Festiwal Muzyki Ludowej „Mikołajki Folkowe” a zagrożenia wobec dziedzictwa niematerialnego w myśl Konwencji UNESCO z 2003 r.
DOI:
https://doi.org/10.12775/LSE.2024.63.08Słowa kluczowe
niematerialne dziedzictwo kulturowe – zagrożenia, Konwencja UNESCO 2003, festiwal, folk, „Mikołajki Folkowe”, LublinAbstrakt
Celem artykułu jest próba oceny Festiwalu Muzyki Ludowej „Mikołajki Folkowe” w Lublinie w kontekście zagrożeń dla niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W pierwszej części została ogólnie scharakteryzowana muzyka folk jako twórczość inspirowana folklorem muzycznym, a także przedstawiony tytułowy festiwal. Część główna pracy jest poświęcona rozważaniom, czy festiwal „Mikołajki Folkowe” generuje zagrożenia wobec niematerialnego dziedzictwa kulturowego, a z drugiej strony – czy jest w stanie im przeciwdziałać i w jaki sposób. W części podsumowującej autorka wskazuje, że omawiane cykliczne wydarzenie muzyczne wpisuje się w strategię ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego w myśl zapisów przyjętej przez Polskę Konwencji UNESCO z 2003 r.
Bibliografia
Adamowski, J., Bartmiński, J. (1986). „Herody” lubelskie – między misterium a kolędą życzącą. W: J. Bartmiński, C. Hernas (red.), Kolędowanie na Lubelszczyźnie (s. 240–293). Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Baliszewska, M., Mazur-Hanaj, R. (2011). Muzyka ludowa – od tradycyjnej do folkowej. W: J. Grotkowska, A. Chłopecki (red.), Raport o stanie muzyki polskiej (s. 147–180). Instytut Muzyki i Tańca. Pozyskano z: https://imit.org.pl/uploads/files/raport-o-stanie-muzyki/Raport-IMIT_2011.pdf.
Bartmiński, J. (1987). Kazimierz broni się przed folkloryzmem. Region Lubelski, 2(4), 79–96.
Burszta, J. (1970). Folkloryzm w Polsce. W: B. Linette (red.), Folklor w życiu współczesnym. Materiały z Ogólnopolskiej Sesji Naukowej w Poznaniu 1969 (s. 11–26). Poznań: Wielkopolskie Towarzystwo Kulturalne.
Czerwińska, K. (2018). Przepakować dziedzictwo. Przeszłość jako projekcja rzeczywistości – przypadki śląskie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Dahlig, P. (2015). Konwencja UNESCO z 2003 roku a ruch folkowy. Ochrona dziedzictwa a nowe pomysły. W: J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: zakresy – identyfikacja – zagrożenia (s. 27–33). Lublin–Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Pozyskano z: https://www.kulturaludowa.pl/wp-content/uploads/do-pobrania/Publikacja-Niematerialne-Dziedzictwo-Kulturowe-tom2.pdf.
Dyrektywy operacyjne w zakresie realizacji Konwencji w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego przyjęte przez Zgromadzenie Ogólne Państw-Stron Konwencji na drugiej sesji (siedziba UNESCO, Paryż, 16–19 czerwca 2008 r.), zmienione na trzeciej (siedziba UNESCO, Paryż, 22–24 czerwca 2010 r.), czwartej (siedziba UNESCO, Paryż, 4–8 czerwca 2012 r.) i piątej sesji (siedziba UNESCO, Paryż, 2–4 czerwca 2014). Pozyskano z: http://niematerialne.nid.pl/Ochrona_dziedzictwa/Wytyczne/.
Dziadowiec, J. (2016). Festum folkloricum. Performatywność folkloru w kulturze współczesnej. Rzecz o międzykulturowych festiwalach folklorystycznych. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Grozdew-Kołacińska, W. (2014). Muzyka tradycyjna, śpiew tradycyjny, taniec tradycyjny. Próba konfrontacji terminów z rzeczywistością zastaną. W: W. Grozdew-Kołacińska (red.), Raport o stanie tradycyjnej kultury muzycznej (s. 40–47). Instytut Muzyki i Tańca. Pozyskano z: https://imit.org.pl/uploads/materials/files/Raport%20o%20stanie%20tradycyjnej%20kultury%20muzycznej.pdf.
Grozdew-Kołacińska, W. (2018). Muzyka tradycyjna i folkowa w Polsce – dialog międzykulturowy vs. hermetyzacja swojskości. Łódzkie Studia Etnograficzne, 57, 29–40. DOI: http://dx.doi.org/10.12775/LSE.2018.57.03.
