Meble z biografią. Minimalizm, recykling i nostalgia we współczesnych praktykach zamieszkiwania
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.3.2021.006Ključne riječi
praktyki zamieszkiwania, biografia przedmiotów, minimalizm, nostalgia, PRLSažetak
Artykuł prezentuje refleksję dotyczącą relacji łączących ludzi i przedmioty materialne w oparciu o wyniki badań etnograficznych dotyczących praktyk zamieszkiwania w przestrzeni polskich miast. Głównym przedmiotem analiz podejmowanych przez autorkę są sposoby funkcjonowania mebli pochodzących z okresu PRL-u we współczesnych wnętrzach mieszkalnych, jako przedmiotów z bogatą kulturową biografią, które aktywnie uczestniczą we współczesnych praktykach zamieszkiwania oraz pełnią istotną rolę w budowaniu poczucia tożsamości ich obecnych właścicieli i użytkowników. Autorka dostrzega związki pomiędzy nostalgicznym powrotem do artefaktów z okresu PRL-u, a aktualnymi problemami i wyzwaniami społecznymi, głównie nadprodukcją rzeczy i koniecznością powstrzymania zmian klimatu. Nostalgia w tych rozważaniach pojmowana jest jako swoisty mechanizm obronny przeciwko przyspieszonemu rytmowi zachodzących w świecie zmian, w tym zmian klimatycznych i środowiskowych; stanowi też wyraz kontestacji myślenia o ludzkim życiu wyłącznie przez pryzmat kategorii czysto ekonomicznych.
References
Biskupska, K. (2014). Konsola była kiedyś stołem, czyli o wątkach przeszłości w mieszkaniu estetycznym. Społeczeństwo i Ekonomia, 2(2), 7-22.
Bittner, K. (2017). Chcemy znów być nowocześni. Kilka uwag o popularności peerelowskiego wzornictwa przemysłowego. W: A. Kisielewska, M. Kostaszuk-Romanowska, A. Kisielewski (red.), PRL-owskie re-sentymenty (s. 237-252). Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
Boym, S. (2002). Nostalgia i postkomunistyczna pamięć (przeł. L. Stefanowska). W: F. Modrzejewski, M. Sznajderman (red.), Nostalgia. Eseje o tęsknocie za komunizmem (s. 270-301). Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Bryl-Roman, W. (2010). Polski vintage – odkrywanie peerelowskiego designu. W: M. Bogusławska, Z. Grębecka (red.), Popkomunizm. Doświadczanie komunizmu a kultura popularna (s. 51-60). Kraków: Libron – Filip Lohner.
Burszta, W. (1997). Nostalgia i mit. W: E. Domańska (red.), Historia. O jeden świat za daleko (s. 119-130). Poznań: Instytut Historii Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Cobel-Tokarska, M. (2014). W jakiej Polsce żyliśmy? Historyczno-społeczne tło przemian obyczajowych w PRL-u. W: J. Zalewska, M. Cobel-Tokarska (red.), Od mody do obyczaju. Przemiany życia codziennego (s. 22-37). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
cotozafotel (b.d.). Kredens typ 1050/B [post na blogu]. Pobrano z: https://cotozafotel.pl/kredens-typ-1050-b/
Czyńska, M. (2017). Dom polski. Meblościanka z pikasami. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Giddens, A. (2001). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności (przeł. A. Szulżycka). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ingold, T. (2018). Splatać otwarty świat. Architektura, antropologia, design (przeł. E. Klekot, D. Wąsik). Kraków: Instytut Architektury.
Jarosz, D. (2010). Mieszkanie się należy… Studium z peerelowskich praktyk społecznych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
Jasiołek, K. (2020). Astroid i półkotapczan. O polskim wzornictwie powojennym. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy.
Kopytoff, I. (2003). Kulturowa biografia rzeczy – utowarowienie jako proces (przeł. E. Klekot). W: M. Kempny, E. Nowicka (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej (s. 249–274). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Krajewski, M. (2008). Ludzie i przedmioty – relacje i motywy przewodnie. W: J. Kowalewski, W. Piasek, M. Śliwa (red.), Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności (s. 131–152). Olsztyn: Instytut Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Latour, B. (2020). Where to land after the pandemic? A paper and now a platform. Retrieved from: http://www.bruno-latour.fr/node/852.html
Minerwa (2018, 28 lipca). Ikony polskiego designu. Józef Chierowski i jego słynny fotel typ 366 [post na blogu]. Pobrano z: https://www.laminerva.pl/2018/07/chierowski-fotel-typ-366.html
Przedpełski, A. (1987). Instytut Wzornictwa Przemysłowego, W: M. Kulik (red.), Wzornictwo w Polsce (s. 59–75). Warszawa: Instytut Wzornictwa Przemysłowego.
Puchała, M. (1964). Meble współczesne. Warszawa: Wydawnictwo Przemysłu Lekkiego i Spożywczego.
Woroniecka, G. (2007). Wstęp. Co znaczy mieszkać. W: G. Woroniecka (red.), Co znaczy mieszkać. Szkice antropologiczne (s. 13-27). Warszawa: Wydawnictwo TRIO.
Woźniak, A. (2015). Śmieci na wsi? Krótka historia wiejskiego gospodarowania rzeczami zbędnymi. W: K. Kulikowska, C. Olbracht-Prądzyński (red.), Śmieć w kulturze (s. 601–632). Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
Wybieralski, W. (2007). Wzornictwo w Polsce do 1989 roku na tle politycznym i gospodarczym. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych, Wydział Wzornictwa Przemysłowego.
Downloads
The publisher's shop:
Objavljeno
How to Cite
Broj časopisa
Rubrika
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
1. The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:a) recording of a Work / subject of a related copyright;
b) reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
c) marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
d) introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
e) dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 3.0).
2. The authors give the publisher the license free of charge.
3. The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 467
Number of citations: 0
