Halloween and Valentine’s Day in Slovakia: new holidays or new opportunities for celebration?
DOI:
https://doi.org/10.12775/LSE.2022.61.02Słowa kluczowe
ewentyzacja, obchody, święto, Halloween, święta na Słowacji, walentynkiAbstrakt
Artykuł przedstawia analizę obchodów Halloween i walentynek na Słowacji z perspektywy teorii ewentyzacji, szczegółowo opracowanej przez Winfried Gebhardt (2000). Teoria ta koncentruje się na wewnętrznych i zewnętrznych transformacjach obchodów świąt w nowoczesnych społeczeństwach i objaśnia wymiar kulturowy procesów indywidualizacji i pluralizacji w okresie późnej nowoczesności. Autorzy analizują oba święta jako zjawiska globalne, skupiając się na praktykach ich celebracji, tj. na tym, w jaki sposób są obchodzone, a także przedstawiają procesy historyczne i społeczne związane z transformacjami sposobów świętowania, jakie zaszły w Europie i na Słowacji od końca XX w. Autorzy prezentują także materiały badawcze, które rzucają światło na procesy domestykacji oraz przybliżają sposoby świętowania Halloween i walentynek na Słowacji. Następnie na podstawie danych empirycznych formułują wnioski dotyczące sposobów spędzania tych dwóch „nowych” świąt oraz ich relacji do procesów ewentyzacji kultury świętowania.
Bibliografia
Adamečková, V.(2018). Festival svetlonosov [video]. Obtained from: https://kamdomesta.sk/kosice/festival-svetlonosov-2019.
Auffarth, Ch. (2012). Christliche Festkultur und kulturelle Identität im Wandel: Der Judensonntag. In: B. Kranemann,T. Sternberg (eds.), Christliches Fest und Kulturelle Idenität Europas (p. 31–47). Münster: Aschendorf Verlag.
Augstein, M., Samida, S.(2008). Vom Kult zum Pop? Die Kelten und Halloween in der gegenwärtigen Alltagskultur. In: J. Christoph, M. Zierold (eds.), Populäre Kultur und soziales Gedächtnis: theoretische und exemplarische Überlegungen zur dauervergesslichen Erinnerungsmaschine Pop (p. 389–402). Frankfurt am Main: Peter Lang GmbH. Internationaler Verlag der Wissenschaften (= special issue SPIEL, 24 (2005), H.2).
Aventi, A. (2003). The Book of the Year: A Brief History of Our Seasonal Holiadys. New York: Oxford University Press.
Bačevič, J. (2007). Dan zaljubljenih kao Osmi mart tranzicione Srbije. Analiza jednoh (novoh?) praznika. Glasnik Etnografskog institiuta, 55 (1), 77–89. DOI: 10.2298/GEI0701077B.
Barna, G. (2014). Saints, feasts, pilgrimages, confraternities. Selected Papers / Heilige, Feste, Wallfahrten, Bruderschaften. Ausgewählte Schriften. Szeged: Department of Ethnology and Cultural Anthropology.
Barna, G. (2017). Rites, feasts, identity. Possible questions and answers on the present-day functions of rites and feast. Slovenský národopis/Slovak Ethnology, 65 (2), 158–170.
Bauman, Z. (2002). Tekutá modernita (trans. S.Blumfeld). Praha: Mladá fronta.
Beck, U. (2004). Riziková společnost. Na cestě k jiné moderně. Praha: SLON.
Beňušková, Z. (2017). Občianske obrady na Slovensku. Etnologické štúdie 31. Bratislava: Ústav etnológie SAV – Veda, vydavateľsto SAV. DOI: 10.31577/2017.9788022416238.
Beňušková, Z. (2014). Prečo sú Vianoce tradičné i nové. In: K.Popelková (ed.), Čo je to sviatok v 21. storočí na Slovensku? (p. 110–163). Bratislava: Ústav etnológie SAV.
Bieritz, K.H. (2012). Resourcen der Identität. Christliche Feste in der Eventkultur. In: B.Kranemann, T.Sternberg (eds.), Christliches Fest und Kulturelle Idenität Europas (p. 5–30). Münster: Aschendorf Verlag.
