Ocena jakości życia chorych na raka jelita grubego
DOI:
https://doi.org/10.21784/IwP.2023.008Słowa kluczowe
rak jelita grubego, chirurgia jelita grubego, jakość życia, skala, pielęgniarstwoAbstrakt
Wstęp. Okres diagnostyczny choroby nowotworowej, proces leczenia oraz powikłania spowodowane zabiegami negatywnie wpływają na jakość życia pacjenta i jego bliskich, którzy wspierają jego opiekę. Pojęcie jakości życia zyskało w ostatnich latach na znaczeniu ze względu na wydłużenie średniej długości życia oraz wzrost świadomości społecznej.
Cel.Rak jelita grubego wpływa negatywnie na jakość życia jednostek. W pracy zbadano jakość życia chorych na raka jelita grubego oraz czynniki wpływające na jakość ich życia.
Materiał i metoda. Próbę badawczą stanowiło 110 pacjentów, którzy zgłosili się do Poradni/Serwisu Chirurgii Ogólnej i Oddziału Chemioterapii Szpitala Państwowego i Szpitala Szkolno-Badawczego w okresie od 01.05.2014 do 01.11.2015. Dane ankietowe zebrano za pomocą kwestionariusza społeczno-demograficznego EORTC QLQ-C30 i EORTC QLQ-CR38 (Europejska Organizacja Badań i Leczenia Raka) oraz Skali Depresji Becka. Do oceny danych wykorzystano liczbę, procent, średni rozkład, analizę wariancji, test U Manna-Whitneya i test Kruskala-Wallisa z oprogramowaniem SPSS v.20.0.
Wyniki. Średni wiek pacjentów z rozpoznaniem raka jelita grubego wynosił 61,9 ± 10,92 lat. Ustalono, że 61,8% pacjentów stanowili mężczyźni, 87,3% było w związkach małżeńskich, a 20,9% miało w rodzinie historię choroby nowotworowej. Stwierdzono, że kobiety częściej niż mężczyźni odczuwały problemy ze stomią, a postrzeganie obrazu własnego ciała przez pacjentki było gorsze niż mężczyzn. Stwierdzono, że pacjenci mają wysoką funkcję emocjonalną i wysoki poziom bólu; i mają niskie wyniki zaparć w podskali objawów. Wyniki pacjentów związane z problemami ze stomią były wysokie, a oceny przyjemności seksualnej niskie. Stwierdzono, że wiek, liczba dzieci, stan cywilny i wykształcenie pacjentów mają wpływ na jakość życia.
Wnioski. W rezultacie wraz z postępem wieku chorych na raka jelita grubego i wzrostem liczby dzieci pogarszał się stan funkcjonalny i zwiększała się częstość występowania objawów. Stwierdzono, że płeć nie wpływa na jakość życia ani depresję.
Bibliografia
Xiaomein M., Herbert Y. Global Burden of Cancer. Yale Journal of Biology and Medicine. 2006;79(3-4):85-94.
Turkey Republic Ministery of Health. Retrieved 02.01.2018 from http://www.kanser.gov.tr
Winawer S.J., Sherlock P. Best Practice and Research Clinical Gastroenterology. Colorectal cancer Screening. 2007;21(6):1031.
American Cancer Society (2018). Retrieved 31.01.2018 from http://www.cancer.org/cancer/cancerbasics/index.
World Health Organization (2014). World Cancer Report. Retrieved 20.03.2018 from http://publications.iarc.fr/Non-Series-Publications/World-Cancer-Reports/World-Cancer-Report-2014.
American Cancer Society. Colorectal Cancer Facts & Figures 2017-2019. Retrieved 31.01.2018 from https://www.cancer.org/content/dam/cancer-org/research/cancer-facts-and-statistics/colorectal-cancer-facts-and-figures/colorectal-cancer-facts-and-figures-2017-2019.pdf.
Turkey Republic Ministery of Health, 2014 Turkey Cancer Istatistics. Retrieved 10.01.2018 from https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanser-db/istatistik/2014-RAPOR._uzuuun.pdf.
Kohlmann W., Gruber J.B. Lynch Syndrome. In : Gene Reviews (Internet) Papan R.A., Bird T.D., Dalan C.R., Stephens K., Adam M.P. (Eds), Seattle (WA): University of Washington, Seattle, 1998-2004.
