Wiesław, czyli słowiańska bajka magiczna jako tworzywo komiksu
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.1.2023.006Słowa kluczowe
bajka ludowa, komiks, transpozycja wątków ludowychAbstrakt
W artykule zostaną przedstawione wyniki literaturoznawczej analizy komiksu Wiesław Macieja Kisiela (trzy części, 2019–2022) opartego na baśniach słowiańskich. Inspiracją do analizy komiksu stały się rozważania Jolanty Ługowskiej na temat ludowej bajki magicznej jako tworzywa literatury pięknej. Materiał ludowy funkcjonuje jako potencjalne źródło fabuł literackich i scenariuszy komiksowych, z którego autor może zaczerpnąć pomysł fabuły bądź tylko poszczególne motywy lub bohaterów, dowolnie je kontaminować i uwspółcześniać. Celem refleksji nad zjawiskiem komiksowej transpozycji wątków słowiańskich bajek ludowych było ustalenie, na ile zasady konstruowania fabuły analizowanego komiksu są zbieżne z zasadami tworzenia bajki ludowej (ekonomia środków, wyraziste eksponowanie momentów zwrotnych, pokrycie perspektywy narratora i bohatera) oraz jakie procesy adaptacyjne i transformacyjne (wątki, motywy, bohaterowie, przedmioty) służą przystosowaniu materiału folklorystycznego do nowej sytuacji komunikacyjnej i odbiorcy.
Bibliografia
Adamiak, B. (2019, 2 sierpnia). Słowiańskie legendy w komiksie. Wroclife. https://archiwum.wroclife.pl/czaswolny/slowianskie-legendy-w-komiksie/
Barag, L. G., Novikov, N. (ed.) (1979). Sravnitel’nyy ukazatel, syuzhetov. Vostochnoslavyanskaya skazka. Nauka.
Bartmiński, J. (1973). O języku folkloru. Polska Akademia Nauk, Instytut Badań Literackich.
Gašparíková, V. (1981). O bajkach słowackich. W: V. Gašparíková (red.), Słoneczny koń. Bajki słowackie (przeł. T. Komorowska, s. 5–19). Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Gołębiowska-Suchorska, A. (2021a). Kościej Nieśmiertelny i antagoniści w polskich bajkach ludowych. Próba typologii porównawczej postaci. W: E. Wilczyńska, V. Wróblewska (red.), Bajka ludowa i nie-ludowa w badaniach interdyscyplinarnych (s. 81–96). Wydawnictwo Naukowe UMK.
Gołębiowska-Suchorska, A. (2021b). Królewna z brodą – realizacje motywu w bajkach polskich, żmudzkich i białoruskich. W: A. Baranow, J. Ławski, V. Wróblewska (red.), Folklor polski i litewski (źródła – adaptacje – interpretacje) (s. 135–146). Wydawnictwo Naukowe UMK.
Kalinowski, K. (2009). Łauma. Kultura Gniewu.
Kisiel, M. (2019). O leniwym Wiesławie i jego pomocnikach. MAMYTO.
Kisiel, M. (2020). O Wiesławie i żywej wodzie. MAMYTO.
Kisiel, M. (2021). O Wiesławie i Słonecznym Koniu. MAMYTO.
Kochanowski, M. (2019). Legendy przebudzone w obrazkach. Dawne baśnie i wierzenia Podlasia we współczesnym polskim komiksie, Bibliotekarz Podlaski, 4, 333–350.
Kolberg, O. (1982). Głupi handlarz. W: O. Kolberg, Dzieła wszystkie (t. 14: W. Ks. Poznańskie, cz. 6, s. 291–292). Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Krzyżanowski, J. (1962–1963). Polska bajka ludowa w układzie systematycznym (t. 1–2). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Likhachev, D., Panchenko, A., Ponyrko, N. (1984). Smekh v Drevney Rusi. Nauka.
Ługowska, J. (1981). Ludowa bajka magiczna jako tworzywo literatury. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Nedo, P., Gašparíková, V., Jech, J., Kapełuś, H. (red.) (1972). Śpiewająca lipka. Bajki Słowian Zachodnich (przeł. L. Jasnoszowa, wyd. 1). Wydawnictwo Śląsk, Ludowe nakladnistwo Domowina w Budziszynie.
Ong, W. (1992). Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii (przeł. J. Japola). Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Pełka, L. (1987). Polska demonologia ludowa. Iskry.
Piotrowski, R. (2020). Folklor przerysowany… Wątki wierzeniowe w serii „Kajko i Kokosz” Janusza Christy, Zeszyty Komiksowe, 30, 70–76.
Putilov, B. (1994). Fol’klor i narodnaya kul’tura. Nauka.
Sinyavskiy A. (2001). Ivan-durak: Ocherk russkoy narodnoy very. Agraf.
Sitniewska, R. (2018). Wesele. W: V. Wróblewska (red.), Słownik polskiej bajki ludowej (t. 3, s. 305–312). Wydawnictwo Naukowe UMK.
Szyłak, J. (1999). Komiks w kulturze ikonicznej XX wieku. Słowo/obraz terytoria.
Szyłak, J. (2000). Komiks. Znak.
Święcki, A. (2003). Przebudzone legendy 1. Dziewanna. Studio Domino.
Święcki, A. (2005). Przebudzone legendy 2. Lewiatom. Studio Domino.
Święcki, A. (2008). Przebudzone legendy 3. Szeptucha. Studio Domino.
Wójtowicz, M. (2013). Semantyka i funkcje liczby trzy w wybranych gatunkach literatury ludowej. W: W. Supa (red.), W kręgu problemów antropologii literatury. W stronę antropologii niezwykłości (s. 417–427). Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Wróblewska, V. (2018). Studnia. W: V. Wróblewska (red.), Słownik polskiej bajki ludowej (t. 3, s. 210–216). Wydawnictwo Naukowe UMK.
Zadurska, O. (2018). Klątwa. W: V. Wróblewska (red.), Słownik polskiej bajki ludowej (t. 2, s. 144–147). Wydawnictwo Naukowe UMK
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Agnieszka Gołębiowska-Suchorska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie/Copyright Notice
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 3.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 691
Liczba cytowań: 0