Caplow, T. (2004). The Festival Cycle: Halloween to Easter in the Community od Middletown. In: A.Etzioni, J.Bloom (eds.), We Are What We Celebrate. Undestanding Holidays and Rituals (p. 107–197). New York and London: New York University Press.
Cooper, Q., Sullivan, P. (1994). Maypoles, Martyrs & Mayhem: 366 days of British customs, myths and eccentricities. London : Bloomsbury Publishing Plc.
Dian, D., Judák, V. (2006). Každý deň so svätými (1. diel). Trnava: Spolok sv. Vojtecha.
Doušek, R. (2016). Sociální souvislosti folklorismu na Moravě na konci 19. století. Český lid, 103, 199–216. DOI: 10.21104/CL.2016.2.03.
Ekrem, C. (1995). St. Valentine’s Day – an Inovation among the Annual Feasts in Finland. In: M.Kõiva, K.Vassiljeva (eds.), Folk Belief Today (p. 56–59). Tartu : Institute of Estonian Language and the Estonian Museum of Literature.
Etzioni, A. (2004). Holidays and Rituals: Neglected Seedbeds of Virtue. In: A. Etzioni, J. Bloom (eds.), We Are What We Celebrate. Understanding Holidays and Rituals (p. 1–40). New York and London: New York University Press.
Gebhardt, W. (2000). Feste, Feiern und Events. Zur Soziologie des Außergewöhnlichkeiten. In: W. Gebhardt, R. Hitzler, M. Pfadenhauer (eds.), Events. Soziologie des Außergewöhnlichen (p. 17–31). Opladen : Leske+Budrich. DOI: 10.1007/978-3-322-95155-7.
Halloween – Pamiatka reformácie – sviatok Všetkých svätých – Pamiatka zosnulých. Výskumná správa projektu VEGA. č. 2/0069/11. (2013). Zostavil J.Zajonc. Vedecké zbierky ÚESA SAV, AT 1471.
Halloween – sviatok Všetkých svätých – Pamiatka zosnulých : reprezentatívny dotazníkový výskum agentúry FOCUS z roku 2011. Výskumná správa projektu VEGA. č. 2/0069/11. (2013). Zostavili J. Zajonc a K. Popeková. Vedecké zbierky ÚESA SAV, AT 1476.
Hitzler, R. (2011). Eventisierung. Drei Fallstudien zum marketingstrategischen Massenspaß. Wiesbaden: VS Verlag – Springer Fachmedien.
Horváthová, E. (1986). Rok vo zvykoch nášho ľudu. Bratislava: Tatran.
Juhász, I.L. (2002). Temetkezési szokások és a temetőkultúra változásai a 20. században. Komárno – Dunajská streda: Fórum Társadalomtudományi Intézet – Lilium Aurum Könyvkiadó.
Keller, J. (2003). Nedomyšlená společnost. Brno: Doplněk.
Kelly, H.A. (1986). Chaucer and the Cult of Saint Valentine. Devis Mediavel Texts and Studies. Vol. 5. Davis: Lugduni Batavorum E.J.Brill.
Korff, G. (2001). Halloween in Europa. Stichworte zu einer Umfrage. Zeitschrift für Volkskunde, 97 (2), 177–189.
Kovzele, O. (2021). Perception of St. Valentine’s Day in the culture space of Latvia. Technium Social Science Journal, 15, January, 516–525.
Pavlicová, M., Uhlíková, L. (1997). Od folkloru k folklorismu. Slovník folklorního hnutí na Moravě a ve Slezsku. Strážnice: Ústav lidové kultury.
Paríková, M. (2008). Der „Tag der Frau“ (8. März) in Kontext des Transformationsprozesses in der Slowakei. In: K. Roth (ed.), Feste, Feiern, Rituale im östlichen Europa. Studien zur sozialistischen und postsozialistischen Festkultur. Freiburger sozialanthropologische Studien. Vol. 21 (p. 67–76). Wien–Zürich: LIT Verlag.
Popelková, K. (2012). Čo je to sviatok v 21. storočí na Slovensku (poznámky k možnostiam etnologického výskumu). Ethnologia Actualis Slovaca, 12(2), 8–28.
Popelková, K. (2014). Načo sú nám zákony o sviatkoch? In: K. Popelková (ed.), Čo je to sviatok v 21. storočí na Slovensku? (p. 12–64). Bratislava: Ústav etnológie SAV.
