GERD – choroba XXI wieku
DOI:
https://doi.org/10.21784/IwP.2025.006Słowa kluczowe
choroba refluksowa przełyku, GERD, styl życiaAbstrakt
Wstęp. Choroba refluksowa przełyku (GERD) jest jednym z najczęstszych schorzeń przewodu pokarmowego, dotykającym 20–40% dorosłych w krajach rozwiniętych. W Polsce w 2023 roku zgłoszono ponad 800 tys. przypadków GERD, a liczba chorych stale rośnie. Około 34% pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej może mieć GERD, z czego 10% trafia do specjalistów z powikłaniami.
Cel. Analiza uwarunkowań choroby refluksowej przełyku wśród współczesnego społeczeństwa.
Materiał i metody: Analiza materiałów zebranych w bazie „Pubmed”, danych z Map potrzeb zdrowotnych 2022-2026, książek i innych artykułów naukowych.
Przegląd. GERD to przewlekłe schorzenie, w którym kwaśna treść żołądkowa cofa się do przełyku, powodując objawy takie jak zgaga, ból czy odbijanie. Nieleczona prowadzi do powikłań i obniża jakość życia. Na rozwój choroby wpływają czynniki niemodyfikowalne (wiek, płeć, genetyka) oraz modyfikowalne – głównie styl życia, dieta, nadwaga, stres i używki. Choroby przewlekłe i stosowanie niektórych leków mogą pogarszać objawy. Rozpoznanie opiera się na typowych objawach oraz badaniach, takich jak testy farmakologiczne, endoskopia czy pH-metria. Leczenie polega przede wszystkim na zmianie stylu życia, farmakoterapii, a w trudnych przypadkach na interwencjach endoskopowych lub chirurgicznych.
Wnioski. Rosnąca częstość występowania GERD odzwierciedla wpływ współczesnych trendów zdrowotnych i środowiskowych na układ pokarmowy, czyniąc z niej problem nie tylko medyczny, ale i społeczny. Skuteczne przeciwdziałanie chorobie wymaga działań profilaktycznych, które znacząco mogą zmniejszyć częstość zachorowań, poprawić jakość życia i odciążyć system ochrony zdrowia.
Bibliografia
1. Korzonek M., Dziergas A., Kuczyńska A. Choroba refluksowa przełyku – problem wciąż aktualny. Forum Medycyny Rodzinnej Tom 8, Nr 5 2014;8(5):201-210.
2. Mapy Potrzeb Zdrowotnych. https://basiw.mz.gov.pl/mapy-informacje/mapa-2022-2026/analizy/podstawowa-opieka-zdrowotna/ [dostęp: 2025-07-03].
3. Szydło-Radomańska B. Schematy postępowania w wybranych chorobach gastroenterologicznych. Red. Oficyna Wydawnicza MedicalEducation sp. z o.o., 2024.
4. Reguła J. Epidemiologia choroby refluksowej w Polsce. Materiały IX Warszawskich Spotkań Gastroenterologicznych, Warszawa 2003.
5. Gąsiorowska A., Janiak M., Waśko-Czopnik D., et al. Postępowanie u pacjentów z objawami choroby refluksowej przełyku – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych. https://ptg-e.org.pl/wytyczne/postepowanie-u-pacjentow-z-objawami-choroby-refluksowej-przelyku-rekomendacje-dla-lekarzy-rodzinnych/ [dostęp: 2025-07-03].
6. Ciborowska H., Ciborowski A. Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2021. doi: https://doi.org/10.53270/2021.006.
7. Świdnicka Siergiejko A., Marek T., Waśko Czopnik D., Gąsiorowska A., Skrzydło Radomańska B., Janiak M., Reguła J., Rydzewska G., Wallner G., Dąbrowski A. Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w chorobie refluksowej przełyku. Konsensus Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii 2022. Med. Prakt. 2022;6:38–74.
8. Małecka-Panas E. Choroba refluksowa przełyku (refluks): przyczyny, objawy i leczenie. https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/przelyk/50731,choroba-refluksowa-przelyku-refluks-przyczyny-objawy-i-leczenie [dostęp: 2025-07-03].
9. Fass R., Dickman R. Konsekwencje kliniczne cichej choroby refluksowej przełyku. Curr Gastroenterol Rep. 2006;8:195–201.
10. Ronkainen J., Aro P., Storskrubb T., et al. Wysoka częstość występowania objawów refluksu żołądkowo-przełykowego i zapalenia przełyku z objawami lub bez objawów w ogólnej populacji dorosłych w Szwecji: raport z badania Kalixanda. Scand J Gastroenterol. 2005;40:275–285.
11. Lu C.L. Cicha choroba refluksowa przełyku. J Neurogastroenterol Motil. 2012;18:236–238.
12. Taraszewska A. Risk factors for gastroesophageal reflux disease symptoms related to lifestyle and diet. Rocz Panstw Zakl Hig. 2021;72(1):21–28. doi:10.32394/rpzh.2021.0145. PMID:33882662.
