Темы-табу и темы-фавориты в воспоминаниях о принудительном переселении
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.4.2021.002Słowa kluczowe
narracje wspomnieniowe, przymusowe przesiedlenia, Ukraina, migracjeAbstrakt
Статья посвящена анализу популярных и табуированных, мало вербализированных тем, мотивов, сюжетов в воспоминаниях о принудительном переселении из зон затопления в результате строительства ГЭС в Украине (строительство велось в 1932–1978 годах на Днепре и в 1973–1981 годах на Днестре). Популярными темами являются идеализация потерянного места, рассказы о взаимопомощи, акцент на потере дома, земли, общины, могил, кладбищ, описание встреч переселенцев одной деревни. Малопопулярными темами являются рассказы о достижениях в результате переселения, о преимуществах и новых возможностях переселенцев. На подбор тем влияет выбранная стратегия самопрезентации, личный опыт рассказчика, актуальные настроения в обществе, в местной общине. Оценка переселения зависит также от возраста респондентов. Так, самым тяжелым это событие было для людей, которые в то время были среднего и старшего возраста, и которые были вынуждены разрушать свой дом, строить жилье на новом месте, привыкать к новым условиям. В рассказах людей, которые во время переселения были детьми, акценты несколько смещены, среди их любимых тем – рассказы о встречах бывших односельчан, размышления о целесообразности ГЭС, об экологическом ущербе вследствие этого строительства. Материал статьи – устные воспоминания о переселении, записанные в течение 2012–2019 годов в местах массового переселения людей из затопленных сел.
Bibliografia
Godyń, M. (2015). Opowieść o utraconej wsi Maniowy. Studium z antropologii pamięci. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Hajduk-Nijakowska, J. (2020). Badanie opowieści wspomnieniowych o tragedii żydowskiej w czasie ІІ wojny światowej. Literatura Ludowa, 64(2), 35-49.
Halicka, B. (2015). Polski Dziki Zachód. Przymusowe migracje і kulturowe oswajanie Nadodrza 1945–1948. Kraków: Universitas.
Horbniak, T. (2004). Bakota. Zatoplena dolia. Khmelnyckyj: Podillia.
Horbniak, T. (2018). Stezhkamy Bakoty. Kam'janec-Podilskyj: Aksioma.
Horbniak, T. (2020). Abetka bakotianyna. Kam'janec-Podilskyj: Aksioma.
Horbovyj, O. (2015). Problema Dniprovykh poroghiv ta Dniproghes (1927–1932): Stratehija adaptaciji. Naukovi zapysky z ukrajinskoji istoriji, 37, 95-102.
Horbovyj, O. (2016). Problema Dniprovykh poroghiv ta Dniproghes (1920–1970-ti rr.): Strateghija transformaciji. Ghileja, 107, 54-57.
Horbovyj, O. (2020). Kompleksna transformacija ukrajinskoho Prydniprov'ja u konteksti hidroenerhetychnogho osvojennia Dnipra (kin. XIX st. – 1980-ti rr.) [avtoreferat dissertacii kandidata istoricheskikh nauk]. Perejaslav.
Huk, B. (red.) (1997). Propam'jatna knyha 1947. Varshava: Tyrsa.
Ivashchenko, V. (2017). Stvorennia muzeju zatoplenykh sil Kanivskoho vodoskhovyshcha [internet-stranica „Staryj Dnipro”]. Rezhym dostupa: http://olddnieper.org.ua/news/item/95-stvorennia-muzeiu-zatoplenykh-sil-pereiaslavshchyny
Koval-Fuchylo, I. (2016). Koncept domu v opovidшakh pro prymusove pereselennшa. W: B. Halczak (red.) Łemkowie, Bojkowie, Rusini: Historia, współczesność, kultura materialna i duchowa. T. 6: 147–158. Słupsk-Warszawa: Tyrsa.
Koval-Fuchylo, I. (2018). Pam'jat pro Holokost u spohadakh ukrajinciv-pereselenciv operaciji «Visla». Slov'janskyj svit, 17, 92-102.
Koval-Fuchylo, I. (2020a). Pam'jat pro zatoplennja: tvorchist Dovzhenka i usni naratyvy. Narodoznavchi zoshyty, 156(6), 1445-1453. doi: https://doi.org/10.15407/nz2020.06.1445
Koval-Fuchylo, I. (2020b). Utrachennoje mesto v vospomynanijah o prinuditelnom pereselenii i v socialnyh praktikah. Folklorystyka. chasopys Udruzhenja folklorysta Srbiјe, 5(1), 73-88. doi: https://doi.org/10.18485/folk.2020.5.1.3
Koval-Fuchylo, I. (red.) (2012). Holosinnia. Kyjiv: IMFE NAN Ukrajiny.
Kuzmenko-Lisovenko, K. (2018). Zatoplena Prydniprovska cyvilizacija. Istorija. Ludski doli. Kyjiv: «Interkontynental-Ukrajina».
Lesyk, M. (2007). Cybli – moje ridne selo na Perejaslavshсhyni (Spohady). Perejaslav-Khmelnyckyj: SKD.
Mykhniak, M. (2020). Buly nad Dniprom Trakhtemyriv i Monastyrok. Dokumenty, spohady, svitlyny. Kyjiv: Ukrajinskyj priorytet.
Mykhniak, M. (red.) (2018). Zatoplenyj raj: Andrushi u spohadakh ta dokumentakh. Kyjiv: Ukrajinskyj priorytet.
Mykhniak, M., Zuber, S. (2019). Nam Pidsinne teper tilky snytsia. Selo u spoghadakh ta dokumentakh. Kyjiv: Ukrajinskyj priorytet.
Prymaka-Oniszk, A. (2017). Bieżeństwo 1915. Zapomniani uchodźcy. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Shevchuk, T. (2009). „Dyke pole” istoriji i „chyste pole” folkloru: Ukrajinski dumy v istorychnomu ta mifolohichnomu vymirakh. Materialy do ukrajinsjkoji etnologhiji, 8, 206-211.
Sorokova, S. (2015). Ne letiat lastivky u Zarubynci: Istoryko-krajeznavchyj narys. Perejaslav-Khmelnyckyj: FOP Lukashevych O. M.
Wylegała, A. (2014) Przesiedlenia a pamięć. Studium (nie)pamięci społecznej na przykładzie ukraińskiej Galicji і polskich “Ziem Odzyskanych”. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Pobrania
Sklep wydawnictwa:
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie/Copyright Notice
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 3.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 677
Liczba cytowań: 0