Janas, T. (1999). Folk w Polsce – próba prezentacji. Czas Kultury, 1, 4–11.
Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego, sporządzona w Paryżu dnia 17 października 2003 r., Dziennik Ustaw z 19 sierpnia 2011 r., nr 172, poz. 1018. Pozyskano z: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20111721018.
Kościuk-Jarosz, A. (2024). Festiwal Muzyki Ludowej „Mikołajki Folkowe” a ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Literatura Ludowa, 68(1–2), 115–130.
Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Pozyskano z: http://niematerialne.nid.pl/Dziedzictwo_niematerialne/Krajowa_inwentaryzacja/Krajowa_lista_NDK/.
Lewandowska, B. (2010). Od folkloru do folku. Twórczość Ludowa, 25(1–2), 22–25.
Ratajski, S. (2013). Koncepcja ochrony dziedzictwa niematerialnego w Konwencji UNESCO. W: J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona (s. 21–33). Lublin–Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Ratajski, S. (2015). Zagrożenia dziedzictwa niematerialnego według Konwencji UNESO z 2003 roku. W: J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe w Polsce i jego ochrona. T. 2: Niematerialne dziedzictwo kulturowe. Zakresy – identyfikacja – zagrożenia (s. 21–33). Lublin–Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Rokosz, T. (2004). Oblicza folkloryzmu we współczesnej kulturze – prolegomena. Literatura Ludowa, 48(1), 21–41.
Rokosz, T. (2009). Od folkloru do folku. Metamorfozy pieśni tradycyjnych we współczesnej kulturze. Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.
Skaldawski, B. (2013). Krajowy Program Ochrony Dziedzictwa Niematerialnego – propozycja wdrożenia. W: J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe w Polsce i jego ochrona. T. 1: Niematerialne dziedzictwo kulturowe. Źródła – wartości – ochrona (s. 109–119). Lublin–Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Smyk, K. (2018). Międzynarodowy Festiwal Dziecięcych Zespołów Regionalnych „Święto Dzieci Gór” a dobre praktyki w ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W: T. Smolińska (red.), Folklor dziecięcy – między tradycją a współczesnością (s. 114–124). Nowy Sącz: Małopolskie Centrum Kultury „Sokół”. Pozyskano z: https://kulturaludowa.pl/publikacje/folklor-dzieciecy-miedzy-tradycja-a-wspolczesnoscia/.
Smyk, K. (2019). Sejmiki teatru wsi polskiej jako forma ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego w myśl Konwencji UNESCO z 2003 roku. W: A.W. Brzezińska, K. Smyk (red.), Festiwale, konkursy, przeglądy a ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego (s. 89–108). Lublin–Wrocław–Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Narodowy Instytut Dziedzictwa. Pozyskano z: http://kulturaludowa.pl/publikacje/festiwale-konkursy-przeglady-a-ochrona-niematerialnego-dziedzictwa-kulturowego/.
Smyk, K. (2020). Zagrożenia wobec tradycji Bożego Ciała w Spycimierzu jako niematerialnego dziedzictwa kulturowego i sposoby przeciwdziałania. W: K. Smyk (red.), Procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu. Raport z badań i rekomendacje do planu ochrony (s. 151–171). Uniejów: Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Uniejowie. Pozyskano z: https://spycimierskiebozecialo.pl/wp-content/uploads/2021/11/Raport_Spycimierskie_Boze_Cialo.pdf.
Stęszewski, J. (1981). Muzyka ludowa. W: M. Biernacka, M. Frankowska, W. Paprocka (red.), Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej. T. 2 (s. 245–267). Wrocław: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Sztandara, M. (2001). Folk i folkloryzm. Uwagi o modzie i powracaniu do korzeni. Literatura Ludowa, 45(3), 29–47.
Wróbel, E. (1997). Nowe formy oddziaływania folkloru na środowiska młodzieżowe w Polsce w latach 1990–1996 [niepublikowana praca magisterska]. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
Wytyczne dotyczące składania wniosków o wpis oraz procedury wpisywania elementów dziedzictwa niematerialnego na Krajową listę, instrukcja do formularza wniosku zamieszczona na stronie internetowej Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Pozyskano z: http://niematerialne.nid.pl/Dziedzictwo_niematerialne/Krajowa_inwentaryzacja/Krajowa_lista_dziedzictwa_niematerialnego.pdf.
Strony internetowe
Mikołajki Folkowe: https://mikolajki.folk.pl/.
Mikołajki Folkowe – archiwum: https://archiwum.mikolajki.folk.pl/.
Orkiestra św. Mikołaja: http://www.mikolaje.lublin.pl/index.php?strona=dyskografia.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Łódzkie Studia Etnograficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 164
Liczba cytowań: 0
