Identyfikowanie śladów polityki rozłamowej w dokumentach ideowo-programowych partii politycznych: założenia metodologiczno-teoretyczne
DOI:
https://doi.org/10.12775/HiP.2020.006Słowa kluczowe
partie polityczne, podział, polityka rozłamowa, program polityczny, rozłamAbstrakt
Articulation of ideological and political position gains special importance in the conditions of cleavage. Structuring of a cleavage and political behavior distinctive to it are to some – albeit considerable – extent dependent on coherent and well-organized political expression of beliefs and postulates, addressed to certain social groups. It is an important role of party manifestos to organize relations between parties and their widely understood socio-political environment. On that account searching for traces of cleavage politics in party manifestos is so important, because some of the statements contained in such documents gain specific sense just in the conditions of cleavage. The aim of this paper is to deliver some research guidelines for those political science studies that aim at identification of traces of cleavage politics in party manifestos, especially bearing in mind Polish political conditions. The study was prepared on the basis of criteria derived from theories of socio-political cleavages, as well as theoretical criteria concerning the functions of party manifestos, integrating dispersed theoretical knowledge and empirical findings. The article points to crucial methodological and theoretical assumptions, as well as directions of research on cleavage politics in matters set in the title of the paper.
Bibliografia
Antoszewski, A., Herbut, R. (red.). (2008). Demokracje zachodnioeuropejskie. Analiza porównawcza. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Best, R.E. (2011). The Declining Electoral Relevance of Traditional Cleavage Groups. European Political Science Review, 3(2), 279–300.
Blok, Z. (1998). Teoria polityki. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Bojarowicz, T. (2018). Koncepcje ideowe partii politycznych a podziały społeczno-polityczne w III RP. W: G. Radomski, M. Strzelecki, K. Sopolińska (red.). Rzeczpospolita w koncepcjach polskich partii i środowisk politycznych XX i XXI wieku (ss. 169–180). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Bojarowicz, T. (2005). New Axes of Political Cleavages in Poland after 2005. Regional Formation and Development Studies, 1(21), 6–15.
Bornschier, S. (2010). Cleavage Politics and the Populist Right: The New Cultural Conflict in Western Europe. Philadelphia: Temple University Press.
Bornschier, S. (2009). Cleavage Politics in Old and New Democracies. Living Reviews in Democracy, 1, 1–13.
Bornschier, S (2007). Social Structure, Collective Identities, and Patterns of Conflict in Party Systems: Conceptualizing the Formation and Perpetuation of Cleavages. Working paper. Pobrane z: http://www.simon-bornschier.eu/1/23/resources/publication_143.pdf.
Borowiec, P., Sobolewska-Myślik, K., Kosowska-Gąstoł, B. (2016). Structures of Polish Political Parties in the Second Decade of the 21st Century. W: K. Sobolewska-Myślik, B. Kosowska-Gąstoł, P. Borowiec (red.). Organizational Structures of Political Parties in Central and Eastern Europe (ss. 311–328). Kraków: Jagiellonian University Press.
Bukowska, X., Cześnik, M. (2002). Analiza treści programów wyborczych polskich partii politycznych 1991–2001. W: R. Markowski (red.). System partyjny i zachowania wyborcze. Dekada polskich doświadczeń (ss. 267–289). Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
Buttolph Johnson, J., Mycoff, J.D., Reynolds, H.T. (2010). Metody badawcze w naukach politycznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Choe, Y. (2002). Social Cleavage and Party Support. A Comparison of Japan, South Korea and the United Kingdom. Huddinge: Södertörns högskola.
Cześnik, M. (2011). Zawartość programów wyborczych polskich partii politycznych – zastosowanie metody MRG do ilościowej analizy treści. W: I. Słodkowska, M. Dołbakowska (red.). Wybory 2007: partie i ich programy (ss. 7–29). Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
Cześnik, M., Grabowska, M. (2017). Popękane polskie społeczeństwo jako pole badawcze – dane, fakty, mity. Przegląd Socjologiczny, LXVI, 9–43.
