Za kulisami „akcji zaolziańskiej” – finansowo-organizacyjne kłopoty DOK V Kraków w przededniu wybuchu wojny
DOI:
https://doi.org/10.12775/HiP.2023.006Słowa kluczowe
Dowództwo Okręgu Korpusu V Kraków, Zaolzie, aneksja, wojsko, II RP, bezpieczeństwoAbstrakt
Ostatnie lata przed wojną w 1939 r. upływały na dozbrajaniu armii, budowaniu umocnień i kontynuowaniu polityki równowagi, w której jednak nie było miejsca dla Czechosłowacji, traktowanej jako przejściowy twór. Kontrowersyjne decyzje Józefa Becka o włączeniu Zaolzia do Polski zostały wykorzystane propagandowo i spotkały się z aplauzem społeczeństwa, jednak na arenie międzynarodowej mocno je skrytykowano, pełnego poparcia nie znalazły również wśród niektórych wojskowych. Wydarzenia z 1938 r. stanowiły wstęp do II wojny światowej i chociaż pierwszoplanowa w stosunkach polsko-czechosłowackich tego okresu była dyplomacja, a aspekt wojskowy w rzeczywistości odegrał drugorzędną rolę, to jednak była to, obok wydarzeń z maja 1926 r., największa operacja wojskowa w warunkach pokojowych. Chociaż operacja ta została przeprowadzona bez chociażby częściowej mobilizacji i przy jak najmniejszych kosztach, to jej skutki były poważnie odczuwalne na terenie, na którym ją przeprowadzono.
Bibliografia
Archiwum Akt Nowych, Sztab Główny w Warszawie, sygn. 1190/330.
Archiwum Akt Nowych, Sztab Główny w Warszawie, sygn. 1190/358.
Wojskowe Biuro Historyczne (Centralne Archiwum Wojskowe), Samodzielny Referat Informacyjny Dowództwa Okręgu Korpusu V, sygn. I.371.5/A.117.
Wojskowe Biuro Historyczne (Centralne Archiwum Wojskowe), Samodzielny Referat Informacyjny Dowództwa Okręgu Korpusu, sygn. I.371.5/A.121.
Wojskowe Biuro Historyczne (Centralne Archiwum Wojskowe), Dywizje i Brygady Kawalerii, sygn. I.314.17.12.
Badziak, K., Matwiejew, G., Samuś, P. (1997). Powstanie na Zaolziu w 1938 r. – polska akcja specjalna w świetle dokumentów Oddziału II Sztabu Głównego WP. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Adiutor.
Batowski, H. (1989). Europa zmierza ku przepaści. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Beck, J. (2014). Ostatni raport. BMW: Liber Electronicus.
Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 4 lipca 1936 r. o ustanowieniu Inspektora Obrony Powietrznej Państwa. Dz.U. z 1936 r. Nr 52, poz. 368 (uchylony w 1951 r.).
Deszczyński, M. (2003). Ostatni egzamin. Wojsko polskie wobec kryzysu czechosłowackiego 1938–1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
Długajczyk, E. (1993). Tajny front na granicy cieszyńskiej. Wywiad i dywersja w latach 1919–1939. Kraków: Wydawnictwo Śląsk.
Januszewska-Jurkiewicz, J. (2001). Zaolzie w polityce rządu i opinii społeczeństwa polskiego (1925–1937). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kamiński, M. K., Zacharias, M. J. (1987). Polityka zagraniczna Rzeczypospolitej Polskiej 1918–1939. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza.
Kołakowski, P. (2007). Czeskie działania sabotażowo-dywersyjne przeciwko Polsce jesienią 1938 r. Słupskie Studia Historyczne, 13, 337–437.
Kołakowski, P. (2009). Między Pragą a Warszawą. Polsko-czechosłowackie stosunki wojskowo-polityczne 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona.
