Kulturowe badania dzieciństwa. Zarys problemu
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.4-5.2018.006Słowa kluczowe
twórczość dziecka, antropologia dzieciństwa, antropologia codziennościAbstrakt
W artykule podjęty został problem opisu i analizy różnych tekstów kulturowych, tworzonych przez dziecko. Nazwane one zostały „autodziecięcymi tekstami kulturowymi”, co ma wskazywać na ich funkcję (auto)deskryptywną, która odnosi się do kulturowego obrazu dzieciństwa. Różne wytwory dziecięce, np.: utwory literackie, literatura diarystyczne, folklor, filmy, sztuka, ale także zeszyty szkolne i pamiętniki-sztambuchy, mogą być wykorzystywane w badaniach nad historią codzienności. Uwzględniając perspektywę dziecięcą utrwaloną w tekstach pisanych (i w pewnym stopniu oralnych) należy pamiętać o tym, że nie są one bezpośrednim świadectwem dzieciństwa jako kulturowego faktu. Dzieje się tak ze względu na medium języka, które wymaga od użytkownika pewnej wiedzy i umiejętności w zakresie posługiwania się nim. Zatem dziecięcy autor (skryptor), tworząc tekst, pozostawia w nim „ślady” swoich zmagań z materią językową, co wpływa z kolei na ich syntaktyczną, semantyczną i metaforyczną strukturę.
Bibliografia
BANDURA, L. (2004). Wpływ wojny na psychikę dzieci i młodzieży (fragment rozprawy doktorskiej z 1950 roku). Z. Kwieciński (wstęp i oprac.). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
BŁASZCZYK, A. (1994). Uczniowskie zeszyty „złotych myśli”. Uwagi o piśmiennych formach folkloru dziecięcego. „Literatura Ludowa”, 3.
BRUNER, E. M. (2011). Przeżycie i jego ekspresje. W: V. Turner, E. M. Bruner (red.), Antropologia doświadczenia. Z epilogiem Clifforda Geertza (przekł. E. Klekot, A. Szurek). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
CHUCHRO, E. (2008). Fan-fiction – czyli o twórczości literackiej i kulturze czytelniczej dzieci i młodzieży w sieci. W: D. Świerczyńska-Jelonek, G. Leszczyński, M. Zając (red.), Po potopie. Dziecko, książka i biblioteka w XXI wieku. Diagnozy i postulaty (86 – 96). Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
DORAN, S. E. (2014). Identity. W: M.-L. Ryan, L. Emerson, B. J. Robertson (red.), The Johns Hopkins guide to Digital Media (266–268). Baltimore: Johns Hopkins University Press.
DRĄŻKOWSKA, A. (2006). Wianki wydobyte z krypty grobowej w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu. „Rocznik Toruński”, 2006, 33.
DRĄŻKOWSKA, A. (2007). Odzież dziecięca w Polsce w XVII i XVIII wieku. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Dzieciństwo we współczesnej Polsce. Charakter przemian, (2013), B. Łaciak (red.). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ŻAK.
FINE, G. A. (1999). Methodological Problems of Collecting Folklore From Children. W: B. Sutton-Smith, J. Mechling, T. W. Johnson, F. R. McMahon (red.), Children’s Folklore. A Source Book (121–140). New York – London: University Press of Colorado, Utah State University Press.
GĄSOWSKA, L. (2015). Fan fiction. Nowe formy opowieści, Kraków: Korporacja Ha!art.
KACZMARCZYK, B. (2014). Tradycyjne i współczesne zabawy i gry dziecięce. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
KAPUŚCIŃSKA-Kmiecik, N., Kita, J. (wstęp, wybór i opracowanie) (2012). Świat dziecka ziemiańskiego. Antologia źródeł. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
KOŹMIAN, D. (1989). Funkcje wychowawcze czasopism uczniowskich w okresie międzywojennym w Polsce. „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, 32.
KOWALSKA-LEDER, J. (2006). Dzieciństwo czasu Zagłady. Przeciwstawne projekty prawdy, pamięci i zapisu doświadczenia. W: S. Buryła, P. Rodak (red.), Wojna. Doświadczenie i zapis. Nowe źródła, problemy, metody badawcze (311 – 330). Kraków Wydawnictwo Universitas.
KOWALSKA-LEDER, J. (2012). Dzienniki dzieci Holokaustu. W: R. Knoll, Dziennik, wstęp i oprac. J. Kowalska-Leder. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma.
KURZ, I. (2010). „I got you tube”. Kino a serwis YouTube.com – odmiany kinofilii. W: A. Gwóźdź (red.), Pogranicza audiowizualności. Parateksty kina, telewizji i nowych mediów (415–429), Kraków: Wydawnictwo Universitas.
LANCY, D. F., (2008). The Anthropology of Childhood. Cherubs, Chattel, Changelings. Cambridge: Cambridge University Press.
LESZCZYŃSKI, G., (2006). Kulturowy obraz dziecka i dzieciństwa w literaturze drugiej połowy XIX i w XX w. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
MATUSZEWSKI, I. S. (1912). Na temat tej książki. W: Bez przyłbicy (305–333). Warszawa: Drukarnia Naukowa.
PIAGET, J. (1992). Mowa i myślenie u dziecka (przekł. J. Kołudzka). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
RYPEL, A. (2007). Poprawność stylistyczna tekstów szkolnych – rozpoznanie problemu w kontekście komunikacyjnego podejścia do problemu. „Linguistica Bidgostiana”, IV.
SIMONIDES, D. (1996). Wymiary i rozmiary kultury dzieci. „Literatura Ludowa”, 4–5.
Smartfon i tablet w dziecięcych rękach (2016), H. Bougsiaa, M. Cackowska, L. Kopciewicz, T. Nowicki (red.). Gdańsk: Katedra Wydawnictwo Naukowe.
SMOLIŃSKA-THEISS, B. (2010). Rozwój badań nad dzieciństwem - przełomy i przejścia. „Chowanna”, 1.
SZEWCZYK, H. (1983). O niektórych tekstach subkultury uczniowskiej. „Polska Sztuka Ludowa”, 3–4.
Sztuka dziecięca i młodzieżowa a nowe media (2015), M. Wróblewski, E. Kruszyńska, A. Szwagrzyk (red.). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
VITALE, G. (2014). Anthropology of Childhood and Youth. International and Historical Perspectives. London: Lexington Books.
W kręgu rodziny epok dawnych. Dzieciństwo. (2014), B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, M. Gadocha (red.). Warszawa: Wydawnictwo DIG.
WAKSMUND, R. (1994). Dziecko w świetle polskiej etnografii i folklorystyki (od Kitowicza do Korczaka). „Literatura Ludowa”, 4-5.
WRÓBLEWSKI, M. (1998). Uwarunkowania kompozycyjne tekstu udanego. W: J. Porayski-Pomsta, J. Podracki (red.), Studia Pragmalingwistyczne 2. Tekst – wypowiedź – dyskurs w dydaktyce szkolnej (195–206). Warszawa: Wydawnictwo Elipsa.
Zabójstwo dziecka w literaturze i kulturze europejskiej (2014), K. Ilski, M. Chmielarz, Z. Kopeć, E. Kraskowska (red.). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
ŻOŁĄDŹ-STRZELCZYK, D. (2002). Dziecko w dawnej Polsce. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie/Copyright Notice
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 3.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 466
Liczba cytowań: 0
