Braciszek i siostrzyczka. O „tajnym pakcie” między rodzeństwem na przykładzie wybranych baśni
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.2.2018.004Klíčová slova
literatura dla dzieci, baśń ludowa, rodzeństwo, psychoanalizaAbstrakt
W tekście podjęto temat związków między rodzeństwem na przykładzie wybranych baśni ludowych. Autorkę interesują więzi między siostrą a bratem/braćmi pokazane na przykładach bohaterów baśni. Materiał egzemplifikacyjny stanowią wybrane baśnie ludowe ze zbioru braci J. i W. Grimm w tłumaczeniu M. Tarnowskiego. Autorka zakłada, że między bohaterami baśni - siostrą i bratem/braćmi pojawia się specyficzna więź, którą nazywa „tajnym układem”. Przywołuje konteksty psychoanalityczne (B. Bettelheim, C. P. Estés, P. Péju, J. Willi, S. Capodeci) i stara się wykazać, że zachowania rodzeństwa względem siebie są spowodowane „tajnym układem”, czymś w rodzaju „koluzji”. Szczególne znaczenie ma tu pozycja siostry, która ratuje brata lub braci z opresji oraz zjawisko współdziałania postaci w sytuacji zagrożenia.
Reference
ADLER, A. (1928). Characteristics of the first, second, and third child. “Children”, nr 3, s. 14–52.
BETTELHEIM, B. (1985). Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni. T. 1–2 (przeł. D. Denek). Warszawa: PIW.
BRON, A. (2000). Floating as an analytical category in the narratives of Polish immigrants to Sweden. W: Allvarling debatt och rolig lek. En festskrift tillägnad Andrzej Nils Uggla (s. 119 – 132). M. Bron, E. Szwejkowska (red.). Uppsala: Uppsala Universitet.
CAPODECI, S. (2006). Rodzeństwo – Jaś i Małgosia czy Kain i Abel (przeł. K. Klauza). Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
DICKS, H.V. (1967). Marital tensions. Clinical studies towards a psychological theory of interaction. New York: Basic Books.
ESTÉS, C.P. (2001). Biegnąca z wilkami. Archetyp dzikiej kobiety w mitach i legendach (przeł. A. Cioch). Poznań: Zysk S-ka Wydawnictwo.
FREUD, Z. (1997) Totem i tabu. Kilka zgodności w życiu psychicznym dzikich i neurotyków. Warszawa: Wydawnictwo KR.
GRIMM, W. i J. (1986). Bajka o dwunastu braciach (przeł. M. Tarnowski). W: Baśnie braci Grimm (s. 60–66). T. 1 (il. E. Murawska). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
GRIMM, W. i J. (1986a). Braciszek i siostrzyczka (przeł. M. Tarnowski). W: Baśnie braci Grimm (s. 68–75). T. 1 (il. E. Murawska). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
GRIMM, W. i J. (1986b). Jaś i Małgosia (przeł. M. Tarnowski). W: Baśnie braci Grimm (s. 87–95). T. 1 (il. E. Murawska). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
GRIMM, W. i J. (1986c). O siedmiu krukach (przeł. M. Tarnowski). W: Baśnie braci Grimm (s. 138–142). T. 1, il. E. Murawska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
GRIMM, W. i J. (1986d). O sześciu łabędziach (przeł. M. Tarnowski). W: Baśnie braci Grimm, t. 1 (il. E. Murawska) (s. 233–238). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
KASTEN, H. (1997) Rodzeństwo. Ideały, rywale, powiernicy. Warszawa: Springer PWN.
KOBIERZYCKI, T. (2011). Filozofia osobowości. Warszawa: Eneteia.
LASOŃ-KOCHAŃSKA, G. (2012). Gender w literaturze dla dzieci i młodzieży. Wzorce płciowe i kobiecy repertuar topiczny. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej.
LEY, K. (2004). Rodzeństwo – miłość, nienawiść, solidarność (przeł. A. Kosiarska). Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
PARKER, J., Stimpson J. (2003). Rodzeństwo – rywalizacja i miłość. Co powinni wiedzieć rodzice (przeł. A. Jacewicz). Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
PÉJU, P. (2008). Dziewczynka w baśniowym lesie. O poetykę baśni w odpowiedzi na interpretacje psychoanalityczne i formalistyczne (przeł. M. Pluta). Warszawa: Wydawnictwo Sic!
PROPP, W. (2003). Historyczne korzenie bajki magicznej (przeł. J. Chmielewski). Warszawa Wydawnictwo KR.
PROPP, W. (1976). Morfologia bajki (przeł. W. Wojtyga-Zagórska). Warszawa: Książka i Wiedza.
SCHIER, K. (2014). Dorosłe dzieci. Psychologiczna problematyka odwrócenia ról w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
UNGEHEUER-GOŁĄB, A. (2014). O dobrej dziewczynie (na podstawie wybranych baśni braci Grimm). „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria”, XIV(173), 173–186.
UNGEHEUER-GOŁĄB, A. (2013) Siedząca na drzewie… W poszukiwaniu żeńskich wzorców osobowych w literaturze dla dzieci. W: B. Niesporek-Szamburska i M. Wójcik-Dudek (red.), Nowe opisanie świata. Literatura i sztuka dla dzieci i młodzieży w kręgach oddziaływań (s. 193–209). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
WILLI, J. (1996). Związek dwojga. Psychoanaliza pary (przeł. M. Szewcow-Szewczyk). Warszawa: Jacek Santorski & Co.
YANAI-MALACH, Ch., Moses, Aaron, Miriam. Integrative sibling relationship, referat wygłoszony podczas I Międzynarodowej Konferencji Psychoterapii Dorosłych i Psychoterapii Dzieci i Młodzieży nt. Rodzeństwo – rywalizacja i zawiść – współistnienie i troska, 14–16 X 2011.
Stahování
Publikováno
Jak citovat
Číslo
Sekce
Licence
1. The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:a) recording of a Work / subject of a related copyright;
b) reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
c) marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
d) introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
e) dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 3.0).
2. The authors give the publisher the license free of charge.
3. The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 559
Number of citations: 0
