Drzewa magiczne w "Baśniach dla dzieci i dla domu" braci Grimm
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.4-5.2020.003Słowa kluczowe
Grimm, bajka ludowa, baśń, drzewo, motyw, symbol, stereotypAbstrakt
Na podstawie Baśni dla dzieci i dla domu Jakuba i Wilhelma Grimmów w przekładzie Elizy Pieciul-Karmińskiej dokonano analizy folklorystycznej w poszukiwaniu magicznych drzew pojawiających się w tych narracjach. Żadne z drzew prezentowanych w tym zbiorze nie było przedmiotem kultu, ale reprezentowały one określone wierzenia związane z ich odpowiednim traktowaniem lub cechami magicznymi. W zebranym materiale można wyróżnić dwie grupy drzew: pośredniczące i cudowne. W pierwszej grupie pojawiły się różne gatunki roślin, zgodnie z wierzeniami ludowymi, które łączyły rzeczywistość ze światem podziemnym, światem nadzmysłowym lub miały związek z diabłem. W drzewach zaklęte były dusze przedwcześnie zmarłych ludzi, ale też zamieniano w nie osoby żyjące. W drugiej grupie cudownych drzew znajdowała się mówiąca jabłoń, brzoza, która była domem złotego ptaka, złoto-srebrne drzewo, które wyrosło z wnętrzności magicznego pomocnika. Analizowane przykłady pokazują, jakie znaczenia, jakie miały drzewa w złożonym systemie ludowych symboli i stereotypów.Bibliografia
Bartmiński, J. (1999). Wstęp. W: J. Bartmiński (red.), Słownik stereotypów i symboli ludowych. T. 1, cz. 1. Kosmos. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Bohne, B., Dietze, P. (2008). Rośliny trujące. 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących.
Warszawa: Bellona.
Dunin-Karwicka, T. (2012). Drzewo na miedzy. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Gibson, C. (2010). Jak czytać symbole. Język symboli w różnych kulturach (tłum. K.O. Kuraszkiewicz). Warszawa: Arkady.
Grimm, W. i J. (2010a). Baśnie dla dzieci i dla domu. T. 1 (tłum. E. Pieciul-Karmińska). Poznań: Media Rodzina.
Grimm, W. i J. (2010b). Baśnie dla dzieci i dla domu. T. 2 (tłum. E. Pieciul-Karmińska). Poznań: Media Rodzina.
Kielak, O. (2015). Etymologia a językowo-kulturowy obraz jałowca i kaliny. „LingVaria”, t. 19, 181-193.
Kopalińsi, W. (2001). Słownik symboli. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM.
Kowalski, P. (2007). Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie. Warszawa: PWN.
Kuźniewski, E., Augustyn-Puziewicz, J. (1984). Przewodnik ziołolecznictwa ludowego, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Lurker, M. (1989). Słownik obrazów i symboli biblijnych (tłum. K. Romaniuk). Poznań: Pallotinum.
Macioti, M. (1998). Mity i magie ziół (tłum. I. Kania). Kraków: Universitas.
Misiak, T. (2010). Magiczne drzewa w dziejach, legendach i środowisku nad środkowym Sanem. Rzeszów: Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu.
Marczewska, M. (2002). Drzewa w języku i kulturze. Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.
Moszyński, K. (1934). Kultura ludowa Słowian. T. 2, z. 1. Warszawa: Książka i Wiedza.
Niebrzygowska-Bartmińska, S. (2020). Jabłoń. W: J. Bartmiński (red.), Słownik stereotypów i symboli ludowych. T. 2, cz. 5. Rośliny (strony?). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Orłowski, H. (2010). Świat baśni braci Grimm. W: W. i J. Grimm, Baśnie dla dzieci i dla domu. T. 2 (tłum. E. Pieciul-Karmińska) (5-10). Poznań: Media Rodzina.
Pełka, L. J. (1987). Polska demonologia ludowa. Warszawa: Iskry.
Pieciul-Kamińska, E. (2010). Posłowie i Słowa od tłumaczki. W: W. i J. Grimm, Baśnie dla dzieci i dla domu. T. 2 (tłum. E. Pieciul-Karmińska) (434-484). Poznań: Media Rodzina.
Pieciul-Kamińska, E. (2016). O konieczności polskiego przekładu pierwszego wydania „Baśni dla dzieci i dla domu” braci Grimm z lat 1812 i 1815. „Rocznik Przekładoznawczy”, nr 11, 77-92.
Prorok, K. (2020). Drzewo owocowe. W: J. Bartmiński (red.), Słownik stereotypów i symboli ludowych. T. 2, cz. 5. Rośliny. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Smyk, K. (2019). Hasło: Drzewo. W: V. Wróblewska (red.), Słownik polskiej bajki ludowej. T. 1. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie/Copyright Notice
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 3.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 958
Liczba cytowań: 0