„Byłeś dla nas posągiem ze stali...” – Józef Piłsudski: żałoba i pamięć na łamach czasopisma „Płomyk” (1935–1936)
DOI:
https://doi.org/10.12775/HiP.2022.001Słowa kluczowe
Marszałek Józef Piłsudski, dwudziestolecie międzywojenne, tygodnik „Płomyk”, czasopisma dla dzieci, prasa polskaAbstrakt
Nieśmiertelny wódz narodu, miły komendant, oswobodziciel, najlepszy syn Polski, ukochany dziadek. W ten sposób – między innymi – gazety opisywały Józefa Piłsudskiego po jego śmierci. Podkreślały, że niezłomnie walczył o wolność Polski, wyrwał ją z kajdan niewoli, a potem bronił jej granic, chroniąc Polaków przed wrogiem. Jak w połowie lat 30. XX w. pisały o tym czasopisma adresowane do dzieci i młodzieży? Autor szuka odpowiedzi na to pytanie, analizując kolejne wydania ukazującego się w tamtym czasie tygodnika „Płomyk”. Sprawdza, jaki obraz żałoby wyłania się z artykułów zamieszczonych w tym czasopiśmie. Bada, jak budowano, podtrzymywano i pielęgnowano pamięć o marszałku. Analizuje m.in. wiersze, opowiadania, wzmianki, listy przysyłane do redakcji oraz odpowiedzi redakcji na otrzymywaną korespondencję. W ten sposób próbuje zrekonstruować emocje, na które reagowali lub które próbowali wywołać autorzy tekstów publikowanych w „Płomyku”.
Bibliografia
Albert, A. (1994). Najnowsza historia Polski 1914–1993, t. 1. Londyn: PULS.
Bednarczuk, A., Jarnecki-Jeszke, M. (2019). Pamięć i niepamięć. Studia nad kulturą pamięci. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Cichoracki, P. (2002). Naczelny Komitet Uczczenia Pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego 1935–1939 – mechanizmy działania. Dzieje Najnowsze, 4, 37–50.
Gajdziński, P. (2013). Sztuka przywództwa. Piłsudski. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Garlicki, A. (1989). Józef Piłsudski (1867–1935). Warszawa: Czytelnik.
Grabowski, S. (2001). Na przyszły pożytek. Z dziejów polskiej prasy dla dzieci (1824–1939). Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna.
Hein, H. (2004). Freiheitsheld und Symbolfigur: Der Piłsudski-Kult als Mittel nationaler Identitäts- und Bewusstseinsbildung. Pobrane z: https://www.zeitenblicke.de/2004/01/hein/Hein.pdf.
Malczewska-Pawelec, D., Pawelec, T. (2011). Rewolucja w pamięci historycznej. Porównawcze studia nad praktykami manipulacji zbiorową pamięcią Polaków. Kraków: Universitas.Mrozek, J. (2019). Dzieci – ideologia – indoktrynacja. Czasopismo „Płomyczek” w okresie II Rzeczypospolitej, PRL i III RP. Studia Edukacyjne, 52, 303–315.
Piłsudski, J. (1937). Pisma zbiorowe. Wydanie prac dotychczas drukiem ogłoszonych, t. 9. Warszawa: Instytut Józefa Piłsudskiego.
Rogoż, M. (2009). Czasopisma dla dzieci i młodzieży Instytutu Wydawniczego „Nasza Księgarnia” w latach 1945–1989. Studium historycznoprasowe. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP.
Aleksandrzak, S. (1936). Ostatnia jesień w Moszczanicy. Płomyk, 35, 396–397.
Bądkowska, S. (1936). Srebrny pociąg. Płomyk, 35, 399–400.
Biała trumna. (1935). Płomyk, 37, 284–288.
Czechowicz, J. (1935). 11 listopada w szkole. Płomyk, 6, 145–150.
Gubarewicz, A. (1936). 19 marca 1936 r. Płomyk, 29, 226.
Kossuthówna, S. (1935). Wołanie. Płomyk, 37, 302.
Listy od redakcji. (1935). Płomyk, 1, 25.
Listy od redakcji. (1935). Płomyk, 2, 51.
Listy od redakcji. (1935). Płomyk, 39, 350–351.
Marszałku! (1935). Płomyk, 36, 254.
Mościcki, I. (1935). Orędzie Prezydenta Rzeczypospolitej. Płomyk, 37, 282.
Mościcki, I. (1935). Przemówienie Pana Prezydenta. Płomyk, 37, 310–311.
M.P. (1935). Koleżanki. Płomyk, 2, 41–44.
Narbutt, A. (1936). 19 marca. Płomyk, 27, 170.
Nasze radio. (1935). Płomyk, 2, 47.
Ostatnia droga. (1935). Płomyk, 37, 290–297.
Polska w żałobie. (1935). Płomyk, 36, 254–255.
Przemówienie Józefa Piłsudskiego w ósmą rocznicę odzyskania niepodległości (11 listopada). (1935). Płomyk, 11, 282–284.
Przez Polskę. (1935). Płomyk, 37, 302–304.
Raport. (1935). Płomyk, 2, 30.
Szymańska, J. (1935). Ostatni rozkaz. Płomyk, 2, 45–47.
U Anusi. (1936). Płomyk, 27, 170–171.
Ustawa z dnia 7 kwietnia 1938 r. o ochronie imienia Józefa Piłsudskiego, Pierwszego Marszałka Polski (Dz.U. z 1938 r. Nr 25, poz. 219).
Wielka wyprawa Franka. (1935). Płomyk, 2, 33–39.
W Krakowie. (1935). Płomyk, 2, 30–33.
Zasławski, H. (1935). W Belwederze. Płomyk, 37, 283–284.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Marcin Zaborowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu respektuje prawo do prywatności i ochrony danych osobowych autorów.
Dane autorów nie są wykorzystywane w celach handlowych i marketingowych. Redaktorzy i recenzenci są zobowiązani do zachowania w poufności wszelkich informacji związanych ze złożonymi do redakcji tekstami.
Autor, zgłaszając swój tekst wyraża zgodę na wszystkie warunki i zapisy umowy licencyjnej (określającej prawa autorskie) z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 550
Liczba cytowań: 0