Podziały społeczno-polityczne - tezy teoretyczne
DOI:
https://doi.org/10.12775/HiP.2021.028Słowa kluczowe
konflikt, podział społeczno-polityczny, teoria politykiAbstrakt
Niniejszy artykuł stanowi omówienie założeń teoretycznych, mających zasadnicze znaczenie z perspektywy badań ukierunkowanych na charakterystykę i wyjaśnianie podziałów społeczno-politycznych – ich istoty, struktury, dynamiki i funkcji. Jest to autorska próba, oparta na doświadczeniach badawczych autora nad podziałami społeczno-politycznymi, wyjścia naprzeciw zapotrzebowaniu na skondensowaną wiedzę politologiczną dotyczącą podziałów, mogącą służyć za punkt wyjścia do badań nad tymi fenomenami. Artykuł prezentuje kluczowe tezy teoretyczne na temat podziałów społeczno-politycznych, które warto mieć na uwadze, organizując badania nad podziałami, oraz które powinny być uwzględniane w procesie formułowania teorii politycznych. Na podstawie tych tez podziały jawią się jako wielowymiarowe zjawiska społeczno-polityczne o procesualnej naturze, mające określone, kontekstualne źródła, swoistą strukturę i cechy, charakter i dynamikę, będące polami znaczeń politycznych, a także wykazujące pewne istotne funkcje względem życia społecznego i politycznego.
Bibliografia
Bartolini, S., Mair, P. (1990). Identity, Competition and Electoral Availability: The Stabilization of European Electorates, 1885–1985. Cambridge: Cambridge University Press.
Bojarowicz, T. (2005). New Axes of Political Cleavages in Poland after 2005. Regional Formation and Development Studies, 1(21), 6–15.
Bojarowicz, T. (2018). Koncepcje ideowe partii politycznych a podziały społeczno-polityczne w III RP. W: G. Radomski, M. Strzelecki, K. Sopolińska (red.). Rzeczpospolita w koncepcjach polskich partii i środowisk politycznych XX i XXI wieku (s. 169–180). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Bornschier, S. (2007). Social Structure, Collective Identities, and Patterns of Conflict in Party Systems: Conceptualizing the Formation and Perpetuation of Cleavages. Working Paper for ECPR Workshop Politicising Socio-Cultural Structures: Elite and Mass Perspectives on Cleavages. DOI: 10.5167/uzh-3048.
Bornschier, S. (2009). Cleavage Politics in Old and New Democracies. Living Reviews in Democracy, 1, 1–13.
Bornschier, S. (2010). Cleavage Politics and the Populist Right: The New Cultural Conflict in Western Europe. Philadelphia: Temple University Press.
Cześnik, M., Grabowska, M. (2017). Popękane polskie społeczeństwo jako pole badawcze – dane, fakty, mity. Przegląd Socjologiczny, 66, 9–43.
Cześnik, M., Kotnarowski, M. (2011). Nowy wymiar politycznego współzawodnictwa: Polska solidarna versus Polska liberalna. Studia Polityczne, 27, 129–158.
Deegan-Krause, K. (2010). Nowe wymiary rozłamu politycznego. W: H.-D. Klingemann (red.). Zachowania polityczne 2 (s. 130–155). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Enyedi, Z. (2005). The Role of Agency in Cleavage Formation. European Journal of Political Research, 44, 697–720. DOI: 10.1111/j.1475-6765.2005.00244.x.
Enyedi, Z. (2008). The Social and Attitudinal Basis of Political Parties: Cleavage Politics Revisited. European Review, 16(3), 287–304. DOI: 10.1017/S1062798708000264.
Evans, G. (2006). The Social Bases of Political Divisions in Post-Communist Eastern Europe. Annual Review of Sociology, 32, 245–270.
Górka, M. (2009). Kształtowanie się politycznych biegunów w polskim systemie partyjnym w latach 2005–2007. Politeja, 12, 57–74.
Grabowska, M. (2004). Podział postkomunistyczny. Społeczne podstawy polityki w Polsce po 1989 roku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Grabowska, M., Szawiel, T. (2003). Budowanie demokracji. Podziały społeczne, partie polityczne i społeczeństwo obywatelskie w postkomunistycznej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Heidar, K. (2003). Parties and Cleavages in the European Political Space. ARENA Working Paper, WP 03/7.
