Herbert
Efekt archiwum
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2024.0120Słowa kluczowe
Archiwum Zbigniewa Herberta, archiwum, manuskrypty, „badania poszlakowe”, „sprawa Pacyfików”Abstrakt
Tytuł artykułu może sugerować, że Autor podejmuje w nim kwestię bilansu prac, jakie powstały po udostępnieniu zgromadzonych archiwaliów Zbigniewa Herberta, przekazanych na początku lat dwutysięcznych przez spadkobierczynie do Biblioteki Narodowej w Warszawie. Tymczasem Autor, w ramach swoistego „autosuplementu”, eksploruje Archiwum Zbigniewa Herberta, by dotrzeć do brulionowych zapisków tych utworów, którymi sam się przed laty zajmował – zanim jeszcze o Archiwum można było cokolwiek usłyszeć. Poza więc ogólnymi uwagami na temat Archiwum Zbigniewa Herberta, jego zasobów i cyfrowej postaci, a także archiwum jako przedmiotu badań, Autor – nawiązując do dyskutowanego motywu z biografii wczesnego Herberta – dokonuje opisu i analizy wybranego zasobu rękopiśmiennego. Są to, na początek, zasoby dotyczące cyklu Pacyfików, utworów powstałych w latach 1949–1950. Jeden z nich, Pacyfik III (Na Kongres Pokoju) zapisał się właśnie w sposób szczególny w biografii poety. Czy analiza archiwalnych zasobów, w tym licznych manuskryptów, wniesie coś zasadniczo nowego do lektury i rozumienia wybranych utworów Herberta? A może i wizerunku samego poety?
Bibliografia
„… każdej chwili wybierać muszę” (almanach poetycki) 1954. Warszawa: Wydawnictwo PAX.
Antoniuk, Mateusz 2009. Otwieranie głosu. Studium o wczesnej twórczości Zbigniewa Herberta (do 1957 roku). Kraków: Wydawnictwo Platan.
Antoniuk, Mateusz 2017 (red.). Pracownia Herberta. Studia nad procesem tekstotwórczym. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Antoniuk, Mateusz 2019. „Pisanie Herberta. O (i wokół) nowej biografii autorstwa Andrzeja Franaszka”. Teksty Drugie 1: 138–164.
Archiwum Zbigniewa Herberta. Inwentarz 2008. Oprac. Henryk Citko. Warszawa: Biblioteka Narodowa.
Barańczak, Stanisław 2001. Uciekinier z Utopii. O poezji Zbigniewa Herberta. Warszawa–Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Citko, Henryk 2017. „Dość dokładny wgląd w życie zmagającego się z losem literata. Archiwum Zbigniewa Herberta – historia i ogólna charakterystyka”. W: Mateusz Antoniuk (red.). Pracownia Herberta. Studia nad procesem tekstotwórczym. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Franaszek, Andrzej 2018. Herbert. Biografia . Tom pierwszy Niepokój. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Herbert, Zbigniew 1992. Rovigo. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Herbert, Zbigniew 2001. Węzeł gordyjski oraz inne pisma rozproszone 1948–1998. Warszawa: Biblioteka „Więzi”.
Herbert, Zbigniew [&] Jerzy Zawieyski 2002. Korespondencja 1949–1967. Warszawa: Biblioteka „Więzi”.
Herbert, Zbigniew 2008a. Wiersze zebrane. Opracowanie edytorskie Ryszard Krynicki. Kraków: Wydawnictwo a5.
Herbert, Zbigniew 2008b. Herbert nieznany. Rozmowy. Zebrał i oprac. Henryk Citko. Red. Dorota Jovanka Ćirlić. Warszawa: Zeszyty Literackie..
Herbert, Zbigniew 2017. Utwory rozproszone (Rekonesans 2). Wybrał, w dużej części odczytał z autografów i opracował edytorsko Ryszard Krynicki. Kraków: Wydawnictwo a5.
Łapiński, Zdzisław 1988. Jak współżyć z socrealizmem. Szkice nie na temat. Londyn: Polonia.
Markowska-Fulara, Helena 2021. „Laboratorium i archiwum. Z badań nad historią literaturoznawstwa”. Teksty Drugie 2: 243–259.
Nycz, Ryszard 2012. Poetyka doświadczenia. Teoria – nowoczesność – literatura. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo.
Pszczołowska, Lucylla 1975. „Jamb w polskiej poezji: cechy i sposoby realizacji wzorca”. Pamiętnik Literacki 3: 147–170.
Siedlecka, Joanna 2002. Pan od poezji. O Zbigniewie Herbercie. Warszawa: Prószyński i S-ka SA.
Szaruga, Leszek 2008. „Socrealistyczny epizod Herberta”? W: Wojciech Browarny [&] Joanna Orska [&] Adam Poprawa (red.). Herbert (nie)oswojony. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Tomasik, Wojciech 2004. „Walki o pokój temat”. W: Zdzisław Łapiński [&] Wojciech Tomasik (red.). Słownik realizmu socjalistycznego. Kraków: Universitas.
Ulicka, Danuta 2010. „Zwrot archiwalny (jak ja go widzę)”. Teksty Drugie 1–2: 159–164.
Ulicka, Danuta 2013. „Kontrowersyjne i niekontrowersyjne wartości archiwum”. W: Dorota Wojda [&] Magdalena Heydel [&] Andrzej Hejmej (red.). Różne głosy. Prace ofiarowane Stanisławowi Balbusowi na jubileusz siedemdziesięciolecia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Ulicka, Danuta 2017. „»Archiwum« i archiwum”. Teksty Drugie 4: 273–302.
Zawodniak, Mariusz 2011. Herbert parokrotnie. Toruń: Dom Wydawniczy DUET.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Mariusz Zawodniak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 130
Liczba cytowań: 0
