Activating transrelational ethnography. Interweaves of the field in the process of energy transition
DOI:
https://doi.org/10.12775/LSE.2023.62.11Słowa kluczowe
asamblaż, antropologia energii, etnografia transrelacyjna, etnografia wielostanowiskowa, transformacja energetyczna, kompleks wydobywczo-energetyczny „Turów”, konfliktAbstrakt
Artykuł przedstawia jeden z wątków badań empirycznych dotyczących procesu transformacji energetycznej prowadzonych przez antropolożkę na Górnych Łużycach, w gminie Bogatynia na obszarze wokół kompleksu wydobywczo-energetycznego „Turów”. Perspektywa etnografii transrelacyjnej pozwala na splatanie różnych elementów tego procesu i przyglądanie się jego zmiennym uwarunkowaniom środowiskowo-ekonomicznym, politycznym i społeczno-kulturowym. Tekst pokazuje kilka spośród wielu splotów odkrywanych w terenie w procesie dekarbonizacji widzianych w perspektywie etnografii transrelacyjnej. Koncentruje się na niejednoznaczności klarujących się w badaniu lokalnych światów mieszkańców regionu. Zwraca uwagę na poznawcze pułapki, np. kategorię konfliktu, które czyhają na antropolożkę w terenie o niepewnej przyszłości po węglu. Tekst akcentuje przy tym niegotowość zmiennego, konceptualnie nie domkniętego terenu oraz jego niestabilną, złożoną – asamblażową architekturę.
Bibliografia
Bennett, J. (2010). Vibrant Matter: A Political Ecology of Things. Durham, N.C.: Duke University Press.
Boyer, D. (2019). Energopolitics: Wind and Power in The Anthropocene. Durham, N.C.: Duke University Press.
Buchowski, M. (1996). Klasa i kultura w okresie transformacji: Antropologiczne studium przypadku społeczności lokalnej w Wielkopolsce. Berlin: Centre Marc Bloch.
Callon, M. (1987). Society in the making: The study of technology as a tool for sociological analysis. In: T. Huges, T. Pinch (eds.). The social construction of technological systems: New directions in the sociology and history of technology (pp. 83–103). London: MIT Press.
Cuppen, E., Pesch, U., Remmerswaal, S., Taanman, M. (2019). Normative Diversity, Conflict, and Transition: Shale Gas in The Netherlands. Technological Forecasting and Social Change, 145, 165–175.
DeLanda, M. (2006). A New Philosophy of Society: Assemblage Theory and Social Complexity. London–New York: Continuum.
DeLanda, M. (2016). Assemblage Theory. Edinburgh: University Press.
Depczyński, J., Stefańska, B. (2022). Mniej znaczy dość. Kultura umiaru na konceptualnych plenerach artystycznych w Polsce lat 70. Kultura Współczesna, 1 (117), 106–121.
Dobrzyński, Z., Skrzęta, A. (1998). Kopalnia Węgla Brunatnego „Turów”. Bogatynia: KWB „Turów”.
Eriksen, T.H. (2016). Overheating: An Anthropology of Accelerated Change. London: Pluto Press.
Evans, D., Abrahamse W. (2009). Beyond Rhetoric: The Possibilities of and for “Sustainable Lifestyles”. Environmental Politics 18 (4), 486–502.
Ey, M., Sherval, M. (2016). Exploring the Minescape: Engaging With The Complexity of The Extractive Sector. Area, 48 (2), 176–182.
Ferrando, F. (2016). Humans Have Always Been Posthuman: A Spiritual Genealogy of The Posthuman. In: D. Banerji, M.R. Paranjape (eds.). Critical Posthumanism and Planetary Futures (pp. 243–256). New Delhi: Springer.
Ferrando, F. (2019). Philosophical Posthumanism. London: Bloomsbury.
Fortun, K. (2001). Advocacy After Bhophal: Environmentalism, Disaster, New Global Orders. Chicago: The University of Chicago Press.
Fortun, K. (2016). Anthropology in Farm Safety. Journal of Agromedicine, 14–16. http://dx.doi.org/10.1080/1059924X.2016.1254697.
Gatt, C. (2009). Emplacement and Environmental Relations in Multi-sited Practice/Theory. In: M.A. Falzon (ed.) Multi-sited Ethnography: Theory, Praxis and Locality in Contemporary Research (pp. 103–117). Ashate: Aldershot.
Haarstad, H., Wanvik, T.J. (2017). Carbonscapes and Beyond: Conceptualizing The Instability of Oil Landscapes. Progress in Human Geography, 41 (4), 432–450.
Hornborg, A. (2016). The Political Ecology of The Technocene. In: C. Hamilton, F. Gemenne, C. Bonneuil (eds.) The Anthropocene and The Global Environmental Crisis (pp. 57–69). London: Routledge.
Hornborg, A. (2019). Nature, Society, and Justice in the Anthropocene: Unraveling The Money–Technology–Energy Complex. Cambridge: Cambridge University Press.
Howe, C. (2019). Ecologies: Wind and Power in the Anthropocene. Durham, N.C.: Duke University Press.
Jenkins, K., McCauley, D., Heffron, R., Stephan, H., Rehner, R. (2016). Energy Justice: A Conceptual Review. Energy Research & Social Science, 11, 174–182.
Keskitalo, E.C.H. (2022). The Social Aspects of Environmental and Climate Change. Institutional Dynamics Beyond a Linear Model. New York: Routledge.
Kil, A., Małczyński, J., Wolska, D. (2017). Współmyślność. Ku laboratorium humanistycznemu In: P. Czapliński, R. Nycz, D. Antonik, J. Bednarek, A. Dauksza, J. Misun (eds.) Nowa humanistyka. Zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii (pp. 157–174). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN.