Cześnik, M., Kotnarowski, M. (2011). Nowy wymiar politycznego współzawodnictwa: Polska solidarna vs. Polska liberalna. Studia Polityczne, 27, 129–258.
Deegan-Krause, K. (2010). Nowe wymiary rozłamu politycznego. W: R. Dalton, H.-D. Klingemann (red.). Zachowania polityczne. T. 2 (ss. 130–155). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
De Leon, C., Desai, M., Tuğal, C. (2009). Political Articulation: Parties and the Constitution of Cleavages in the United States, India, and Turkey. Sociological Theory, 27(3), 193–219.
Dolezal, M., Ennser-Jedenastik, L., Müller, W.C., Winkler, A.K. (2012). Analysing Manifestos in their Electoral Context: A New Approach with Application to Austria, 2002– 2008. Working paper. Pobrane z: https://homepage.univie.ac.at/laurenz.ennser/Manifestos_Context_IPSA_2012.pdf.
Eder, N., Jenny, M., Müller, W.C. (2017). Manifesto Functions: How Party Candidates View and Use their Party’s Central Policy Document. Electoral Studies, 45, 75–87.
Enyedi, Z. (2008). The Social and Attitudinal Basis of Political Parties: Cleavage Politics Revisited. European Review, 16(3), 287–304.
Evans, G. (2006). The Social Bases of Political Divisions in Post-Communist Eastern Europe. Annual Review of Sociology, 32, 245–270.
Evans, G., Sinnott, R. (1999). Political Cleavages and Party Alignments in Ireland, North and South. Proceedings of the British Academy, 98, 419–456.
Franklin, M.N., Mackie, T., Valen, H. (2009). Electoral Change: Responses to Evolving Social and Attitudinal Structures in Western Countries. Cambridge: Cambridge University Press.
Gajda, A., Grajewski, K., Uziębło, P., Rytel-Warzocha, A., Wiszowaty, M.M. (2017). Partie polityczne w Polsce. Wybrane zagadnienia. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Gardziel, T., Gawroński, S. (2008). Wybory 2007: partie, programy, kapania wyborcza. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania.
Glajcar, R., Turska-Kawa, A., Wojtasik, W. (2017). Leksykon polskich partii politycznych. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Gunther, R., Montero, J.R., Linz, J.J. (red.). (2002). Political Parties. Old Concepts and New Challenges. Oxford: Oxford University Press.
Havlík, V., Voda, P. (2016). The Rise of New Political Parties and Re-Alignment of Party Politics in the Czech Republic. Acta Politologica, 8(2), 119–144.
Heidar, K. (2003). Parties and Cleavages in the European Political Space. ARENA Working paper. Pobrane z: https://www.researchgate.net/publication/5014596_Parties_and_Cleavages_in_the_European_Political_Space.
Herbut, R. (2002). Teoria i praktyka funkcjonowania partii politycznych. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Hooge, L., Marks, G. (2018). Cleavage Theory Meets Europe’s Crises: Lipset, Rokkan, and the Transnational Cleavage. Journal of European Public Policy, 25(1), 109–135.
Karnowska, D. (2010). „Solidarność” jako środowisko antyliberalne na polskiej scenie politycznej. W: K. Sobolewska-Myślik, A. Hess, K. Kowalczyk (red.). Polska scena polityczna. Środowiska – komunikacja polityczna – strategie (ss. 30–37). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
Karwat, M., Ziółkowski, J. (red.). (2013). Leksykon pojęć politycznych. Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA.
Klepka, R. (2013). Podziały elit politycznych jako kryterium periodyzacji okresu III RP. W: J. Sielski, J. Mizgalski, J. Hajduk (red.). Polska między przeszłością a przyszłością. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi dr hab. Janowi Walczakowi (s. 51–69). Częstochowa: Wydawnictwo im. S. Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.
