Leopold Tyrmand – jazzman w powojennej Polsce
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2020.047Słowa kluczowe
jazz, kultura PRL-u, autokreacja, Pierwszy Ogólnopolski Festiwal Jazzowy, PRL culture, auto-creation, The First Polish Jazz FestivalAbstrakt
Celem tekstu jest analiza działań Leopolda Tyrmanda związanych z popularyzacją muzyki jazzowej w komunistycznej Polsce. Pisarz wykorzystywał rodzącą się w kraju modę na ten gatunek muzyki do stworzenia mitu jazzmana jako osoby działającej w opozycji do systemu, a zarazem jako artysty prześladowanego przez władzę. W artykule scharakteryzowano udział pisarza w tworzeniu i konsolidacji tzw. wspólnoty jazzowej, która w Polsce lat 50. stała się synonimem wyrafinowania i elitarności. W kontekście prowadzonych analiz Tyrmand, autor pierwszej w powojennej Polsce książki na temat jazzu, przedstawiony został jako osoba, która nie tylko potrafiła skutecznie przekonywać rodzimą publiczność do tego, czym jest jazz jako zjawisko społecznokulturowe, ale także jak można posługiwać się swoistym “kodem jazzowym” po to, by przeciwstawiać się autorytarnemu systemowi.
The purpose of this text is to analyze Leopold Tyrmand’s activities connected with popularizing jazz in communist Poland. The writer used the burgeoning fashion for that genre of music to create the myth of a jazzman as simultaneously a person opposing the system and an artist persecuted by the authorities. This article presents the writer’s involvement in the creation and consolidation of the so-called jazz community, which became a symbol of sophistication and elitism in the 1950s in Poland. Tyrmand, the author of the first book about jazz in postwar Poland, is presented as a person who could effectively convince his audience not only about what jazz was as a sociocultural phenomenon but also how one could use a peculiar “jazz code” to oppose the authoritarian system.
Bibliografia
Bieńczyk, Marek 2012. Książka twarzy. Warszawa: Świat Książki.
Brodacki, Krystian (red.) 1980. Polskie ścieżki do jazzu. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Jazzowe Agencja Wydawnicza.
Brodacki, Krystian 2012. Historia jazzu w Polsce. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
Dasko, Henryk 2009. Odlot malowanego ptaka. Warszawa: Rosner & Wspólnicy.
Ciesielski, Rafał (red.) 2016. Jazz w kulturze Polskiej. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Jóźwiak, Andrzej 1969. „Z historii jazzu w Polsce w latach 1918–1939”. Jazz 3: 2.
Kowal, Roman 1995. Polski Jazz. Wczesna historia i trzy biografie zamknięte. Kraków: Akademia Muzyczna.
Łazarewicz, Cezary 1999. „Był jazz”. Magazyn 45, dodatek do Gazety Wyborczej 263 (wyd. z dnia 10 listopada): 22.
Matuszkiewicz, Jerzy 1985. „Puls pokolenia”. Jazz Forum 3(94): 14–20.
Panek, Wacław (red.) 1978. Z polskiej krytyki jazzowej. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
Pietraszewski, Igor 2012. Jazz w Polsce. Wolność improwizowana. Kraków: Nomos.
Radliński, Jerzy 1967. Obywatel jazz. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
Święcicki, Mateusz 1972. Jazz – rytm XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo PZWS.
Tyrmand, Leopold 2008. U brzegów jazzu. Warszawa: Wydawnictwo MG.
Urbanek, Mariusz 2012. Zły Tyrmand. Warszawa: Wydawnictwo Iskry.
Walicki, Franciszek 1985. „Był moim guru”. Jazz Forum 94: 19.
Walicki, Franciszek 1995. Szukaj. Burz. Buduj. Warszawa: TRZ-Wojciech Trzciński.
Woźniak, Marcel 2016. Biografia Leopolda Tyrmanda. Moja śmierć będzie taka, jak moje życie. Warszawa: MG.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 934
Liczba cytowań: 0