Do czego służy mapa? Kartografia w obiegu socjokulturowym
DOI:
https://doi.org/10.12775/LSE.2021.60.03Słowa kluczowe
mapa, kartografia, kartografia krytyczna, kontrmapowanie, kulturaAbstrakt
Celem artykułu jest analiza socjokulturowych aspektów mapy oraz pragmatyki tworzenia, wprowadzania do obiegu, użytkowania, także społecznego modyfikowania. Spektrum takich aktywności obejmuje zarówno działania profesjonalne, jak i wernakularne, kompetencje twórcze i odbiorcze. Mapa jest definiowana jako fakt kulturowy, który podlega na wielu poziomach zmiennym historycznie i geograficznie uwarunkowaniom. W artykule wskazano na proces demo- kratyzacji mapy oraz na jej funkcje: propagandowe, perswazyjne, rewindykacyjne, kompensacyjne, emocjonalne i autobiograficzne.
Bibliografia
"Anderson, B. (1997). Wspólnoty wyobrażone: rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu (przeł. S. Amsterdamski). Kraków: Wydawnictwo Znak.
Augé, M. (2009). Etnolog w metrze. Wspomnienia (przeł. K. Przyłuska). Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 3, 140–151.
Bender, B. (2014). Odrzucając Zachodnie Spojrzenie: kreślenie map światów alternatywnych (przeł. M. Gimbut). W: D. Frydryczak, B. Angutek (red.), Krajobrazy. Antologia tekstów (s. 261–276). Po- znań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Bonnett, A. (2015). Poza mapą (przeł. J. Żuławnik). Warszawa: PWN.
Borowicz, D. (2017). Dawne mapy przedmiotem manipulacji i narzędziem propagandy. Z dziejów kartografii, 21, 183–202.
Cataluccio, F. (2013). Czarnobyl (przeł. P. Bravo). Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Crampton, J., Krygier, J.(2006). An Introduction to Critical Cartography. ACME: International E-Journal for Critical Geographies, 4(1), 11–33.
Creswell, T. (2004). Place. A Short Introduction. Malden, Oxford: Blackwell Publishing.
Dehnel, J. (2012). Kosmografia. Trzydzieści apokryfów tułaczych. Warszawa: Biblioteka Narodowa. Deleuze, G., Guattari, F. (1988). Kłącze (przeł. B. Banasiak). Colloquia Communia, 1–3, 220–237.
"Gendźwiłł, A.(2009). O prezentacji kartograficznej wyników badań map poznawczych. Polski Przegląd Kartograficzny, 2, 115–127.
Górny, M. (2017). Kreślarze ojczyzn. Geografowie i granice międzywojennej Europy. Warszawa: Insty- tut Historii PAN.
Harasimiuk, K. (1992). Geografia jako przedmiot nauczania w polskich szkołach średnich na ziemiach pol- skich w latach 1795–1863. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Harley, J.B. (1989). Deconstructing the Map. Cartographica, 26(2), 1–20.
Hunt D., Stevenson S.A. (2016). Decolonizing Geographies of Power: Indigenous Digital Counter-Mapping Practices on Turtle Island. Settler Colonial Studies, 7(3), 372–392. DOI: 10.1080/2201473X.2016.1186311.
Kietlińska, B.(2018). Mapa jako narzędzie wizualizacji i analizy danych jakościowych. Societas/Communitas, 26(2–1), 177–192.
Konończuk, E.(2011). Mapa w interdyscyplinarnym dialogu geografii, historii i literatury. Teksty Drugie, 5, 255–264.
Lewicka M. (2004). Ewaluatywna mapa Warszawy: Warszawa na tle innych miast. W: J. Grzelak, T. Zarycki (red.), Społeczna mapa Warszawy. Interdyscyplinarne studium metropolii warszawskiej (s. 316–336). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Lewicka, M. (2012). Psychologia miejsca. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Moretti, F. (2016). Wykresy, mapy, drzewa (przeł. T. Bilczewski, A. Kowalcze-Pawlik). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Nacher, A. (2010). Bio Mapping Christiana Nolda – transmedialna retoryka wędrowna. W: T. Załuski (red.), Sztuki w przestrzeni transmedialnej (s. 232–243). Łódź: Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi.
Nacher, A. (2016). Media lokacyjne. Ukryte życie obrazów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Napiórkowski M., Szarecki A., Dobrosielski P., Filipkowski P., Kaczmarek O. (2015). Kultura wernakularna. Antropologia projektów nieudanych. Kultura Współczesna, 87(3), 14–26.
Niedźwiedź, J. (2017). Atlas Księstwa Połockiego – wprowadzenie. Terminus, 19(1), 1–18. DOI: 10.4467/20843844TE.17.007.8241.
Niedźwiedź, J. (2019). Poeta i mapa. Jan Kochanowski a kartografia XVI wieku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Olszewicz, B. (1921). Polska kartografia wojskowa. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy.
Ormeling, F. (2009). Od Orteliusza do OpenStreetMap – przemiana mapy w wielofunkcyjny drogowskaz. Polski Przegląd Kartograficzny, 41(4), 319–329.
Pankau, J. (2020). Artywistyczne praktyki mapowania przeciw kryzysom. W stronę miejskiej potencjalności. Przegląd Kulturoznawczy, 4, 444–460. DOI: 10.4467/20843860PK.20.039.12843.
Reinertsen Berg, T.(2018). Teatr świata. Mapy, które tworzą historię (przeł. M. Gołębiewska-Bijak). Kra- ków: Wydawnictwo Znak.
Rybicka, E. (2016). Transgraniczność w kulturze a tożsamość regionalna. W: D. Zawadzka, M. Mikołaj- czak, K. Sawicka-Mierzyńska (red.), Region a tożsamości transgraniczne. Literatura. Miejsca. Trans- lokacje (s. 23–36). Kraków: Wydawnictwo Universitas.
Rydiger, M. (2013). Kartografowie innych przestrzeni. W: Kartograf złowrogiej historii. Tara (von Neudorf). Cartographer of Sinister History (s. 51–71). Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Schalansky, J. (2013). Atlas wysp odległych (przeł. T. Ososiński). Warszawa: Wydawnictwo Dwie Siostry.
"Schlögel, K. (2009). W przestrzeni czas czytamy. O historii cywilizacji i geopolityce (przeł. I. Drozdowska, Ł. Musiał). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Siwicka, D. (2018). Mapy romantyków. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN.
Spallek W. (2018). Polskie szkolne atlasy geograficzne 1771–2012. Wrocław: Instytut Geografii i Roz- woju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego.
Szajnert, D. (2011). Dywersyjny potencjał apokryfu. Zagadnienia Rodzajów Literackich, 54(2), 357–371.
Szczerek, Z. (2017). Międzymorze. Podróże przez prawdziwą i wyobrażoną Europę Środkową. Warszawa: Agora, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Sztandara, M. (2014). Brakujące światy. Miasto z perspektywy kobiet. Journal of Urban Ethnology, 12, 85–102. Wood, D. (1992). The Power of Map. New York: The Guilford Press.
Zajac, O. (2020). The Map as a Political Manifesto: The Case of Karta dawnej Polski and Hôtel Lambert’s Concepts of the Polish State and Nation. Journal of East Central European Studies, 69(3), 327–354. DOI: 10.25627/202069310771."
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Łódzkie Studia Etnograficzne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 627
Liczba cytowań: 0
