Ocena skuteczności leczenia dolegliwości bólowych u pacjentów w pierwszej dobie po przednich resekcjach odbytnicy z powodu nowotworu złośliwego

Abstrakt

Wstęp. Jednym z powszechnie występujących nowotworów złośliwych jest rak jelita grubego, który w około 33% przypadków obejmuje swoim zakresem odbytnicę. Rak jelita grubego jest odpowiedzialny za 10% wszystkich chorób nowotworowych, a obserwowane tendencje wskazują na dynamikę wzrostu zachorowalności na ten rodzaj nowotworu. Najczęściej stosowaną metodą leczenia nowotworu odbytnicy we wczesnych stadiach zaawansowania jest operacja. Objawem zarówno choroby nowotworowej jak i konsekwencji leczenia operacyjnego, stanowiąc często nieodłączny element jest ból. Dlatego też dla oceny efektywności likwidacji pooperacyjnych dolegliwości bólowych niezbędne staje się rozpoznanie ich specyfiki oraz rodzaju aktywności podejmowanej przez personel medyczny i pacjentów.

Cel. Celem pracy była ocena skuteczności leczenia dolegliwości bólowych, u pacjentów w pierwszej dobie po przednich resekcjach odbytnicy z powodu nowotworu złośliwego.

Materiał i metody. Badania zostały przeprowadzone w Centrum Onkologii im. Prof. Franciszka Łukaszczyka w Bydgoszczy, na Oddziale Klinicznym Chirurgii Onkologicznej wśród 100 pacjentów, którzy zakwalifikowani zostali do zabiegu operacyjnego w obrębie odbytnicy. Badanie było anonimowe i dobrowolne. Do badań wykorzystano polską wersję zmodyfikowanej skali HADS-M. Do oceny natężenia bólu używano skali numerycznej - NRS. Jako narzędzie badawcze zastosowano kwestionariusz ankiety własnej, zawierający pytania z zakresu oceny dolegliwości. W ankiecie zawarto również informacje dotyczące charakterystyki socjodemograficznej respondentów. Otrzymane wyniki poddano analizie statystycznej testem niezależności chi-kwadrat Pearsona, przyjęty poziom istotności statystycznej to p<0,05.

Wyniki. Przed operacją najwięcej badanych w spoczynku odczuwało łagodny ból (47%), godzinę po operacji najwięcej odczuwało umiarkowany ból (47%), 4 godziny po operacji najwięcej odczuwało łagodny ból (43%) i również 24 godziny po operacji najwięcej odczuwało łagodny ból (49%), ale jednocześnie u 36% ból nie występował w ogóle. Test Chi-kwadrat wykazał istotne statystycznie zwiększenie bólu godzinę po operacji w porównaniu ze stanem przed operacją, oraz istotne statystycznie zmniejszenie bólu 4 godziny po operacji w porównaniu z okresem godzinę po operacji oraz istotne statystycznie zmniejszenie bólu 24 godziny po operacji w porównaniu ze stanem 4 godziny po operacji. Nieco ponad połowa respondentów (58%) deklaruje, że otrzymywane leki całkowicie zniosły ból. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że aż 4 na 5 badanych (79%) deklaruje, że dolegliwości bólowe występowały najczęściej w okolicy rany pooperacyjnej.  Blisko połowa respondentów (49%) uważa, że ból po usunięciu drenu zmniejszył się. Większość respondentów (72%) zaobserwowała u siebie zwiększenie dolegliwości bólowych podczas uruchamiania po operacji. Najwięcej badanych osób charakteryzowało doświadczany przez siebie ból jako okresowy (27%) lub kłujący (26%).

Wnioski. Pacjenci odczuwają istotnie mniejszy ból po zastosowanym leczeniu. Po zabiegu odczuli zmniejszenie dolegliwości bólowych. Najczęściej odczuwane dolegliwości występowały w obrębie rany pooperacyjnej. Usunięcie drenu zmniejszyło dolegliwości bólowe. Najczęściej pacjenci w trakcie uruchamiania odczuwali ból okresowy.