Motyw kazirodztwa w polskim folklorze tradycyjnym
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.3.2019.003Słowa kluczowe
kazirodztwo, incest, folklor, obrzęd, wesele, brat, siostraAbstrakt
Artykuł przynosi analizę tradycyjnych przekazów ludowych w perspektywie uobecnianego w nich motywu kazirodztwa między siostrą i bratem. Autor zwraca uwagę, że jakkolwiek tytułowy motyw sporadycznie jest przywoływany wprost, to jednak jego zawoalowane formy wydają się występować niemal powszechnie zwłaszcza w prozie ludowej, a przy tym odwołania do symboliki incestualnej można odnaleźć także w konkretnych sytuacjach obrzędowych. Zdaniem autora popularność tego motywu jest pogłosem dawnych mitologicznych wyobrażeń, dla których kanwą był związek małżeński między rodzeństwem.Bibliografia
ABRAHAM, W. (1925). Zawarcie małżeństwa w pierwotnem prawie polskiem. Lwów: Towarzystwo Naukowe.
BAJBURIN, A.K. (1990). W sprawie opisu struktury słowiańskiego rytuału budowniczego (przeł. B. Żyłko). „Polska Sztuka Ludowa”, 3, 62-69.
BARANOWSKI, B. (1955). Sprawy obyczajowe w sądownictwie wiejskim w Polsce w wieku XVII i XVIII. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
BYSTROŃ, J.S. (1888). Polskie podania ludowe spokrewnione ze średniowieczną legendą o św. Grzegorzu. „Wisła”, t. 2, 762-766.
GRABOWSKI, B. (1892). Podania o związkach między najbliższym rodzeństwem. „Wisła”, t. 6, 54-79, 279-299.
GRAVES, R. (1974). Mity greckie (przeł. H. Krzeczkowski). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
GROMSKA, J., MASŁOWSKI, J., SMOKTUNOWICZ, I. (2002). Badanie przyczyn kazirodztwa na podstawie analizy opinii sądowych. „Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej”, 4 (2), 267-272.
GUSTAWICZ, B. (1882). Podania, przesądy, gadki i nazwy ludowe w dziedzinie przyrody. „Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej”, 6, 201-317.
HERNAS, CZ. (1965). U źródeł folklorystyki polskiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
KAMLER, M. (2010). Złoczyńcy: przestępczość w Koronie w drugiej połowie XVI i w pierwszej połowie XVII wieku (w świetle ksiąg sądowych miejskich). Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
KRAWIEC, A. (2000). Seksualność w średniowiecznej Polsce. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
KRZYŻANOWSKI, J. (1962–1963). Polska bajka ludowa w układzie systematycznym. T. 1-2. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
KUCHOWICZ, Z. (1982). Miłość staropolska: wzory – uczuciowość – obyczaje erotyczne XVI–XVIII wieku. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
LÉVI-STRAUSS, C. (2011). Elementarne struktury pokrewieństwa (przeł. M. Falski). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
MALINOWSKI, B. (1980). Zwyczaj i zbrodnia w społeczności dzikich; Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji: miłość, małżeństwo i życie rodzinne u krajowców z Wysp Trobrianda Brytyjskiej Nowej Gwinei (przeł. J. Obrębski, J. Chałasiński, A. Waligórski). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
MALINOWSKI, B. (1987). Seks i stłumienie w społeczności dzikich oraz inne studia o płci, rodzinie i stosunkach pokrewieństwa (przeł. B. Golda, G. Kubica, Z. Mach). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
MATUSIAK, SZ. (1881). Nasze kwiaty polne. Kraków: Wydawnictwa „Przeglądu Akademickiego”.
MIANECKI, A. (2010). O skarbach w wybranych podaniach ludowych. W: P. Kowalski (red.), Monety, banknoty i inne środki wymiany. Pieniądz w dyskursach kultury (s. 61-71). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
MIANECKI, A. (2012). Przekleństwo królów, plaga królestw – smok w wybranych wątkach polskiego folkloru tradycyjnego. W: K. Konarska, P. Kowalski (red.), Powodzie, plagi, życie i inne katastrofy (s. 477-494). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
MODZELEWSKI, K. (2004). Barbarzyńska Europa, Warszawa: „Iskry”.
PROPP, W. (2000). Nie tylko bajka (wybór i tł. D. Ulicka). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości (197-205). Pozyskano z: http://www.statystyka.policja.pl/portal/st/1108/63502/Kazirodztwo_art_201.html.
RACZEK, E. (2012). Kazirodztwo – ujęcie sądowo-genetyczne. „Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii”, 1 (62), 55-63.
SITNIEWSKA, R. (2013). Rola ojca w procesie inicjacji dziecka na przykładzie wybranych wątków ludowej bajki magicznej. „Literatura Ludowa”, 4/5, 61-73.
STONE, L. (2012). Pokrewieństwo i płeć kulturowa (przeł. W. Usakiewicz). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
SZYMCZAK, M. (1966). Nazwy stopni pokrewieństwa i powinowactwa rodzinnego w historii i dialektach języka polskiego (przedm. W. Doroszewski). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
SZYMCZAK, M. (1988). Słownik języka polskiego. T. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, art. 201 (Dz.U. z 1997 Nr 88, poz. 553).
WACHCIŃSKA, O. (2011). Folklorystyczne i literackie wędrówki wątku o królu Edypie. „Tekstura”, 2, 159-176.
WĘŻOWICZ-ZIÓŁKOWSKA, D. (1991). Miłość ludowa: wzory miłości wieśniaczej w polskiej pieśni ludowej XVIII-XX wieku. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
WIŚLICZ, T. (2001). Zarobić na duszne zbawienie: religijność chłopów małopolskich od połowy XVI do końca XVIII wieku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
WIŚLICZ, T. (2004). Z zagadnień obyczajowości seksualnej chłopów w Polsce XVI–XVIII wieku: przyzwolenie i penalizacja. „Lud”, 88, 41-63.
WRÓBLEWSKA, V. (2007). Ludowa bajka nowelistyczna: źródła — wątki — konwencje. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie/Copyright Notice
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 3.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 475
Liczba cytowań: 0
