Braciszek i siostrzyczka. O „tajnym pakcie” między rodzeństwem na przykładzie wybranych baśni
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.2.2018.004Słowa kluczowe
literatura dla dzieci, baśń ludowa, rodzeństwo, psychoanalizaAbstrakt
W tekście podjęto temat związków między rodzeństwem na przykładzie wybranych baśni ludowych. Autorkę interesują więzi między siostrą a bratem/braćmi pokazane na przykładach bohaterów baśni. Materiał egzemplifikacyjny stanowią wybrane baśnie ludowe ze zbioru braci J. i W. Grimm w tłumaczeniu M. Tarnowskiego. Autorka zakłada, że między bohaterami baśni - siostrą i bratem/braćmi pojawia się specyficzna więź, którą nazywa „tajnym układem”. Przywołuje konteksty psychoanalityczne (B. Bettelheim, C. P. Estés, P. Péju, J. Willi, S. Capodeci) i stara się wykazać, że zachowania rodzeństwa względem siebie są spowodowane „tajnym układem”, czymś w rodzaju „koluzji”. Szczególne znaczenie ma tu pozycja siostry, która ratuje brata lub braci z opresji oraz zjawisko współdziałania postaci w sytuacji zagrożenia.
Bibliografia
ADLER, A. (1928). Characteristics of the first, second, and third child. “Children”, nr 3, s. 14–52.
BETTELHEIM, B. (1985). Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni. T. 1–2 (przeł. D. Denek). Warszawa: PIW.
BRON, A. (2000). Floating as an analytical category in the narratives of Polish immigrants to Sweden. W: Allvarling debatt och rolig lek. En festskrift tillägnad Andrzej Nils Uggla (s. 119 – 132). M. Bron, E. Szwejkowska (red.). Uppsala: Uppsala Universitet.
CAPODECI, S. (2006). Rodzeństwo – Jaś i Małgosia czy Kain i Abel (przeł. K. Klauza). Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
DICKS, H.V. (1967). Marital tensions. Clinical studies towards a psychological theory of interaction. New York: Basic Books.
ESTÉS, C.P. (2001). Biegnąca z wilkami. Archetyp dzikiej kobiety w mitach i legendach (przeł. A. Cioch). Poznań: Zysk S-ka Wydawnictwo.
FREUD, Z. (1997) Totem i tabu. Kilka zgodności w życiu psychicznym dzikich i neurotyków. Warszawa: Wydawnictwo KR.
GRIMM, W. i J. (1986). Bajka o dwunastu braciach (przeł. M. Tarnowski). W: Baśnie braci Grimm (s. 60–66). T. 1 (il. E. Murawska). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
GRIMM, W. i J. (1986a). Braciszek i siostrzyczka (przeł. M. Tarnowski). W: Baśnie braci Grimm (s. 68–75). T. 1 (il. E. Murawska). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
GRIMM, W. i J. (1986b). Jaś i Małgosia (przeł. M. Tarnowski). W: Baśnie braci Grimm (s. 87–95). T. 1 (il. E. Murawska). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
GRIMM, W. i J. (1986c). O siedmiu krukach (przeł. M. Tarnowski). W: Baśnie braci Grimm (s. 138–142). T. 1, il. E. Murawska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
GRIMM, W. i J. (1986d). O sześciu łabędziach (przeł. M. Tarnowski). W: Baśnie braci Grimm, t. 1 (il. E. Murawska) (s. 233–238). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
KASTEN, H. (1997) Rodzeństwo. Ideały, rywale, powiernicy. Warszawa: Springer PWN.
KOBIERZYCKI, T. (2011). Filozofia osobowości. Warszawa: Eneteia.
LASOŃ-KOCHAŃSKA, G. (2012). Gender w literaturze dla dzieci i młodzieży. Wzorce płciowe i kobiecy repertuar topiczny. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej.
LEY, K. (2004). Rodzeństwo – miłość, nienawiść, solidarność (przeł. A. Kosiarska). Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
PARKER, J., Stimpson J. (2003). Rodzeństwo – rywalizacja i miłość. Co powinni wiedzieć rodzice (przeł. A. Jacewicz). Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
PÉJU, P. (2008). Dziewczynka w baśniowym lesie. O poetykę baśni w odpowiedzi na interpretacje psychoanalityczne i formalistyczne (przeł. M. Pluta). Warszawa: Wydawnictwo Sic!
PROPP, W. (2003). Historyczne korzenie bajki magicznej (przeł. J. Chmielewski). Warszawa Wydawnictwo KR.
PROPP, W. (1976). Morfologia bajki (przeł. W. Wojtyga-Zagórska). Warszawa: Książka i Wiedza.
SCHIER, K. (2014). Dorosłe dzieci. Psychologiczna problematyka odwrócenia ról w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
UNGEHEUER-GOŁĄB, A. (2014). O dobrej dziewczynie (na podstawie wybranych baśni braci Grimm). „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria”, XIV(173), 173–186.
UNGEHEUER-GOŁĄB, A. (2013) Siedząca na drzewie… W poszukiwaniu żeńskich wzorców osobowych w literaturze dla dzieci. W: B. Niesporek-Szamburska i M. Wójcik-Dudek (red.), Nowe opisanie świata. Literatura i sztuka dla dzieci i młodzieży w kręgach oddziaływań (s. 193–209). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
WILLI, J. (1996). Związek dwojga. Psychoanaliza pary (przeł. M. Szewcow-Szewczyk). Warszawa: Jacek Santorski & Co.
YANAI-MALACH, Ch., Moses, Aaron, Miriam. Integrative sibling relationship, referat wygłoszony podczas I Międzynarodowej Konferencji Psychoterapii Dorosłych i Psychoterapii Dzieci i Młodzieży nt. Rodzeństwo – rywalizacja i zawiść – współistnienie i troska, 14–16 X 2011.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie/Copyright Notice
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 3.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 559
Liczba cytowań: 0