Klepka, R. (2012). Podziały społeczne a funkcjonowanie państwa demokratycznego na przykładzie Belgii i Szwajcarii. Chorzowskie Studia Polityczne, 5, 117–138.
Klepka, R. (2008). Wizje państwa w programach wyborczych z 2005 r. Platformy Obywatelskiej oraz Prawa i Sprawiedliwości. Chorzowskie Studia Polityczne, 1, 154–168.
Knutsen, O., Scarbrough, E. (1995). Cleavage Politics. W: J. van Deth, E. Scarbrough (red.). The Impact of Values (ss. 492–523). Oxford: Oxford University Press.
Kosowska-Gąstoł, B. (2014). Europejskie partie polityczne jako organizacje wielopoziomowe. Rozwój, struktury, funkcje. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Krauz-Mozer, B., Sobolewska-Myślik, K. (red.). (2007). Oblicza polskiego systemu politycznego. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kriesi, H. (1998). The Transformation of Cleavage Politics. The 1997 Stein Rokkan Lecture. European Journal of Political Research, 33, 165–185.
Kułakowska, M., Borowiec, P., Ścigaj, P. (red.). (2016). Oblicza kampanii wyborczych 2015 roku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Linek, L. (2015). Class, Religion, and Generations: Cleavage Voting and the Mediating Role of Party Identification in the Czech Republic, 1990–2013. Working paper. Pobrane z: https://ecpr.eu/Filestore/PaperProposal/1047884d-ea32-4367-857d-346bbf32b72a.pdf.
Łabędź, K. (2010). Partie „postsolidarnościowe” dzisiaj. W: K. Sobolewska-Myślik, A. Hess, K. Kowalczyk (red.). Polska scena polityczna. Środowiska – komunikacja polityczna – strategie (ss. 38–45). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
Markowski, R. (2016). The Polish Parliamentary Election of 2015: A Free and Fair Election that Results in Unfair Political Consequences. West European Politics, 39(6), 1311–1322.
Markowski, R. (2005). Wybory 2005 – chaos czy restrukturyzacja systemu partyjnego?. W: I. Słodkowska, M. Dołbakowska (red.). Wybory 2005. Partie i ich programy (ss. 9–19). Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
Markowski, R. (2000). Rozłamy socjopolityczne: o zamyśle klasyków, o tym, jak ich rozumiano, poprawiano i testowano. Studia Polityczne, 10, 7–43.
Markowski, R., Stanley, B. (2017). Rozłamy socjopolityczne w Polce: iluzja czy rzeczywistość?. Studia Socjologiczne, 4(223), 17–39.
Marks, G., Wilson, C.J. (2000). The Past in the Present: A Cleavage Theory of Party Response to European Integration. British Journal of Political Science, 30, 433–459.
Nalewajko, E. (1997). Protopartie i protosystem? Szkic do obrazu polskiej wielopartyjności. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
Obacz, P. (2018). Podział „Polska solidarna – Polska liberalna” w świetle wybranych koncepcji pluralizmu politycznego. Kraków: Wydawnictwo Libron.
Pacześniak, A., Wincławska, M. (red.). (2013). Partie polityczne w Polsce i w Europie. Sruktury, funkcje, strategie w zmieniającym się otoczeniu. Wrocław–Toruń: Wydawnictwo „Echo sp. z o.o.”, Instytut Badań Polityczno-Prawnych.
Pięta-Szawara, A. (2017). Stanowiska głównych polskich partii politycznych wobec uczestnictwa kobiet w życiu publicznym 2011–2015. W: M. Wincławska, M. Strzelecki (red.). Między idealizmem a pragmatyzmem. Wyzwania dla współczesnych partii politycznych (ss. 117–129). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Özbudun, E. (2013). Party Politics and Social Cleavages in Turkey. Boulder: Lynne Rienner Publishers.