Sökmen C.F. Tıbbi Onkoloji Polikliniğinde Takip ve Tedavi Edilen Kolorektal Kanserli Hastaların Klinik Bilgilerinin Retrospektif Olarak Değerlendirilmesi. [Retrospective Evaluation of Clinical Information of Colorectal Cancer Patients Followed and Treated in Medical Oncology Outpatient Clinic.] [Medical Specialty Thesis]. Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak, 2008.
Chen X., Zheng Y., Zheng W., Gu K., Chen Z., Lu W., Shu X.O. The Effect of Reguler Exercise on Quality of Life Among Breast Cancer Survivors. AM J Epidermal 2009;170(7):854- 862.
Buyruk A.B. Cerrahi Tedavi Sonrası Adjuvan Kemoterapi Alan ve Almayan Evre Evre II Kolon Kanserli Hastaların Klinik ve Patolojik Özelliklerinin ve Sağkalımlarının Karşılaştırılması. [Medical Specialty Thesis]. Başkent Üniversitesi, Ankara, 2010.
Ferrel B.R., Dow K.H., Leigh S., Ly J., Gulasekarem P. Quality of Life in Long- term Cancer Survivors. Oncol Nurs Forum. 1995;22(6):915-922.
F. Hastalık Yaşantısında Belirsizlik. Türk Psikiyatri Dergisi. 2001;12(1):61-68.
Onat H., Mandel N.M. Kanser Hastasına Yaklaşım. Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul 2002;345-354.
Fadıkoğlu Ç. Kronik Hastalıklar, II Ege Dahili Tıp Günleri, Kronik Hastalıklarda Bakım II, Atatürk Kültür Merkezi, Meta Bakım Matbaacılık, İzmir 2003:2-21.
Aaronson N.K., Ahmedzai S., Bergman B., et al. The European Organization for Research and Treatment of Cancer QLQ-C30: a quality-of-life instrument for use in international clinical trials in oncology. J Natl Cancer Inst. 1993;85(5):365-76.
Güzelant A., Göksel T., Özkok S. The European Organization for Research and Treatment of Cancer QLQ-30: an examination into the cultural validity and reliability of Turkish version of the EORTC QLQ-30, European Journal of Cancer Care. 2004;13:135-144.
Beck A.T., Ward C.H., Mendelson M., Mock J., Erbaugh J. An Inventory For Measuring Depression. Arch Gen Psychiatry. 1961;4:561-71.
Ulusoy M., Şahin N.H., Erkmen H. Turkish version of the Beck Anxiety Inventory: Psychometric properties. J Cogn Psychother. 1998;12:163-172.
Arkar H., Şafak C. Klinik Bir Örneklemde Beck Depresyon Envanterinin Boyutlarının Araştırılması. Türk Psikoloji Dergisi. 2004;19(53):117–123.
Mutlu S. Kalıcı Abdominal Stomalı Hastalarda Beden İmajı Değişiminin Yaşam Kalitesine Etkisi. [The Effect of Body Image Change on Quality of Life in Patients with Permanent Abdominal Stoma.] [Master Thesis] Marmara Üniversitesi, İstanbul, 2006.
Beşer N., Öz F. Kemoterapi alan lenfomalı hastaların anksiyete depresyon düzeyleri ve yaşam kalitesi. C. Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2003;7(1).
Liu C., Crawford J.M. The Gastrointestinal Tract-Small and Large Intestines.In : Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. Kumar V., Abbas A.K., Fausto N. (Eds). 7th edition, Elsevier Saunders, Philadelphia 2004;797-875.
Karaveli S., Özbayır T., Karacabay K. Kolorektal Kanser Ameliyatı Geçiren Hastaların Ameliyat Öncesi ve Ameliyat Sonrası Dönemde Yaşadıkları Deneyimlerin İncelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;17:2.
Kuşakçıoğlu Ö. Kolorektal Kanser Hastalıkları. Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul 2003;1-27.
Gönen Ö. Kolorektal Kanser Epidemiyolojisi, Kolorektal Özel Sayısı. Türkiye Klinikleri Journal of Surgery. 2004;9:57-65.
Asaad S.M., Jubelirer S.J., Welch C.A. Prognostic indicators for stage II (Dukes’ stage B) adenocarcinoma of the colon. WV Med J. 2005;101(5):210-3.
