Elegie o straconych córkach – trauma indywidualna i kulturowa w powieściach The Painted Drum Louise Erdrich i Prudence Davida Treuera

Abstract

W swoim artykule zamierzam porównać dwie współczesne powieści rdzennych Amerykanów ze społeczności Odżibuejów skonstruowane wokół tematu śmierci. The Painted Drum Louise Erdrich i Prudence Davida Treuera to elegijne opowieści o sposobach konfrontowania się z żałobą w kontekście indywidualnym i zbiorowym, w ujęciu kultury Zachodu (euro-amerykańskiej) i kultury Odżibuejów. W obydwu narracjach pojawiają się wątki historyczne mające przybliżyć losy rdzennych Amerykanów na tle dziejów Ameryki. Chciałabym wykazać, że chociaż wybrani prozaicy stawiają na zupełnie inne strategie włączania historii, ponieważ stosują odmienną konwencję (Erdrich realizm magiczny, a Treuer realizm społeczny), to więcej jest w ich prozie podobieństw niż różnic. Obie historie dotyczą żałoby po córkach (prawdziwych i przybranych) i ta tematyka łączy się z wątkami autodestrukcji, pamięci i wyparcia. Dodatkowo pomimo że u Erdrich dominuje perspektywa feministyczna, a u Treuera dominuje wątek męski, łącznikiem jest brak eksponowania radykalnej perspektywy gender. Kolejnym podobieństwem jest struktura polifoniczna, która dodatkowo uwypukla podziały w przedstawionym świecie nie tylko na poziomie podejścia do rdzennej tradycji, ale też asymilacji do kultury amerykańskiej, stereotypów o rodowodzie kolonialnym i popkulturowym (stoicyzm indiańskich mężczyzn, rozwiązłość kobiet) oraz stosunku do przyrody, która nie dla wszystkich jest animistyczną przestrzenią ożywioną. Moja interpretacja uwzględni też szerszy kontekst obecności historii Odżibuejów w Minneapolis (krótka analiza propozycji muzealnych i miejsc pamięci w przestrzeni publicznej). Postaram się odpowiedzieć na pytanie, jakie miejsce w tym spectrum zajmują propozycje Erdrich i Treuera. W mojej pracy będę używać określeń „Odżibue” wszędzie tam, gdzie pojawiają się odniesienia do tej konkretnie kultury, i „rdzenny” w kontekstach, które wykraczają poza doświadczenia Odżibuejów, np. historii szkół z internatem. Postaram się również wyjaśnić, dlaczego Treuer używa terminów „Indianin” i „indiański”.