Rafałowski, W. (2017). Opisywanie i wyjaśnianie systemu partyjnego. Metody pomiaru. Warszawa: Wydawnictwo Aspra.
Sentsov, A., Aleksandrov, O., Bolsunovskaya, Y., Kuimova, M. (2015). Modeling of the Future in the Programs of Political Parties. Procedia. Social and Behavioral Sciences, 166, 536–540.
Sentsov, A., Bolsunovskaya, Y. (2015). Model of the Future Analysis in the Programs of Political Parties. Working paper. Pobrane z: https://www.shs-conferences.org/articles/shsconf/pdf/2016/06/shsconf_rptss2016_01014.pdf.
Sitter, N. (2002). Cleavages, Party Strategy and Party System Change in Europe, East and West. Perspectives on European Politics and Society, 3(3), 425–451.
Słodkowska, I., Dołbakowska, M. (red.). (2013). Wybory 2011: partie i ich programy. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
Słodkowska, I., Dołbakowska, M. (red.). (2011). Wybory 2007: partie i ich programy. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
Słodkowska, I., Dołbakowska, M. (red.). (2005). Wybory 2005: partie i ich programy. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
Sobolewska-Myśli, K. (2010). Partie i systemy partyjne na świecie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Sobolewska-Myślik, K. (2010a). Strategie partyjne jako obszar badań. W: K. Sobolewska-Myślik, A. Hess, K. Kowalczyk (red.). Polska scena polityczna. Środowiska – komunikacja polityczna – strategie (ss. 281–284). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
Sokół, W., Żmigrodzki, M. (red.). (2003). Współczesne partie i systemy partyjne. Zagadnienia teorii i praktyki politycznej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Sokół, W., Żmigrodzki, M. (red.). (1999). Encyklopedia politologii. Tom 1: Teoria polityki. Kraków: Wydawnictwo Zakamycze.
Strzelecki, M. (2018). Wojny ideowe polskich partii politycznych na przełomie XX i XXI wieku, czyli o zaniku godności w polityce. W: G. Radomski, M. Strzelecki, K. Sopolińska (red.). Rzeczpospolita w koncepcjach polskich partii i środowisk politycznych XX i XXI wieku (ss. 225–239). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Szpyt, M. (2011). Wieś w programach polskich partii politycznych w okresie 1989–2011. Wieś i Rolnictwo, 4, 83–102.
Veugelers, J. (1997). Social Cleavage and the Revival of Far Right Parties: The Case of France’s National Front. Acta Sociologica, 40, 31–49.
Weissenbach, K.A. (2010). Political Parties and Party Types – Conceptual Approaches to the Institutionalization of Political Parties in Transitional States: The Case of Philippines. Makati City: Konrad-Adenauer-Stiftung.
Wojtaszczyk, K.A. (1998). Partie polityczne w państwie demokratycznym. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Woźniak, W. (2017). Programy polskich partii politycznych jako materiał empiryczny w badaniach dyskursu politycznego. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, 2, 41–58.
Zúñiga, N., Jenkins, M. (2018). Methodologies for the Analysis of Political Party Programmes. Berlin: Transparency International. Pobrane z: https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/Methodologies-analysis-party-programmes.pdf.
Żmigrodzki, M., Dziemidok-Olszewska, B. (red.). (2013). Współczesne systemy polityczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Żyro, T. (2006). Wstęp do politologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu respektuje prawo do prywatności i ochrony danych osobowych autorów.
Dane autorów nie są wykorzystywane w celach handlowych i marketingowych. Redaktorzy i recenzenci są zobowiązani do zachowania w poufności wszelkich informacji związanych ze złożonymi do redakcji tekstami.
Autor, zgłaszając swój tekst wyraża zgodę na wszystkie warunki i zapisy umowy licencyjnej (określającej prawa autorskie) z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 321
Liczba cytowań: 0