Yıldız I. Stoması olan ve olmayan kolorektal kanser hastalarında yaşam kalitesi, başa çıkma tarzı ve psikososyal uyum. [Quality of life, coping style and psychosocial adjustment in colorectal cancer patients with and without stoma] [Master Thesis]. İstanbul Üniversitesi, İstanbul, 2012.
Santos L.J., Garcia J.B., Pacheco J.S., Vieira E.B., Santos A.M. Quality of Life, Pain, Anxiety and Depression in Patients Surgically Treated with Cancer of Rectum. Arq Bras Cir Dig. 2014 Apr-Jun;27(2):96-100.
Siegel R.L., Miller K.D., Fedewa S.A., Ahnen D.J., Meester R.G.S., Barzi A., Jemal A. colorectal cancer statistics, 2017. CA Cancer J Clin. 2017;67(3):177-193.
Tarı Ö. Abdominal Stomalı Hastalarda Yaşam Kalitesinin İncelenmesi. [Investigation of Quality of Life in Patients with Abdominal Stoma] [Master Thesis]. İstanbul Üniversitesi, İstanbul, 2011.
Güngörmüş Z., Erdem B.Ö. Kanserli Hastalarında Yaşam Kalitesi ve Oral Mukozit. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;(1):24-30.
Pucciarelli S., Del Bianco P., Toppan P., et al. Health-related quality of life outcomes in disease-free survivors of mid-low rectal cancer after curative surgery. Ann Surg Oncol. 2008;15:1846–1854.
Boylu A.A., Paçacıoğlu B. Quality Of Life And Indıcator. Journal of Academic Researches and Studies. 2013;8(15):137-150.
Güven S., Şener A. Factors Affecting Life Satisfaction in Old Age, Turkish Journal of Geriatrics. 2010;14(2):179-186.
Gürel K.D. Hematoloji Kliniklerinde Kemoterapi Uygulanan Hastaların Yaşam Kalitesinin Ve Bunu Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. [Investigation of Quality of Life and Affecting Factors in Patients Undergoing Chemotherapy in Hematology Clinics] [Master Thesis]. Çukurova Üniversitesi, Adana, 2007.
Heydarnejad M.S., Dehkordi H., Dehkordi S. Factors Affecting Quality Of Life in Cancer Patients Undergoing Chemotherapy. African Health Sciences. 2011;11(2):266-70.
Camileri-Brennan J., Steele R.J.C. Prospective analysis of quality of life and survival following mesorectal excision for rectal cancer. Br J Surg. 2001;88:1617-1622.
Peng J., Shi D., Goodman K.A., Goldstein D., Xiao C., Guan Z., Cai S. Early Results of Quality of Life for Curatively Treated Rectal Cancers in Chinese Patients With EORTC QLQ-CR29. Radiation Oncology. 2011;12;6:93.
Husson O., Vissers J.A.P., Denollet J., Mols F. The role of personality in the course of health-related quality of life and disease-specific health status among colorectal cancer survivors: A prospective population-based study from the PROFILESregistry.Acta Oncologica. 2015;54:5.
Gelin D., Ulus B. Hastanede Kemoterapi Alan Hastaların Yaşam Kalitesi ve Bunu Etkileyen Faktörler. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2015;6(1):31-5.
Nalcı D. Stomalı Hastalarda Yaşam Kalitesinin ve Eğitim Gereksinimlerinin Değerlendirilmesi. [Evaluation of Quality of Life and Educational Needs in Patients with Stoma] [Master Thesis]. İstanbul Bilim Üniversitesi, İstanbul, 2016.
Thaysen V.H., Jess P., Laurberg S., Groenvold M. Validation of the Danish version of the disease specific instrument EORTC QLQ-CR38 to assess Health-related quality of life in patients with colorectal cancer. Health and Quality of Life Outcomes. 2012;10:150.
Cornish J.A., Tilney H.S., Heriot A.G., Lavery I.C., Fazio V.W., Tekkis P.P. A Metaanalysis of Quality of Life for Abdominoperineal Excision of Rectum Versus Anterior Resection for Rectal Cancer. Ann Surg Oncol. 2007;14(7):2056-68.
Yıldırım K.Y. Kanser Ağrısı Deneyimleyen Hastalarda Ağrı Eğitim Programının Ağrı Yönetimi Plazma Beta-Endorfin Düzeyleri ve Yaşam kalitesine Etkisi. [The Effect of Pain Education Program on Pain Management Plasma Beta-Endorphin Levels and Quality of Life in Patients Experiencing Cancer Pain] [PhD Thesis] Ege Üniversitesi, İzmir, 2006.
