Mikroliteratura mikrojęzyka mikrospołeczności. Wilamowice, Fliöra-Fliöra i ich literatura
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2019.023Słowa kluczowe
Wilamowice, mikrojęzyk, wilamowski język wymysiöeryś, Florian Biesik (Fliöra-Fliöra)Abstrakt
Artykuł omawia twórczość Floriana Biesika (o rodzimym przydomku Fliöra-Fliöra, stanowiącym też jego pseudonim literacki) – najbardziej do tej pory znanego pisarza i twórcy literackiego języka wilamowskiego (wymysiöeryś). Jego postać i literackie dzieła omówiono na tle fenomenu, dziejów i mikrojęzyka Wilamowic – miejscowości położonej w południowej Polsce i stanowiącej unikalną enklawę etnolingwistyczną pogranicza germańsko-słowiańskiego. Metodologiczne tło szkicu stanowił koncept „literatur mniejszych” Deleuze’a i Guattariego (1975), a jego kontekst uzupełniono o wzmianki na temat wcześniejszych utworów literackich po wilamowsku i Wilamowic dotyczących, jak i najważniejszych zjawisk literackich towarzyszących współczesnej rewitalizacji języka wilamowskiego. Mowa w tym kontekście o współczesnej twórczości Tymoteusza Króla (Tiöma fum Dökter) oraz o odgrywającej szczególną ostatnio rolę twórczości przekładowo-dramatycznej przedstawianej na scenie amatorskiego teatru Ufa fisa w/z Wilamowic(ach).
Bibliografia
Anders, Heinrich 1933. Gedichte von Florian Biesik in der Mundart von Wilamowice. Kraków: Uniwersytet Poznański.
Augustin, Franz 2007. Kroniki żywieckie: od czasów zamierzchłych do 1845 r. Żywiec–Kraków: Towarzystwo Naukowe Żywieckie.
Bukowski, Jacob 1860. Gedichte in der Mundart der deutschen schlesisch-galizischen Gränzbewohner resp. von Bielitz-Biala. Bielitz: Zamarski.
Cergol, Jadranka 2014. „An attempt at defining minority literature: A case study in the literary production of the Italian minority in Slovenia and Croatia and of the Slovenian minority in Italy”. International Journal of Language, Translation and Intercultural Communication 2: 61–68.
Chromik, Bartłomiej 2016. „From Wilamowice to the philosophy of science and back again: three levels of linguistic ideologies”. W: Olko, Wicherkiewicz i Borges 2016. 91–110.
Deleuze, Gilles, Felix Guattari 1975. Kafka. Pour une littérature mineure. [Paris:] Les Editions de Minut. [Wydanie polskie 2016. Kafka. Ku literaturze mniejszej. Kraków: Eperons-Ostrogi].
Gara, Józef 2003. Zbiór wierszy o wilamowskich obrzędach i obyczajach oraz Słownik języka wilamowskiego. Wilamowice: Stowarzyszenie na Rzecz Zachowania Dziedzictwa Kulturowego Miasta Wilamowice „Wilamowianie”. Publikacja dostępna na portalu internetowym: https://pl.wikisource.org.
Gara, Józef 2007a. Kronika historyczna miasteczka Wilamowice. TIMEX.
Gara, Józef 2007b. „Wymysöjer śtytła” – Miasteczko Wilamowice oraz jego osobliwości zawarte w zbiorze piosenek wilamowskich Józefa Gary. Wilamowice: Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury. Publikacja dostępna na portalu internetowym: https://pl.wikisource.org.
Kancelaria Sejmu, Biuro Komisji Sejmowych 2016. Pełny zapis przebiegu posiedzenia Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych (nr 22) z 27 września 2016 r. Publikacja dostępna on-line na stronie: http://www.sejm.gov.pl.
Kancelaria Sejmu, Biuro Komisji Sejmowych 2017. Pełny zapis przebiegu posiedzenia Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych (nr 39) z 10 maja 2017 r. Publikacja dostępna on-line na stronie: http://www.sejm.gov.pl.
Król, Tymoteusz, Elżbieta Filip 2009. Strój wilamowski (Przez Wilamowice). Wilamowice: Stowarzyszenie na rzecz Zachowania Dziedzictwa Kulturowego Miasta Wilamowice „Wilamowianie”.
Majerska, Justyna 2014. Wymysiöejer fibl [Wilamowska czytanka]. Warszawa: Wydział „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego. Publikacja on-line dostępna na stronie: http://www.revitalization.al.uw.edu.pl.
Majewicz, Alfred F. (red.) 1991. Florian Biesik’s poems in Wymysojerysh (the smallest literature in a minority language in Poland). Stęszew: IIEOS.
Neels, Rinaldo 2016. „Language and identity in Wilamowice: a complex history of language choices and language attitudes”. W: Olko, Wicherkiewicz i Borges 2016. 111–130.
Nijakowski, Lech (red.) 2014. Europejskie i regionalne instrumenty ochrony języków zagrożonych. Konferencja. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Olko, Justyna, Tomasz Wicherkiewicz, Robert Borges (red.) 2016. Integral strategies for language revitalization. Warsaw: Wydział „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego. Publikacja on-line dostępna na stronie: http://www.revitalization.al.uw.edu.pl.
Ritchie, Carlo 2012. Some considerations on the origins of Wymysorys. B.A. Thesis. Sydney: University of Sydney. Published on-line at: https://www.academia.edu.
Ritchie, Carlo 2014. Ynzer boümmüter [Nasze drzewo mateczne]. Warszawa: Wydział Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Publikacja on-line dostępna na stronie: http://www.revitalization.al.uw.edu.pl.
Wicherkiewicz, Tomasz 2001. „Piśmiennictwo w etnolekcie wilamowskim”. W: Antoni Barciak (red.). Wilamowice. Przyroda, historia, język, kultura oraz społeczeństwo miasta i gminy. Wilamowice: Urząd Gminy. 520–538.
Wicherkiewicz, Tomasz 2003. The making of a language. The case of the idiom of Wilamowice, southern Poland. Berlin–New York: Mouton de Gruyter.
Wicherkiewicz, Tomasz [2013]. Pochodzenie języka wilamowskiego – poglądy i badania. Publikacja on-line dostępna na stronie: http://www.revitalization.al.uw.edu.pl.
Wicherkiewicz, Tomasz, Justyna Olko 2016. „Researching, documenting and reviving Wymysiöeryś – a historical outline”. W: Olko, Wicherkiewicz i Borges 2016. 17–54.
Wicherkiewicz, Tomasz, Tymoteusz Król, Justyna Olko 2017. „Awakening the language and speakers’ community of Wymysiöeryś”. European Review 26/1: 179-191.
Zieniukowa, Jadwiga, Tomasz Wicherkiewicz 1997. „Do-Pyjter-Jaśka i cym-Hala-Mockja oraz inne zjawiska z antroponimii Wilamowic w dawnym Księstwie Oświęcimskim”. W: Hanna Popowska-Taborska, Jerzy Duma (red.). Onomastyka i dialektologia. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 894
Liczba cytowań: 0
