Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Proces recenzji
    • Zespół redakcyjny
    • Rada Naukowa
    • Redaktorzy tematyczni
    • Zespół Recenzentów (2024-2025)
    • Standardy etyczne
    • Opłaty
    • Indeksowanie
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Historia i Polityka

Organizacja bezpieczeństwa granic w I Rzeczypospolitej
  • Strona domowa
  • /
  • Organizacja bezpieczeństwa granic w I Rzeczypospolitej
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Nr 43 (50) (2023) /
  4. Artykuły

Organizacja bezpieczeństwa granic w I Rzeczypospolitej

Autor

  • Andrzej Wawrzusiszyn Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Wydział Prawa i Administracji, Olsztyn https://orcid.org/0000-0001-7587-136X

DOI:

https://doi.org/10.12775/HiP.2023.007

Słowa kluczowe

granica, bezpieczeństwo, system obrony, cło, Rzeczpospolita Polska

Abstrakt

Wraz z rozwojem osadnictwa wytyczano granice, a umacnianie porządku władzy plemiennej pozwalało powiększać zajmowane tereny oraz skuteczniej nimi zarządzać. Pierwsze granice były granicami naturalnymi i przebiegały wzdłuż rzek, szczytów górskich, lasów, wybrzeży mórz itp. Granica stanowiła pas przejściowy znajdujący się na krańcach władztwa poszczególnych plemion czy włodarzy. Z upływem czasu granice chroniono nie tylko dzięki naturalnym przeszkodom, ale budowano systemy obronne w postaci grodów, wałów ziemnych, zasieków i innych umocnień.

Celem rozważań jest organizacja zabezpieczenia granic państwa polskiego w okresie I Rzeczypospolitej wobec zmian zachodzących w środowisku bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego. W aspekcie metodologicznym wykorzystana została metoda historyczna i komparatystyczna w oparciu o analizę materiałów źródłowych i literaturę przedmiotu. Wynikiem powyższego jest stwierdzenie, że granice I Rzeczypospolitej formowały się różnie i podlegały znacznym zmianom, zapewniając bezpieczeństwo państwu i jego obywatelom na zróżnicowanym poziomie.

Bibliografia

Będźmirowski, J. (2004). Problematyka morska w dziejach Polski. Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej, 4(159).

Chwalba, A. (2000). Kraków: Kalendarium dziejów Polski. Od prahistorii do 1999 roku. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Cieślak, E. (1978). Historia Gdańska, t. 3, cz. 3. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie.

Czapliński, W., Galos, A., Korta, W. (1981). Historia Niemiec. Wrocław: Ossolineum.

Czyżowicz, W., Woźniczko, M. (2012). Cło i celnicy w historii. Struktury i mechanizmy działania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Difin.

Dominiczak, H. (1997). Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo Bellona.

Jasienica, P. (2007). Polska Piastów. Warszawa: Prószyński i S-ka.

Jezierski, A., Leszczyńska, C. (1997). Historia gospodarcza Polski. Warszawa: Key Text.

Kościelniak, K. (2014). Strażnicy granic dawnej Rzeczypospolitej. Wojsko kwarciane w systemie obronnym państwa pierwszej połowy XVII wieku. W: A. Olejko, P. Korzeniowski, K. Mroczkowski (red.). Kresy, granice i pogranicza w historii wojskowej. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V.

Krwawicz, M. (1961). Marynarka wojenna i obrona polskiego wybrzeża w dawnych wiekach. Warszawa: Wydawnictwo MON.

Kwiatkowski, E. (1945). Budujemy nową Polskę nad Bałtykiem. Warszawa: PIW.

Lepszy, K. (1953). Polityka zagraniczna Polski w XVI i XVII w. W: J. Sieradzki (red.). Pierwsza konferencja metodologiczna historyków polskich. Przemówienia – referaty – dyskusja, t. 1. Warszawa: PWN.

Markowski, B. (1931). Administracja skarbowa w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo WSH.

Nowakowa, J. (1951). Rozmieszczenie komór celnych i przebieg dróg handlowych na Śląsku do końca XV wieku. Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe.

Piwnicki, G., Zalewski, B. (2002). Polska wojskowa polityka morska od X do końca XX wieku. Gdynia: Wydawnictwo AMW.

Plewczyński, M. (1985). Żołnierz jazdy obrony potocznej za panowania Zygmunta Augusta. Warszawa: PWN.

Rutkowski, L. (1947). Historia gospodarcza Polski, t. 1. Poznań: Księgarnia Akademicka.

Sikora, R. (2005). Wojskowość polska w dobie wojny polsko-szwedzkiej 1626–1629. Kryzys mocarstwa. Poznań: Sorus.

Walachowicz, J. (1963). Monopole książęce w skarbowości wczesnofeudalnej Pomorza Zachodniego. Poznań: Wydawnictwo PTPN.

Wyrozumski, J. (1986). Kazimierz Wielki. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Historia i Polityka

Pobrania

  • pdf

Opublikowane

23-03-2023

Jak cytować

1.
WAWRZUSISZYN, Andrzej. Organizacja bezpieczeństwa granic w I Rzeczypospolitej. Historia i Polityka [online]. 23 marzec 2023, nr 43 (50), s. 117–131. [udostępniono 28.12.2025]. DOI 10.12775/HiP.2023.007.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Nr 43 (50) (2023)

Dział

Artykuły

Licencja

Prawa autorskie (c) 2024 Andrzej Wawrzusiszyn

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu respektuje prawo do prywatności i ochrony danych osobowych autorów.
Dane autorów nie są wykorzystywane w celach handlowych i marketingowych. Redaktorzy i recenzenci są zobowiązani do zachowania w poufności wszelkich informacji związanych ze złożonymi do redakcji tekstami.

Autor, zgłaszając swój tekst wyraża zgodę na wszystkie warunki i zapisy umowy licencyjnej (określającej prawa autorskie) z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 652
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

granica, bezpieczeństwo, system obrony, cło, Rzeczpospolita Polska

cross_check

The journal content is indexed in CrossCheck, the CrossRef initiative to prevent scholarly and professional plagiarism

W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa