Stosunki polsko-radzieckie w myśli politycznej narodowej demokracji (1918-1939) : zarys problematyki
DOI:
https://doi.org/10.12775/HiP.2008.010Abstrakt
The attitude of the National Democracy towards the Soviet Union based on two factors: its political, military and economic weakness, which prevented Soviet aggressive foreign policy and common interest of Poland and the USSR, which was defence against German expansion in the East. So National Democracy wanted to have good relations with the Soviet state and objected of any intervention in internal affairs of the Soviet Union. National camp demanded from the USSR peacefulpolicy, stabilization on the Polish-Soviet border and cooperation in defending the territorial order in this part of Europe.
The real relations between Poland and the USSR weren’t so optimistic. The National Democracy accused communist government in Russia of the preparations to european revolution and to force all the countries to adopt totalitarian system. The ways of realization of that plan were Polish-Soviet war (1919-1920) and help given to Polish communists by the USSR in destructive activity against the Polish Republic. The National Democracy criticized east neighbour on dislike for political and economic cooperation with Poland, too. For the USSR better partners were Germany or France than poor Poland and national leaders had to resign from theirs conception of keeping close cooperation with the USSR.
Poland was situated between Germany and the Soviet Union, what had grave influence on national conception of mutual relations with both neighbours. For the National Democracy Germany was the most dangerous enemy of the Polish state, so a natural partner had to be seek in the USSR. That’s why, despite failures, national leaders during interwar period didn’t change their main idea on good relations with the east neighbour on political and economic ground and were convinced, that the Soviet government would eventually change its foreign policy. Some political events strengthened the national camp in its conviction: a treaty of non-aggression, trade relations or influential Soviet politicians’ speeches, for example ministries of foreign affairs, about the necessity of cooperation with Poland. But belief in their own conceptions caused misunderstanding of the real aims of the USSR, which were at odds with interests of Poland and based on intentions to destroy the Polish state.
Bibliografia
(jd.), Niespodziewany owoc, KP, nr 224,27IX 1925, s. 1.
(jd.), Perspektywy Locarno, KP, nr 239,7 X 1925, s. 1.
A. Czubiński, Między Niemcami a Rosją: Społeczeństwo polskie w walce o przetrwanie i zachowanie niezależności państwowej w XIX i XX wieku. Rozprawy i studia, Poznań 1998, s. 22, 54.
A. Nowak, Polska i trzy Rosje: Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego (do kwietnia 1920 roku), Kraków 2001, s. 72, 272, 530-531.
Angielskie rokowania z Rosją, WDN, nr 130,12 V 1939, s. 3.
B. Halczak, Narodowa Demokracja wobec państwa radzieckiego w latach 1922-1939, Slavia Orientalis, 1998, nr 1, s. 61, 70-71, 75.
B. W., Pokój z bolszewikami a Ententa, GW, nr 36, 6 II 1920, s. 1.
B. W., Przyszłość Rosji, Gazeta Warszawska, nr 10,101 1920, s. 1.
Biblioteka Naukowa PAN i PAU w Krakowie, Teki Józefa Zielińskiego, „J. Zdanowski, Dziennik”, mf 1485, s. 229,308 (z 5 X 1920 i 19 III 1921).
Bolszewicy, a traktaty, GW, nr 263,26 IX 1921, s. 1.
Czy nowy manewr?, WDN, nr 128, 10 V 1939, s. 3.
E. Maj, Narodowa Demokracja (do 1939 roku), [w:] Więcej niż niepodległość: Polska myśl polityczna 1918-1939, red. J. Jachymek, W. Paruch, Lublin 2001, s. 169, 379.
Eta, Na rozdrożu, Kurier Poznański (dalej: KP), nr 186,15 VIII1920, s. 1.
G. Zackiewicz, Polska myśl polityczna wobec systemu radzieckiego: 1918-1939, Kraków 2004, s. 77, 224, 459.
Grymasy sowieckie, GW, nr 80, 21 III 1924, s. 1.
Id., Polska - Rosja - Litwa, GW, nr 136,8 V 1934, s. 2.
Id., Polska i Rosja, GW, nr 109, IV 1934, s. 2.
Im później - tym lepiej, GW, nr 82, III 1924, s. 1.
Istotne źródło, GW, nr 333, 5 XII 1924, s. 1
Polska i Rosja, KP, nr 264, 14 XI 1924, s. 1.