13. Nirwan J.S., Hasan S.S., Babar Z.U.D., Conway B.R., Ghori M.U.J.S. Globalna częstość występowania i czynniki ryzyka choroby refluksowej przełyku (GORD): przegląd systematyczny z metaanalizą. 2020;10(1):5814.
14. Strugała U., Mozgiel-Wiecha K., Bendkowska I. (red.). Problemy nauk medycznych dawniej i dziś. Wydawnictwo Naukowe ArchaeGraph, 2021.
15. Ness-Jensen E., Hveem K., El-Serag H., Lagergren J. Lifestyle intervention in gastroesophageal reflux disease. Clin Gastroenterol Hepatol. 2016;14(2):175–82.e1–3. doi:10.1016/j.cgh.2015.04.176. PMID:25956834; PMCID:PMC4636482.
16. Islami F., Nasseri-Moghaddam S., Pourshams A., et al. Determinants of gastroesophageal reflux disease, including hookah smoking and opium use – a cross-sectional analysis of 50,000 individuals. PLoS One. 2014;9(2):e89256. doi:10.1371/journal.pone.0089256. PMID:24586635; PMCID:PMC3931722.
17. Pan J., Cen L., Chen W., Yu C., Li Y., Shen Z. Alcohol consumption and the risk of gastroesophageal reflux disease: a systematic review and meta-analysis. Alcohol Alcohol. 2019;54(1):62–69. doi:10.1093/alcalc/agy063. PMID:30184159.
18. Pan J., Cen L., Chen W., Yu C., Li Y., Shen Z. Influence of alcohol consumption on the development of erosive esophagitis in both sexes: a longitudinal study. Nutrients. 2022;14(22):4760. https://doi.org/10.3390/nu14224760.
19. Martinez-Gomez A., Caballero I., Blanco C.A. Phenols and melanoidins as natural antioxidants in beer. Structure, reactivity and antioxidant activity. Biomolecules. 2020;10:400. https://doi.org/10.3390/biom10030400.
20. Snopek L., Mlcek J., Sochorova L., et al. Contribution of red wine consumption to human health protection. Molecules. 2018;23:1684. https://doi.org/10.3390/molecules23071684.
21. Kaczka A. Zaburzenia czynności przewodu pokarmowego u chorego z cukrzycą – gastropareza. Punkt widzenia gastroenterologa. Gastroenterologia Praktyczna. 2020;4(49):59–65.
22. Hallan A., Bomme M., Hveem K., Møller-Hansen J., Ness-Jensen E. Risk factors on development of new onset gastroesophageal reflux symptoms. A population-based prospective cohort study: The HUNT Study. Am J Gastroenterol. 2015;110:393-400.
23. Sadafi S., Azizi A., Pasdar Y., et al. Czynniki ryzyka choroby refluksowej przełyku: badanie populacyjne. BMC Gastroenterol. 2024;24:64. https://doi.org/10.1186/s12876-024-03143-9.
24. Eusebi L.H., Fuccio L., Bazzoli F. The role of obesity in gastroesophageal reflux disease and Barrett’s esophagus. Dig Dis. 2012;30(2):154–157.
25. Miśkiewicz A., et al. Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w chorobie refluksowej przełyku. Medycyna Praktyczna – Gastroenterologia. 2021;1:15–23.
26. Bradley L.A., Richter J.E., Pulliam T.J., et al. Związek między stresem a objawami refluksu żołądkowo-przełykowego: wpływ czynników fizjologicznych. Am J Gastroenterol. 1993;88:11–19.
27. Goo R., Moore J., Greenberg E., Alazraki N. Zmienność dobowa opróżniania żołądka po posiłkach u ludzi. Gastroenterologia. 1987;93(3):515–518.
28. Pasricha P.J. Wpływ snu na fizjologię przełyku i mechanizmy ochronne dróg oddechowych. Am J Med. 2003;115(3):114–118.
29. Czwornog J.L., Austin G.L. Association of proton pump inhibitor (PPI) use with energy intake, physical activity, and weight gain. Nutrients. 2015;7(10):8592–8601. doi:10.3390/nu7105416. PMID:26492268; PMCID:PMC4632436.
30. Kubo A., Block G., Quesenberry C.P. Jr, Buffler P., Corley D.A. Dietary guideline adherence for gastroesophageal reflux disease. BMC Gastroenterol. 2014;14:144. doi:10.1186/1471-230X-14-144. PMID:25125219; PMCID:PMC4139138.
31. Mone I., Kraja B., Bregu A., Duraj V., Sadiku E., Hyska J., Burazeri G. Adherence to a predominantly Mediterranean diet decreases the risk of gastroesophageal reflux disease: a cross-sectional study in a South Eastern European population. Dis Esophagus. 2016;29(7):794–800. doi:10.1111/dote.12384. Epub 2015 Jul 14. PMID:26175057.
32. Dağlı Ü., Kalkan İ.H. The role of lifestyle changes in gastroesophageal reflux diseases treatment. Turk J Gastroenterol. 2017;28(Suppl 1):S33–S37. doi:10.5152/tjg.2017.10. PMID:29199165.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Agnieszka Chojnacka, Maciej Napora
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 326
Liczba cytowań: 0