Bruscia, K., Shultis C., Dennery K., Dileo, C. Predictors of quality of life in hospitalized cardiac patients. Journal of Health Psychology. 2008;13:982–987.
Çağatay D.M. Ayaktan kemoterapi alan hastalar ve yakınlarında sağlıkla ilgili yaşam kalitesi. [Health-related quality of life in outpatients receiving chemotherapy and their relatives.] [Medical Specialty Thesis]. Trakya Üniversitesi, Edirne, 2011.
Marijnen C.A., Velde C.J., Putter H., et al. Impact of Short-term Preoperative Radiotherapy on Health-related Quality of Life and Sexual Functioning in Primary Rectal Cancer: Report of a Multicenter Randomized Trial. J Clin Oncol. 2005;23(9):1847-58.
Engel J., Kerr J., Schlesinger- Raab A., Eckel R., Sauer H., Hölzel D. Quality of Life in Rectal Cancer Patients: A four- year Prospective Study. Annals of Surgery. 2003;238(2):203-213.
Dolu Ş. Kemoterapi Tedavisi Alan Hastalarda Progresif Gevşeme Egzersizleri ve Yönlendirilmiş İmgeleme Uygulamasının Kemoterapi Semptomları ve Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi. [The Effect of Progressive Relaxation Exercises and Guided Imagery on Chemotherapy Symptoms and Quality of Life in Patients Receiving Chemotherapy Treatment] [Master Thesis] Atatürk Üniversitesi, Erzurum, 2010.
Uwer L., Rotonda C., Guillemin F., et al. Responsiveness of EORTC QLQ-C30, QLQ-CR38 and FACT-C quality of life questionnaires in patients with colorectal cancer. Health and Quality of Life Outcomes. 2011;9:70.
İstek E. Kolorektal Kanserli Hastalarda Yorgunluk Düzeyi ve Yorgunluğu Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. [Determination of Fatigue Level and Factors Affecting Fatigue in Colorectal Cancer Patients] [Master Thesis]. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, 2008.
Öztürk E. (2011). Radyoterapi Alan Baş ve Boyun Kanserli Hastalarda Yaşam Kalitesi ve Yaşam Kalitesinin Etkileyen Faktörler. [Quality of Life and Factors Affecting Quality of Life in Head and Neck Cancer Patients Receiving Radiotherapy] [Master Thesis]. İstanbul Üniversitesi, İstanbul, 2011.
Bayır B. Radyoterapiye Başlayan Kanser Hastalarının Verilen Beslenme Eğitiminin Malnütrisyonu Önlemeye ve Azaltmaya Etkisi. [The Effect of Nutrition Education on Prevention and Reduction of Malnutrition in Cancer Patients Starting Radiotherapy] [Master Thesis]. İnönü Üniversitesi, Malatya, 2013.
Forones N.M., Tanaka M. CEA and CA 19-9 As Prognostic İndexes İn Colorectal Cancer. Hepatogastroentereology. 1999;46(26):905-8.
Hamashima C. Long-term quality of life of postoperative rectal cancer patients. J Gastroenterol Hepatol. 2002;17:571-576.
Yeşilbalkan Ö.U., Akyol A.D., Çetinkaya Y., Altın T., Ünlü D. Kemoterapi Tedavisi Alan Hastaların Tedaviye Bağlı Yaşadıkları Semptomlar ve Yaşam Kalitesine Olan Etkisinin İncelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2005;21(1):13-31.
Tavoli A., Mohagheghi M.A., Montazeri A., Roshan R., Tavoli Z., Omidvari S. Anxiety And Depression in Patients with Gastrointestinal Cancer: Does Knowledge of Cancer Diagnosis Matter?. BMC Gastroenterolog. 2007;7(28):1-6.
Tokgöz G., Yaluğ İ., Özdemir S., Yazıcı A., Uygun K., Aker T. Kanser Hastalarında Majör Depresyon Yaygınlığı ve İlişkili Etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2008;9: 59-66.
Goodwin J.S., Sheffield K., Li S., Tan A. Receipt of cancer screening is a predictor of life expectancy. J Gen Intern Med. 2016.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nc-nd/4.0/88x31.png)
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 240
Liczba cytowań: 0