Leopold Tyrmand – jazzman w powojennej Polsce

Abstrakt

Celem tekstu jest analiza działań Leopolda Tyrmanda związanych z popularyzacją muzyki jazzowej w komunistycznej Polsce. Pisarz wykorzystywał rodzącą się w kraju modę na ten gatunek muzyki do stworzenia mitu jazzmana jako osoby działającej w opozycji do systemu, a zarazem jako artysty prześladowanego przez władzę. W artykule scharakteryzowano udział pisarza w tworzeniu i konsolidacji tzw. wspólnoty jazzowej, która w Polsce lat 50. stała się synonimem wyrafinowania i elitarności. W kontekście prowadzonych analiz Tyrmand, autor pierwszej w powojennej Polsce książki na temat jazzu, przedstawiony został jako osoba, która nie tylko potrafiła skutecznie przekonywać rodzimą publiczność do tego, czym jest jazz jako zjawisko społecznokulturowe, ale także jak można posługiwać się swoistym “kodem jazzowym” po to, by przeciwstawiać się autorytarnemu systemowi.

The purpose of this text is to analyze Leopold Tyrmand’s activities connected with popularizing jazz in communist Poland. The writer used the burgeoning fashion for that genre of music to create the myth of a jazzman as simultaneously a person opposing the system and an artist persecuted by the authorities. This article presents the writer’s involvement in the creation and consolidation of the so-called jazz community, which became a symbol of sophistication and elitism in the 1950s in Poland. Tyrmand, the author of the first book about jazz in postwar Poland, is presented as a person who could effectively convince his audience not only about what jazz was as a sociocultural phenomenon but also how one could use a peculiar “jazz code” to oppose the authoritarian system.