Ocena wiedzy pielęgniarek pracujących na oddziałach onkologicznych na temat metod oceny i zasad leczenia bólu
DOI:
https://doi.org/10.21784/IwP.2025.007Słowa kluczowe
wiedza pielęgniarek, ból, leczenie bólu, opieka pielęgniarskaAbstrakt
Wstęp. Ból jest jednym głównym stresorem, jaki dotyka pacjentów z chorobą nowotworową. Dlatego też eliminowanie nieprzyjemnych dolegliwości bólowych stanowi jedno z najważniejszym wyzwaniem w zarządzaniu jakością życia pacjentów leczonych z przyczyn onkologicznych. Pielęgniarki to grupa zawodowa, która spędza z pacjentem najwięcej czasu, dlatego też odgrywają niezastąpioną rolę w procesie podejmowania decyzji na temat zarządzania bólem.
Cel pracy. Ocena stanu wiedzy pielęgniarek pracujących na oddziałach onkologicznych na temat metod oceny i zasad leczenia bólu.
Materiał i metoda. Badania zostały przeprowadzone pomiędzy 1 lutego a 30 kwietnia 2023 roku metodą sondażu diagnostycznego. Narzędzie badawcze stanowił kwestionariusz ankiety własnego autorstwa, u chorych onkologicznych z bólem.
Wyniki. Badaniem objęto grupę 124 pielęgniarek pracujących na oddziałach onkologicznych. Aż 95,16% (n = 118) stanowiły kobiety. Średnia wieku w badanej grupie wynosiła 40,93 lata. W większości badane pielęgniarki mieszkały w dużym mieście. Średni wynik ogólnego stanu wiedzy po zsumowaniu wszystkich uzyskanych punktów wynosił 66,56 (SD = 8,71) punktów. Najwyższą średnia punktację respondenci uzyskali w obszarze Leczenie farmakologiczne (M = 69,25; SD = 12,71), następnie w obszarze Ocena kliniczna bólu (M = 67,26; SD = 18,27).
Wnioski. W badanej grupie pielęgniarek pracujących na oddziałach onkologicznych stwierdzono, że prawie 76% respondentów miało dostateczny stan wiedzy na temat metod oceny i zasad leczenia bólu. Cechą socjodemograficzną istotnie różnicująca badaną grupę w poziomie wiedzy na temat metod oceny i zasad leczenia bólu była płeć. Istotnie wyższy ogólny stan wiedzy na temat metod oceny i zasad leczenia bólu posiadały pielęgniarki, które nie ukończyły studiów podyplomowych, a w obszarze Niefarmakologiczne metody leczenia bólu istotnie wyższy poziom wiedzy posiadały pielęgniarki legitymujące się specjalizacją w dziedzinie pielęgniarstwa.
Bibliografia
1. Breivik H., Cherny N., Collett B., de Conno F., Filbet M., Foubert AJ., Cohen R., Dow L. Cancer-related pain: a pan-European survey of prevalence, treatment, and patient attitudes. Ann. Oncol. 2009;20(8):1420-1433.
2. Zarzycka D., Ślusarska B. (red.) Podręcznik diagnoz pielęgniarskich: przewodnik planowania opieki opartej na dowodach naukowych. GC Media House, Warszawa 2011.
3. Kocot-Kępska M., Zajaczkowska R., Dobrogowski J., Przyklasa-Muszalik A. Ból przewlekły – koncepcja leczenia w oparciu o mechanizm powstawania. Ból 2018;19(1):42-49.
4. International Association for the Study of Pain (IASP). Classification of chronic pain. Descriptions of chronic pain syndromes and definitions of pain terms. Prepared by the International Association for the Study of Pain, Subcommittee on Taxonomy. Pain Suppl. 1986;3:S1-S226.