J. Bartoszewicz, Sojusze, KP, nr 248, 2 VI 1938, s. 3.
J. Drobnik, Porozumienie niemiecko-rosyjskie na tle chwili obecnej, PW, nr 2, II 1923, s. 92.
J. Faryś, Koncepcje polskiej polityki zagranicznej 1918-1939, Warszawa 1981, s. 73, 79.
J. Faryś, Niemcy w myśli politycznej obozu narodowego 1921-1939, Szczecińskie Studia Historyczne, 2000, nr 13, s. 168.
J. Hł., Propozycje pokojowe Rosji sowieckiej, GW, nr 33, 3 II 1920, s. 3.
J. Krasuski, Tragiczna niepodległość: Polityka zagraniczna Polski w latach 1919-1945, Poznań 2000, s. 40.
J. Waskan, Koncepcje społeczno-polityczne Romana Rybarskiego, Toruń 1991, s. 101.
J. Waskan, Polska - Niemcy w myśli politycznej endecji 1918-1939, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki polityczne, 1991, z. 20, s. 91.
Jeszcze o pakcie z Rosją, GW, nr 226, 29 VII 1932, s. 3;
Pakty z Rosją, KP, nr 366, 1 XII 1932, s. 3.
K. Kawalec, Narodowa Demokracja wobec faszyzmu 1922-1939: ze studiów nad dziejami myśli politycznej obozu narodowego, Warszawa 1989, s. 204.
K. Kawalec, Narodowa Demokracja wobec traktatu ryskiego, [w:] Traktat ryski 1921 roku po 75 latach, red. M. Wojciechowski, Toruń 1998, s. 37.
K. Kawalec, Roman Dmowski, Warszawa 1996, s. 184-18, 321.
K. Kawalec, Spadkobiercy niepokornych: Dzieje polskiej myśli politycznej 1918-1939, Wrocław - Warszwa - Kraków 2000, s. 198.
Konwencja londyńska, KP, nr 301, 5 VII 1933, s. 1.
L. Piątkowski, Związek Radziecki w publicystyce polskiej 1922-1928: Społeczeństwo, polityka, gospodarka, Lublin 1992, s. 122-123.
M. Mroczko, Stanisław Kozicki (1876-1958): Biografia polityczna, Gdańsk 1999, s. 192.
M. Nieć, Niemcy w publicystyce Narodowej Demokracji w okresie międzywojennym 1918-1939: kwestie polityki międzynarodowej, Wrocław 1998, s. 66, 84, 142, 175.
M. Ryba, Naród a polityka: myśl społeczno-polityczna twórców ruchu narodowego w okresie międzywojennym, Lublin 1999, s. 120.
M. Seyda, O sytuacji politycznej, GW, nr 229,22 VIII 1920, s. 1.
M. Sobczak, Stosunek Narodowej Demokracji do kwestii żydowskiej w Polsce w latach 1918-1939, Wrocław 1998, s. 67.
Mr E., O możliwości współpracy Rosji z koalicją antyniemiecką, KP, nr 199, 30 IV 1939, s. 1.
Nasz stosunek do Rosji, GW, nr 74, 15 III 1925, s. 1;
Pokojowość Rosji, GW, nr 133, 15 V 1925, s. 1.
Od Kowna do Bukaresztu, KP, nr 210,12 V 1934, s. 3.
Pakt londyński, GW, nr 206, 6 VII 1933, s. 3.
Polityka zagraniczna Polski, GW, nr 154,8 VI 1923, s. 1.
Polityka zagraniczna, Awangarda, nr 1,1 1929, s. 24.
Program Stronnictwa Narodowego, uchwalony przez Radę Naczelną Stronnictwa dnia 7 października 1928 roku, Warszawa 1928, s. 9.
R. Dmowski, Kryzys, [w:] R. Dmowski, Pisma, Częstochowa 1937, t. VII, s. 64.
R. Dmowski, Niemcy a Polska, [w:] R. Dmowski, Pisma, t. VII, s. 250.
R. Dmowski, Polska jako wielkie państwo, [w:] R. Dmowski, Pisma, Częstochowa 1939, t. DC, s. 12.
R. Dmowski, Sprawy rosyjskie, [w:] R. Dmowski, Pisma, t. VII, s. 179.
R. Rybarski, Postępy naszej polityki zagranicznej, GW, nr 114,26IV 1925, s. 1.
R. Rybarski, Z powody wizyty Cziczerina w Warszawie, PW, nr 10, X 1925, s. 774.
R. Wapiński, Endecka koncepcja polityki wschodniej w latach II Rzeczypospolitej, Studia z Dziejów ZSRR i Europy Środkowej, 1969, s. 67, 73.