Kornat, M., Wołos, M. (2020). Józef Beck. Biografia. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Kowalski, R. (2004). Działania lotnictwa polskiego nad Śląskiem Cieszyńskim jesienią 1938 roku w świetle dokumentów, relacji i badań terenowych. Pamiętnik Cieszyński, 19, 133–154.
Kowalski, R. (red.). (2004). Od Zaolzia pod Jaworzynę – rewindykacje graniczne jesienią 1938 roku: materiały z seminarium naukowego zorganizowanego w 60. rocznicę powrotu Zaolzia i Jaworzyny do Polski. Prace Komisji Historii Wojskowości. Nowy Targ: Polskie Towarzystwo Historyczne.
Kupliński, J. (1989). Wojskowe aspekty rewindykacji Zaolzia w 1938 r. Wojskowy Przegląd Historyczny, 3, 61–80.
Kupliński, J. (1990). Wojskowe aspekty rewindykacji Zaolzia w 1938 r. cz. 2. Wojskowy Przegląd Historyczny, 3–4, 36–51.
Laprus, M. (1979). Leksykon wiedzy wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.
Majchrowski, J. M. (red.). (1994). Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza BGW.
Majka, J. (2018). 10 Brygada Kawalerii na Śląsku Cieszyńskim w 1938 roku. Rzeszów: Libra.
Marcoń, W. (2010). Unifikacja Zaolzia w ramach województwa śląskiego z II Rzecząpospolitą. Dzieje Najnowsze, 12(3), 3–14.
Margielewicz, M. (2012). Obrona Narodowa w województwie śląskim w latach 1937–1939. Wieki Stare i Nowe, 4(9), 222–241.
Narbut-Łuczyński, A. J. (1966). U kresu wędrówki. Wspomnienia. Londyn: Gryf Publications Ltd.
Nowak, K. (2015). Przemysł. W: I. Panic (red.). Śląsk Cieszyński w latach 1918–1945 (ss. 125–137). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie.
Pindel, K. (1998). Śląsk w systemie obronnym II Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona.
Polak, A. (2002). Teoria grup operacyjnych w polskiej sztuce wojennej okresu międzywojennego na przykładzie działań wojennych grupy operacyjnej „Bielsko” we wrześniu 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1937 r. o przygotowaniu w czasie pokoju obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej Państwa. Dz.U. z 1937 r. Nr 10, poz. 73. Pobrane z: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19370100073.
Stachiewicz, W. (1998). Wierności dochować żołnierskiej. Przygotowania wojenne w Polsce 1935–1939 w relacjach i rozważaniach szefa Sztabu Głównego i szefa Sztabu Naczelnego Wodza. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm.
Stanisławska, S. (1967). Polska a Monachium. Warszawa: Książka i Wiedza.
Steblik, W. (1989). Armia „Kraków” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.
Ustawa z dnia 15 marca 1934 r. o obronie przeciwlotniczej i przeciwgazowej. Dz.U. z 1934 r. Nr 80, poz. 742 (uchylona w 1951 r.). Pobrane z: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19340800742.
Wiechowski, J. (1990). Spór o Zaolzie 1918–1920 i 1938. Warszawa: Tor Books.
Wyszczelski, L. (2022). Zaolzie 1919, 1938. Warszawa: Bellona.
Zieliński, J. (1988). Generał Jan Jagmin-Sadowski – obrońca Śląska 1895–1977. Katowice: Muzeum Śląskie.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Iwona Latkowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu respektuje prawo do prywatności i ochrony danych osobowych autorów.
Dane autorów nie są wykorzystywane w celach handlowych i marketingowych. Redaktorzy i recenzenci są zobowiązani do zachowania w poufności wszelkich informacji związanych ze złożonymi do redakcji tekstami.
Autor, zgłaszając swój tekst wyraża zgodę na wszystkie warunki i zapisy umowy licencyjnej (określającej prawa autorskie) z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 298
Liczba cytowań: 0