Popelková, K. (2019). Veľká noc a spôsoby jej slávenia na Slovensku v 21. storočí. Národopisná revue, 29(4), 275–286. Obtained from: http://revue.nulk.cz/wp-content/uploads/2021/04/r4-2019.pdf.
Popelková, K., Zajonc, J. (2014). Conclusion. In: K. Popelková (ed.), Čo je to sviatok v 21. storočí na Slovensku? (p. 255–260). Bratislava: Ústav etnológie SAV.
Roth, K.(2008). Alltag und Festtag im sozialistischen und postsozialistischen Osteuropa. In: K. Roth (ed.), Feste, Feiern, Rituale im östlichen Europa. Studien zur sozialistischen und postsozialistischen Festkultur. Freiburger sozialanthropologische Studien. Band 21 (p. 11–29). Wien–Zürich: LIT Verlag.
Schilling, H. (2001). Komet Halloween. Zeitschrift für Volkskunde, 97, 273–280.
Schmidt, L.E. (1993). The Fashioning of a Modern Holiday. St. Valenite’s Day, 1840–1870. Winterthur Portfolio, vol. 28, no. 4, 209–245.
Sperber, D. (1996). Explaining Culture. ANaturalistic Approach. Oxford–Cambridge: Blackwell Publishers.
Sviatok Valentín 2018. Reprezentatívny dotazníkový prieskum verejnej mienky realizovaný agentúrou FOCUS. (2022). Zostavil J.Zajonc. Vedecké zbierky ÚESA SAV, Archív textov, inv. č. 1518.
Sviatok Valentín na Slovensku – výskumy 202–2022. (2022). Zostavil J.Zajonc. Vedecké zbierky ÚESA SAV, Archív textov, inv. č. 1517.
Šmidchens, G. (1999). Folklorism Revisited. Journal of Folklore Research, vol. 36, no.1, 51 –70. Obtained from: https://www.jstor.org/stable/3814813?seq=14.
TASR (2018). Strašidlá na Bojnickom zámku končia. Nahradia ich zámocké príbehy. Obtained from: https://myhornanitra.sme.sk/c/20931461/strasidla-na-bojnickom-zamku-koncia-nahradia-ich-zamocke-pribehy-foto.html.
Valentín (14. február) v tlačených a elektronických médiách I.(1856, 2000–2010). Výskumná správa projektu VEGA 2/0069/11. (2017a). Zostavil J. Zajonc. Vedecké zbierky ÚESA SAV, AT 1503a.
Valentín (14. február) v tlačených a elektronických médiách II. (2011). Výskumná správa projektu VEGA 2/0069/11. (2017b). Zostavil J. Zajonc. Vedecké zbierky ÚESA SAV, AT 1503b.
Valentín (14. február) v tlačených a elektronických médiách III. (2012–2017). Výskumná správa projektov VEGA 2/0088/14, VEGA 2/062/17. (2017c). Zostavil J. Zajonc. Vedecké zbierky ÚESA SAV, AT 1503c.
Vesik, L. (2016). The Evolution of Valentine’s Day on Socialist and Post-Socialist Times. In: G. Stolyarova, I. Sedlakov, N. Vlaskina (eds.), The Ritual Year 11. Traditions and Transformations. The Yearbook of the SIEF, Working group on the Ritual Year (p. 282–294). Kazan–Moscow: T8.
Vrzgulová, M. (2014). Komu patrí Slovenské národné povstanie? In: K. Popelková (ed.), Čo je to sviatok v 21. storočí na Slovensku? (p. 66–108). Bratislava: Ústav etnológie SAV.
Wolf, H.M. (2014). Wiens beste Feste. Von Bräuchen und Events. Wien: Sutton Verlag.
Zajonc, J. (2014). Je Halloween na Slovensku cudzincom? In: K. Popelková (ed.), Čo je to sviatok v 21. storočí na Slovensku? (p. 164–247). Bratislava: Ústav etnológie SAV.
Zajonc, J. (2020). Svätí s menom Valentín a sviatky zamilovaných. Bratislava: VEDA – Ústav etnológie a sociálnej antropológie SAV. DOI: 10.31577/2020.9788022418539.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Łódzkie Studia Etnograficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 360
Liczba cytowań: 0