R. Wapiński, Historia polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, Gdańsk 1997, s. 186.
R. Wapiński, Narodowa Demokracja 1893-1939: ze studiów nad dziejami myśli nacjonalistycznej, Wrocław etc. 1980, s. 193;
R. Wapiński, Polska na styku narodów i kultur: W kręgu przeobrażeń narodowościowych i cywilizacyjnych w XIX i XX wieku, Gdańsk 2002, s. 203.
R. Wapiński, Roman Dmowski, Lublin 1988, s. 306.
R. Wapiński, Świadomość polityczna w Drugiej Rzeczypospolitej, Łódź 1989, s. 239-241.
S. Grabski, Uwagi o bieżącej historycznej chwili Polski, Warszawa 1923, s. 150.
S. K., Na Czerwonym Placu, Gazeta Warszawska, nr 349,15 XI 1932, s. 5.
S. K., Pakt Trzech, WDN, nr 310, 11 XI 1937, s. 3.
S. K., Polska i Rosja, MN, nr 7,17II 1929, s. 203.
S. K., Rosja i Niemcy, Gazeta Warszawska, nr 5, 5 1 1934, s. 3.
S. K., Wizyta moskiewska, GW, nr 50, 16 II 1934, s. 3.
S. Kozicki, Hitler i Sowiety, WDN, nr 233, 24 VIII 1939, s. 3.
S. Kozicki, Komedia pomyłek, WDN, nr 236,27 VIII 1939, s. 3.
S. Kozicki, PaktKelloga, Myśl Narodowa (dalej: MN), nr 6,10II 1929, s. 91.
S. Kozicki, Realizacja programu, KP, nr 65, 20 III 1921, s. 1.
S. Stroński, Nad północnym Bałtykiem, KP, nr 224,20 V 1934, s. 3.
S. К., O kraje bałtyckie, GW, nr 10,10 1 1934, s. 3.
S. К., O tempo, Gazeta Warszawska,nr 14,141 1933, s. 3.
Sąsiad wschodni, GW, nr 148,17 V 1933, s. 3.
-ski, Sprawy wojny i pokoju, Kurier Poznański, nr 244,22 X 1919, s. 1.
Stosunki z Rosją sowiecką, GW, nr 244,7IX 1921, s. l.
Stosunki z Rosją, Gazeta Warszawska Poranna, nr 32,1II 1926, s. 3.
W. Balcerak, Koncepcje integracyjne w polskiej polityce zagranicznej (1918-1939), Dzieje Najnowsze, 1970, z. 1, s. 32.
W. Materski, Tarcza Europy: stosunki polsko-sowieckie 1918-1939, Warszawa 1994, s. 133.
W. Wojdyło, Stanisław Grabski (1871-1949): biografia polityczna, Toruń 2003, s. 200.
W. Wojdyło, Traktat w Rydze w koncepcjach politycznych obozu narodowego ze szczególnym uwzględnieniem roli Stanisława Grabskiego, [w:] Traktat ryski 1921 roku po 75 latach, red. M. Wojciechowski, Toruń 1998, s. 60.
Wizyta w Moskwie, KP, nr 75,17 II 1934, s. 1.
Wystąpienie M. Seydy, [w:] Sprawozdanie Stenograficzne Sejmu Ustawodawczego, pos. 177 z 22 X 1920, ł. 11.
Wystąpienie S. Kozickiego, [w:] „Sprawozdania stenograficzne z posiedzeń Senatu Rzeczypospolitej Polskiej” (dalej: SS, Senat), okres III, pos. 32 z 3 III 1932,1.16.
Wystąpienie S. Strońskiego, [w:] Sprawozdania Stenograficzne z posiedzeń Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: SS, Sejm), okres II, pos. 57 z 13 III 1929, ł. 24-25.
Wystąpienie S. Strońskiego, [w:] SS, Sejm, okres III, pos. 111 z 6II 1934, ł. 59.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu respektuje prawo do prywatności i ochrony danych osobowych autorów.
Dane autorów nie są wykorzystywane w celach handlowych i marketingowych. Redaktorzy i recenzenci są zobowiązani do zachowania w poufności wszelkich informacji związanych ze złożonymi do redakcji tekstami.
Autor, zgłaszając swój tekst wyraża zgodę na wszystkie warunki i zapisy umowy licencyjnej (określającej prawa autorskie) z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 409
Liczba cytowań: 0