Kirsch, S. (2014). Mining Capitalism. The Relationship between Corporations and Their Critics. Oakland, California: University of California Press.
Kolodny, A. (1980). Dancing Through the Minefield: Some Observations on The Theory, Practice and Politics of a Feminist Literary Criticism. Feminist Studies, 6, 1–25.
Krukowska, A., Rzerzycha-Myśliwy, M. (eds.) (2021). Odkrywki. Kropla wiedzy o plenerze Ziemia Zgorzelecka 1971–2021. Wrocław: Muzeum Współczesne Wrocław.
Kuchler, M., Bridge, G. (2018). Down The Black Hole: Sustaining National Socio-Technical Imaginaries of Coal in Poland. Energy Research & Social Science, 41, 136–147.
Lolum, T., Abram, S., Ortar, N. (eds.) (2021). Ethnographies of Power. A Political Anthropology of Energy. New York, Oxford: Berghmann Books.
Lowenthaup Tsing, A. (2015). The Mushroom at The End of The World: On The Possibility of Life in Capitalist Ruins. Princeton: Princeton University Press.
Majbroda, K. (2019). W relacjach, sieciach, splotach asamblaży. Wyobraźnia antropologii społeczno-kulturowej wobec aktualnego. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
Majbroda, K. (2021). W stronę etnografii transrelacyjnej. Antropologia wobec Antropocenu, kryzysu klimatycznego i relacyjnie urządzonej rzeczywistości. Etnografia Polska, 65 (1–2), 5–26. http://dx.doi.org/10.23858/EP65.2021.2842.
Majbroda, K. (2022). A Ghost Village. Spatial Cleansing in Wigancice-Żytawskie in the Landscape of the Turów Mining and Power Complex, Lower Silesia. Lud, 106, 261–297.
Marcus, G. (1995). Ethnography in/of the World. The Emergence of Multi-sited Ethnography. Annual Review of Anthropology, 24, 95–117.
Moore, J.W. (ed.) (2016). Anthropocene or Capitalocene? Nature, History, and The Crisis of Capitalism. Oakland, CA: PM Press.
Nordt, A., Raven, R., Malekpour, S., Sharp, D. (2023). The Politics of Intermediation in Transitions: Conflict and Contestation Over Energy Efficiency Policy. Energy Research & Social Science, 97, 161–187.
Nuttall, M. (ed.) (2016). Anthropology and Climate Change: From Encounters To Actions. London: Routledge.
Ong, A., Collier, S. (eds.) (2005). Global Assemblages: Technology, Politics, and Ethics as Anthropological Problems. Oxford: Blackwell.
O’Reilly, J., Isenhour, C., McElwee, P., Orlove, B. (2020). Climate Change. Expanding Anthropological Possibilities. Annual Review of Anthropology, 49, 13–29.
Penty, A.J. (2018). Post-industrialism. New York: Macmillan.
Pörtner, H.O., Roberts, D.C., Tignor, M., Poloczanska, E.S., Mintenbeck, K., Alegría, A., Craig, M., Langsdorf, S., Loschke, S., Moller, V., Okem, A., Rama, B. (eds.) (2022). IPCC 2022: Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability. Contribution of Working Group II to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge, New York: Cambridge University Press.
Rabinow, P. (2003). Anthropos Today. Reflections on Modern Equipment. Princeton, N.J., Oxford: Princeton University Press.
Rakowski, T. (2009). Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy: Etnografia człowieka zdegradowanego. Gdańsk: Słowo/Obraz/Terytoria.
Salleh, A. (2010). Climate Strategy: Making the Choice Between Ecological Modernisation or Living Well. Journal of Australian Political Economy, 66, 118–143.
Samudra, K.J. (2008). Memory In Our Body. Thick Participation and The Translation of Kinesthetic Experience. American Ethnologist, 35 (4), 665–681.
Shukla, R., Swarnakar, P. (2022). Energy Justice in Post-Paris India: Unpacking Consensus and Conflict Through Storylines and Discourse Coalitions. Energy Research & Social Science, 91, 12–25.
Smith, J., Hige, M. (2017). Exploring The Anthropology of Energy: Ethnography, Energy and Ethic. Energy Research&Social Science, 30, 1–6.
Strauss, S., Rupp, S., Love, T. (eds.) (2013). Cultures of Energy: Power, Practices, Technologies. Walnut Creek, CA: Left Coast Press.
Sunder Rajan, K. (2021). Multisituated. Ethnography as Diasporic Praxis. Durham, London: Duke University Press.
The European Green Deal (2019). Brussels EUR-Lex - 52019DC0640 - EN - EUR-Lex (europa.eu) (accessed 12 March 2023).
Torrens, J., Schot, J., Raven, R., Johnstone, P. (2019). Seedbeds, Harbours, and Battlegrounds: On The Origins of Favourable Environments for Urban Experimentation With Sustainability. Environmental Innovation and Societal Transitions, 31, 211–232.
Wilhite, H. (2016). The Political Economy of Low Carbon Transformation. Breaking of Habits on Capitalism. London: Routledge.
Wilhite, H. (2005). Why Energy Needs Anthropology. Anthropology Today, 21 (3), 1–2.
Yuana, S.L., Sengers, F., Boon, W., Hajer, M., Raven, R. (2020). A Dramaturgy of Critical Moments in Transition: Understanding the Dynamics of Conflict in Socio-Political Change. Environmental Innovation and Societal Transitions, 37, 156–170.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Łódzkie Studia Etnograficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 220
Liczba cytowań: 0