5. Wróbel K., Rutkowska M., Rogowska M., Ustymowicz J., Łagoda K., Sierżantowicz R. Monitorowania i terapii bólu przewlekłego w chorobie nowotworowej. [W:] Krajewska-Kułak E, Łukaszuk C. (red.). W drodze do brzegu życia. Tom 7. Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Białystok 2009: 261-271
6. van den Beuken-van Everdingen MH, de Rijke JM, Kessels AG, Schouten HC, van Kleef M, Patijn J. Prevalence of pain in patients with cancer: a systematic review of the past 40 years. Ann Oncol. 2007;18(9):1437-1449.
7. Sugajska A. Leczenie bólu przebijającego z zastosowaniem preparatów fentanylu przez śluzówkowego u pacjentki z rozpoznaniem raka dróg wewnątrzwątrobowych. Paliat. Med. Pract. 2020;14(Supl.1):39-42.
8. Polskie Towarzystwo Badania Bólu. Stanowisko PTBB dotyczące skal oceny nasilenia bólu. Dostęp: https://ptbb.pl/zasoby/pobierz-pliki (213.01.2022).
9. Wypyszewski J., Kopańska Z., Kulesa-Morawiecka M., Rowiński J., Furmaniak F., Tabak J., Kieczkop Radzikowska K., Liniarska M. Kliniczna ocena bólu. Journal of Clinical Healthcare Polskie Towarzystwo Badania Bólu. Stanowisko PTBB dotyczące skal oceny nasilenia bólu.2018;2:6-15.
10. Misterska E., Jankowski R., Glowacki M. Quebec Back Pain Disability Scale, Low Back Outcome Score and revised Oswestry low back pain disability scale for patients with low back pain due to degenerative disc disease: evaluation of Polish versions. Spine 2011;36(26): E1722-1729.
11. Zielińska M., Bartkowska-Śniatkowska A., Mierzewska-Schmidt Magdalena., Cettler M., Kobylarz K., Rawicz M., Piotrowski A. Stanowisko Sekcji Anestezjologii i Intensywnej Terapii Dziecięcej Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii w sprawie znieczulania dzieci powyżej 3. roku życia. Cześć I – założenia ogólne. Anest. Intens. Ter. 2016;48(2):78-85.
12. Jałtuszewska S., Basiński A., Majkowicz M. Dolegliwości bólowe a jakość życia i zapotrzebowanie na opiekę pielęgniarską pacjentów z chorobą nowotworową. Ból 2010;11:7-12.
13. Wrona B., Janecki M., Fimiarz A. Wiedza pielęgniarek na temat aktualnych wytycznych leczenia bólu w chorobach nowotworowych. Medycyna Paliatywna 2014;6(4):208-2014.
14. Bouya S., Balouchi A., Maleknejad A., Koochakzai M., AlKhasawneh E., Abdollahimohammad A. Cancer pain management among oncology nurses: knowledge, attitude, related factors, and clinical recommendations: a systematic review. J Cancer Educ. 2019;34(5):839-846.
15. Chojnacka B., Chojnacka-Kowalewska G. Wiedza pielęgniarek pracujących w oddziałach internistycznych na temat terapii bólu w chorobach nowotworowych. Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu 2019; 4(4): 9-29.
16. Łukasik R., Kaleta A., Waksmańska W. Rola pielęgniarki w zwalczaniu bólu nowotworowego. Problemy Pielęgniarstwa 2017;25(2):96-102.
17. Mędrzycka-Dąbrowska W., Dąbrowski S., Gutysz-Wojnicka A., Basiński A., Kwiecień-Jaguś K. Nurses' knowledge and barriers regarding pain management. Journal of Perianesthesia Nursing , 2018;33(5:715–726.
18. Mędrzycka-Dąbrowska W., Dąbrowski S., Gutysz-Wojnicka A,Basiński, A. Polish nurses' perceived barriers in using evidence-based practice in pain management. International Nursing Review, 2016;63(3):316–327.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Katarzyna Sosnowska, Zbigniew Orzeł, Patrycja Dachnowska, Mariusz Sutryk, Ewa Guz, Julia Bywalec, Olga Smolińska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 73
Liczba cytowań: 0