A rite in the light of the Actor-Network Theory – the research perspectives (as exemplified by the feast of Corpus Christi in Spycimierz)

Autor

DOI:

https://doi.org/10.12775/LSE.2022.61.04

Słowa kluczowe

semiotyka, kultura postludowa, tekst kultury, konstruktywizm, strukturalizm, etnometodologia

Abstrakt

Autorka wychodzi od badań obrzędowości dorocznej w nurcie semiotyki strukturalnej, które pozwoliły określić obrzęd jako tekst kultury. Wykazuje następnie, że Teoria Aktora-Sieci (ANT) może być naturalną kontynuacją strukturalno-funkcjonalnych badań obrzędowości, gdyż te dwa podejścia spotykają się w czterech przestrzeniach metodologicznych, które je inspirują: antropologii i etnologii, strukturalizmu, semiotyki (tekstu) oraz etnometodologii W drugiej części autorka nakreśla dwa zasadnicze „zyski metodologiczne”, jakie może przynieść badaniom obrzędów zastosowanie ANT: nowe spojrzenie na elementy struktury obrzędowego tekstu kultury oraz wykorzystanie translacji jako in spe narzędzia semiotyki obrzędowej. W podsumowaniu otwiera nowe perspektywy badawcze, szczególnie pokazując ANT jako naturalny pomost między strukturalno-funkcjonalno-semiotycznym opisem obrzędu a konstruktywizmem i jako szansę na interpretację sposobu, w jaki teksty kultury posttradycyjnej budują wspólnotę.

Bibliografia

Abriszewski, K. (2010a). Wszystko otwarte na nowo. Teoria Aktora-Sieci w filozofii kultury. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Abriszewski, K. (2010b). Splatając na nowo ANT. Introduction to Splatając na nowo to, co społeczne. In: B. Latour. Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenia do Teorii Aktora-Sieci (p. III–XXXVI). Kraków: Wydawnictwo Universitas.

Abriszewski, K. (2012). Poznanie, zbiorowość, polityka. Analiza teorii aktora-sieci Bruno Latoura. Kraków: Wydawnictwo Universitas.

Callon, M. (1995). Four Models of the Dynamics of Science. In: S. Jasanoff, G.E. Markle, J.C. Teterson, T. Pinch (eds.), Handbook of Science and Terminology Studies (p. 29–63). Thousand Oaks, London, New Delhi: Sage Publications.

Callon, M., Latour, B. (1981). Unscrewing the Big Leviathan: How Actors Macro-Structure Reality and How Sociologist Help Them to Do So. In: K. Knorr-Cetina, A.V. Cicourel (eds.), Advances in Social Theory and Methodology. Toward and Integration of Micro- and Macro-Sociologies (p. 277–303). London: Routledge and Kegan Paul.

Eco, U. (1979). A Theory of Semiotics. Bloomington: Indiana University Press.

Fleck, L. (2006). Psychologia poznania naukowego. Powstanie i rozwój faktu naukowego oraz inne pisma z filozofii poznania (trans. M. Tuszkiewicz). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej.

Hastrup, K. (1993). The native voice — and the anthropological vision. Social Anthropology, 1 (2), 173–186.

Latour, B. (1983). Give Me a Laboratory and I will Raise the World. In: K. Knorr-Cetina, M. Mulkay (eds.), Science Observed: Perspectives on the Social Study of Science (p. 141–170), London and Beverly Hills; Sage.

Latour, B. (2004). On using ANT for studying information systems: a (somewhat) Socratic dialogue. In: C. Avgerou, C. Ciborra, F. Land (eds.), The Social Study of Information and Communication Technology (p. 62–76). Oxford: Oxford University Press.

Latour, B. (2005). Reassembling the Social. An Introduction to Actor-Network-Theory. Oxford: Oxford University Press.

Latour, B., Bastide, F. (1986). Writing Science – Fact and Fictions: The Analysis of the Process of Reality Construction Through the Application of Socio-Semiotic Methods of Scientific Texts. In: M. Callon, J. Law, A. Rip (eds.), Mapping the Dynamics of Science and Technology (p. 51–66). The Mac-Millan Press Ltd.

Law, J. (1996). Traduction/Trahison: Notes on ANT. Lancaster: Centre for Science Studies Lancaster University. Obtained from: https://www.lancaster.ac.uk/fass/resources/sociology-online-papers/papers/law-traduction-trahison.pdf.

Law, J. (1999). After ANT: Complexity, Naming and Typology. In: J. Law, J. Hassard (eds.), Actor Network Theory and After (p. 1–14). Oxford: Blackwell Publishers.

Law, J., Mol. A. (1995). Notes of Materiality and Sociality. The Sociological Review, 43 (2), 274–294.

Majbroda, K. (2019). W relacjach, sieciach, splotach asamblaży. Wyobraźnia antropologii społeczno-kulturowej wobec aktualnego. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.

de Saussure, F. (1966). Course in General Linguistics (trans. B. Wade). New York: McGraw-Hill.

Smyk, K. (2019). Spycimierskie kwietne dywany na Boże Ciało – typologia i symbolika wzorów. Biuletyn Uniejowski, 8, 35–65.

Smyk, K. (2020a). Obrzęd jako tekst kultury. Przykład Bożego Ciała w Spycimierzu. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Smyk, K. (2020b). Procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu – raport z badań i rekomendacje do planu ochrony. Cooperation: A. Jełowicki, B. Włodarczyk. Uniejów–Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.

Turner, J.H. (2006). Struktura teorii socjologicznej (trans. G. Woroniecka et al.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Ziemniak, D. (2018). Wstęp. In: Boże Ciało w Spycimierzu. Niematerialne dziedzictwo kulturowe. Photographs and format for the album, J. Tatarkiewicz. [s.l., unpaginated].

Łódzkie Studia Etnograficzne

Pobrania

Opublikowane

2022-11-20

Jak cytować

1.
SMYK, Katarzyna. A rite in the light of the Actor-Network Theory – the research perspectives (as exemplified by the feast of Corpus Christi in Spycimierz). Łódzkie Studia Etnograficzne [online]. 20 listopad 2022, T. 61, nr -, s. 61–75. [udostępniono 3.2.2025]. DOI 10.12775/LSE.2022.61.04.

Numer

Tom 61 (2022): Świętowanie

Dział

Rozprawy

Licencja

Prawa autorskie (c) 2022 Łódzkie Studia Etnograficzne

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:

a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;

b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);

c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;

d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;

e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).

2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.

3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 339
Liczba cytowań: 0