Formacje obronne i ochronne Stolicy Apostolskiej. Zarys historii, przekształceń i rozwoju do 1870 r.

Abstrakt

W artykule nakreślono tematykę formacji obronnych i ochronnych Stolicy Apostolskiej, począwszy od pierwszych papieży aż do upadku Państwa Kościelnego w 1870 r. Zagadnienie bezpieczeństwa osoby Biskupa Rzymu, a w późniejszym czasie obrony i ochrony integralności terytorialnej Państwa Kościelnego, było – od wczesnego średniowiecza – jednym z kluczowych elementów polityki międzynarodowej. W średniowieczu nastąpiła specjalizacja formacji, a coraz większą rolę odgrywały wojska zaciężne rekrutujące się z rycerstwa zachodnioeuropejskiego. Z kolei już w 1378 r. powstała Gwardia Konna. Począwszy od XIV w., tworzono oddziały oparte na patrycjacie i arystokracji rzymskiej. Sięgająca roku 1506 historia Papieskiej Gwardii Szwajcarskiej zapoczątkowała nowy rozdział w dziejach formacji obronnych i ochronnych Stolicy Apostolskiej, który trwa do dziś. Równolegle – w czasach nowożytnych – powoływano do istnienia i likwidowano kolejne formacje szlacheckie, pełniące dodatkowo funkcje honorowe. Byli to m.in. Rycerze Gwardii Naszego Pana, zwani również Rycerzami Straży Przybocznej Głowy Kościoła lub Korpusem Złamanych Lanc. W późniejszym czasie podobną rolę odgrywały Gwardia Miejska, Gwardia Szlachecka, Doborowa Gwardia Miejska i Gwardia Pałacowa. Ostatnią formacją obronną i ochronną Stolicy Apostolskiej byli Żuawi Papiescy związani z obroną Państwa Kościelnego i Rzymu w 1870 r.