Ocena ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu osób z przewlekłymi dolegliwościami bólowymi kręgosłupa

Abstrakt

Wstęp. Ból pleców jest jednym z najczęstszych problemów zdrowotnych, znacząco wpływającym na codzienne funkcjonowanie, jakość życia oraz zdolność do pracy.

Cel pracy. Celem badania była ocena ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu u osób z przewlekłym bólem pleców. Szacuje się, że dolegliwość ta dotyka dużą część populacji, niezależnie od wieku i płci, i stanowi jedną z głównych przyczyn ograniczenia aktywności fizycznej, absencji w pracy oraz obniżenia jakości życia. Przewlekły ból pleców może prowadzić do znacznych ograniczeń funkcjonalnych, wpływając nie tylko na zdolność wykonywania podstawowych czynności dnia codziennego, ale także na dobrostan psychiczny pacjentów.

Materiał i metody. Badaniem objęto 30 pacjentów (11 mężczyzn i 19 kobiet) poddawanych rehabilitacji w „Centrum Zdrowego Kręgosłupa” w Bydgoszczy. Kryterium włączenia do badania był przewlekły ból pleców. Osoby powyżej 60. roku życia stanowiły 46,7% całej grupy, a 53,3% uczestników było w wieku poniżej 60 lat. Do oceny nasilenia bólu i ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu zastosowano: Skalę Numeryczną (NRS), Wskaźnik Niepełnosprawności Oswestry (ODI) oraz autorski kwestionariusz dotyczący stylu życia, poziomu aktywności fizycznej oraz wpływu bólu na różne aspekty życia codziennego.

Wyniki. Aktywność fizyczna miała istotny wpływ na subiektywną ocenę skuteczności fizjoterapii — osoby aktywne fizycznie oceniały ją wyżej (p = 0,0101). Stwierdzono również korelację pomiędzy wiekiem a poziomem niepełnosprawności — starsi pacjenci zgłaszali większe ograniczenia (p = 0,0109). Nie wykazano zależności pomiędzy nasileniem bólu a poziomem niepełnosprawności, płcią ani długością snu. Wyniki podkreślają znaczenie aktywności fizycznej i wieku pacjenta w planowaniu fizjoterapii. Zalecane są dalsze badania na większych i bardziej zróżnicowanych populacjach.

Wnioski. Analiza wykazała, że aktywność fizyczna przekraczająca 5 godzin tygodniowo znacząco poprawia efekty fizjoterapii oraz wpływa na postrzeganie bólu, natomiast wiek powyżej 60 lat wiąże się z większym poziomem niepełnosprawności (według wskaźnika ODI). Zaleca się promowanie aktywnego stylu życia oraz dostosowywanie terapii do wieku pacjenta. Przyszłe badania powinny uwzględniać rodzaj i intensywność aktywności fizycznej w różnych grupach wiekowych. Uzyskane wyniki są istotne dla oceny ograniczeń funkcjonalnych u osób z przewlekłym bólem kręgosłupa.