Organizacja bezpieczeństwa granic w I Rzeczypospolitej
DOI:
https://doi.org/10.12775/HiP.2023.007Słowa kluczowe
granica, bezpieczeństwo, system obrony, cło, Rzeczpospolita PolskaAbstrakt
Wraz z rozwojem osadnictwa wytyczano granice, a umacnianie porządku władzy plemiennej pozwalało powiększać zajmowane tereny oraz skuteczniej nimi zarządzać. Pierwsze granice były granicami naturalnymi i przebiegały wzdłuż rzek, szczytów górskich, lasów, wybrzeży mórz itp. Granica stanowiła pas przejściowy znajdujący się na krańcach władztwa poszczególnych plemion czy włodarzy. Z upływem czasu granice chroniono nie tylko dzięki naturalnym przeszkodom, ale budowano systemy obronne w postaci grodów, wałów ziemnych, zasieków i innych umocnień.
Celem rozważań jest organizacja zabezpieczenia granic państwa polskiego w okresie I Rzeczypospolitej wobec zmian zachodzących w środowisku bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego. W aspekcie metodologicznym wykorzystana została metoda historyczna i komparatystyczna w oparciu o analizę materiałów źródłowych i literaturę przedmiotu. Wynikiem powyższego jest stwierdzenie, że granice I Rzeczypospolitej formowały się różnie i podlegały znacznym zmianom, zapewniając bezpieczeństwo państwu i jego obywatelom na zróżnicowanym poziomie.
Bibliografia
Będźmirowski, J. (2004). Problematyka morska w dziejach Polski. Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej, 4(159).
Chwalba, A. (2000). Kraków: Kalendarium dziejów Polski. Od prahistorii do 1999 roku. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Cieślak, E. (1978). Historia Gdańska, t. 3, cz. 3. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie.
Czapliński, W., Galos, A., Korta, W. (1981). Historia Niemiec. Wrocław: Ossolineum.
Czyżowicz, W., Woźniczko, M. (2012). Cło i celnicy w historii. Struktury i mechanizmy działania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Difin.
Dominiczak, H. (1997). Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo Bellona.
Jasienica, P. (2007). Polska Piastów. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Jezierski, A., Leszczyńska, C. (1997). Historia gospodarcza Polski. Warszawa: Key Text.
Kościelniak, K. (2014). Strażnicy granic dawnej Rzeczypospolitej. Wojsko kwarciane w systemie obronnym państwa pierwszej połowy XVII wieku. W: A. Olejko, P. Korzeniowski, K. Mroczkowski (red.). Kresy, granice i pogranicza w historii wojskowej. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V.
Krwawicz, M. (1961). Marynarka wojenna i obrona polskiego wybrzeża w dawnych wiekach. Warszawa: Wydawnictwo MON.
Kwiatkowski, E. (1945). Budujemy nową Polskę nad Bałtykiem. Warszawa: PIW.
Lepszy, K. (1953). Polityka zagraniczna Polski w XVI i XVII w. W: J. Sieradzki (red.). Pierwsza konferencja metodologiczna historyków polskich. Przemówienia – referaty – dyskusja, t. 1. Warszawa: PWN.
Markowski, B. (1931). Administracja skarbowa w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo WSH.
Nowakowa, J. (1951). Rozmieszczenie komór celnych i przebieg dróg handlowych na Śląsku do końca XV wieku. Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe.
Piwnicki, G., Zalewski, B. (2002). Polska wojskowa polityka morska od X do końca XX wieku. Gdynia: Wydawnictwo AMW.
Plewczyński, M. (1985). Żołnierz jazdy obrony potocznej za panowania Zygmunta Augusta. Warszawa: PWN.
Rutkowski, L. (1947). Historia gospodarcza Polski, t. 1. Poznań: Księgarnia Akademicka.
Sikora, R. (2005). Wojskowość polska w dobie wojny polsko-szwedzkiej 1626–1629. Kryzys mocarstwa. Poznań: Sorus.
Walachowicz, J. (1963). Monopole książęce w skarbowości wczesnofeudalnej Pomorza Zachodniego. Poznań: Wydawnictwo PTPN.
Wyrozumski, J. (1986). Kazimierz Wielki. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Andrzej Wawrzusiszyn
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu respektuje prawo do prywatności i ochrony danych osobowych autorów.
Dane autorów nie są wykorzystywane w celach handlowych i marketingowych. Redaktorzy i recenzenci są zobowiązani do zachowania w poufności wszelkich informacji związanych ze złożonymi do redakcji tekstami.
Autor, zgłaszając swój tekst wyraża zgodę na wszystkie warunki i zapisy umowy licencyjnej (określającej prawa autorskie) z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 174
Liczba cytowań: 0