Klepka, R. (2013). Podziały elit politycznych jako kryterium periodyzacji okresu III RP. W: J. Sielski, J. Mizgalski, J. Jajduk (red.). Polska między przeszłością i przyszłością. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi dr. hab. Janowi Walczakowi (s. 51–69). Częstochowa: Wydawnictwo im. S. Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza.
Knutsen, O., Scarbrough, E. (1995). Cleavage Politics. W: J. van Deth, E. Scarbrough (red.). The Impact of Values (s. 492–523). Oxford: Oxford University Press.
Kriesi, H. (1998). The Transformation of Cleavage Politics. The 1997 Stein Rokkan Lecture. European Journal of Political Research, 33, 165–185.
Lipset, S.M. (1967). Party Systems and Voter Alignments: Cross-National Perspectives. New York: The Free Press.
Lipset, S.M., Rokkan, S. (1990). Cleavage Structures, Party Systems, and Voter Alignments. W: P. Mair (red.). The West European Party System. Oxford: Oxford University Press. Alternatywnie: Lipset, S.M., Rokkan S. (1995). Osie podziałów, systemy partyjne oraz afiliacje wyborców. W: J. Szczupaczyński (red.). Władza i społeczeństwo I (s. 89–122). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Markowski, R. (2000). Rozłamy socjopolityczne: o zamyśle klasyków, o tym, jak ich rozumiano, poprawiano i testowano. Studia Polityczne, 10, 7–43.
Markowski, R. (2006). Wybory 2005 – chaos czy restrukturyzacja systemu partyjnego. W: I. Słodkowska, M. Dołbakowska (red.). Wybory 2005. Partie i ich programy (s. 9–19). Warszawa: ISP PAN.
Markowski, R. (2011). Wybory parlamentarne 2007 roku – ciągły zamęt czy utrwalenie nowego rozłamu? Studia Polityczne, 27, 109–127.
Markowski, R. (2016). The Polish Parliamentary Election of 2015: A Free and Fair Election that Results in Unfair Political Consequences. West European Politics, 39(6), 1311–1322. DOI: 10.1080/01402382.2016.1177305.
Markowski, R., Stanley, B. (2016). Rozłamy socjopolityczne w Polsce: iluzja czy rzeczywistość? Studia Socjologiczne, 4, 17–40.
Obacz, P. (2017). Podział społeczno-polityczny w Polsce – wymiar aksjologiczny. Istota, konsekwencje, prognozy. W: E. Starzyńska-Kościuszko (red.). Wartości i wartościowanie we współczesnej humanistyce. I: perspektywa filozoficzna (s. 201–211). Olsztyn: Centrum Badań Europy Wschodniej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Obacz, P. (2018). Analiza sytuacyjna polskiego życia politycznego i społeczeństwa. Kilka uwag na temat wielości źródeł władzy w Polsce. W: A. Pytka, K. Maciąg (red.). Rozważania na temat kondycji polskiego społeczeństwa (s. 14–23). Lublin: Wydawnictwo Naukowe Tygiel.
Obacz, P. (2018). Podział „Polska solidarna – Polska liberalna” w świetle wybranych koncepcji pluralizmu politycznego. Kraków: Wydawnictwo Libron.
Obacz, P. (2020). Identyfikowanie śladów polityki rozłamowej w dokumentach ideowo-programowych partii politycznych: założenia metodologiczno-teoretyczne. Historia i Polityka, 31(38), 89–101. DOI: 10.12775/HiP.2020.006.
Obacz, P. (2021). Podział społeczno-polityczny w Polsce i jego przejawy w parlamentarnej kampanii wyborczej 2019 roku. W: P. Borowiec, A. Tyszkiewicz (red.). Kampania wyborcza 2019 roku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Sitter, N. (2002). Cleavages, Party Strategy and Party System Change in Europe, East and West. Perspectives on European Politics and Society, 3(3), 425–451.
Studia Politologiczne, 2013, 29: tam zwł. artykuły A. Bejmy, M. Białousa, W. Łukowskiego, I. Sadowskiego.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Historia i Polityka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu respektuje prawo do prywatności i ochrony danych osobowych autorów.
Dane autorów nie są wykorzystywane w celach handlowych i marketingowych. Redaktorzy i recenzenci są zobowiązani do zachowania w poufności wszelkich informacji związanych ze złożonymi do redakcji tekstami.
Autor, zgłaszając swój tekst wyraża zgodę na wszystkie warunki i zapisy umowy licencyjnej (określającej prawa autorskie) z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1433
Liczba cytowań: 0
