Cytryniec chiński (Schisandra chinensis (Turcz.) Baill.) – z tradycyjnej medycyny chińskiej do współczesnej fitoterapi
Słowa kluczowe
cytryniec chiński, charakterystyka botaniczno-chemiczna, aplikacje terapeu-tyczne, lignany cytryńca, lignany dibenzocyklooktadienowe, ziołolecznictwo, fitokosmetykiAbstrakt
W pracy przedstawiono charakterystykę botaniczno-chemiczno-farmakologiczną gatunku Schisandra chinensis (cytryniec chiński). Owoce S. chinensis są cennym surowcem leczni-czym znanym we współczesnej fitoterapii z tradycyjnej medycyny chińskiej. Gatunek ten zaledwie przed dziesięciu laty został wprowadzony do oficjalnego lecznictwa europejskiego, w tym polskiego. Ekstrakt z owoców S. chinensis wykazuje m.in. działanie hepatoprotekcyjne, adaptogenne i ergogeniczne, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, przeciwwrzodowe, an-tyoksydacyjne i detoksykacyjne. Cenne właściwości biologiczne i wynikające z nich aplikacje terapeutyczne są uwarunkowane unikalnym składem chemicznym S. chinensis. W pracy scharakteryzowano specyficzną dla tego gatunku, grupę metabolitów wtórnych - lignany dibenzocyklooktadienowe. Przedstawione informacje wzbogacono o przykłady wykorzysta-nia ekstraktów z owoców w lecznictwie i zasygnalizowano ich zastosowanie w kosmetologii.
Bibliografia
Saunders R.M.K., Monograph of Schisandra (Schisandraceae), [w:] Systematic Botany Monographs/ Richard M.K. Saunders, 2000.
Szopa A., Ekiert R., Ekiert H., Current knowledge of Schisandra chinensis (Turcz.) Baill. (Chinese magnolia vine) as a medicinal plant species: a review on the bioactive components, pharmacological properties, analytical and biotechnological studies, Phy-tochemistry Reviews, 2017, 16(2), s. 195–218, doi: 10.1007/s11101-016-9470-4.
Xu L., Grandi N., Del Vecchio C., Mandas D., Corona A., Piano D., Tramontano E., From the traditional Chinese medicine plant Schisandra chinensis new scaffolds effec-tive on HIV-1 reverse transcriptase resistant to non-nucleoside inhibitors, Journal of Microbiology, 2015, 53(4), s. 288–293, doi: 10.1007/s12275-015-4652-0.
Wu Z., Raven P., Hong D.Y., Flora of China (vol. 7.), 2008, Science Press, Beijing, and Missouri Botanical Garden Press, St. Louis.
Szopa A., Ekiert R., Ekiert H., Cytryniec chiński (Schisandra chinensis) – nowy far-makopealny gatunek: badania chemiczne, biologiczna aktywność, znaczenie lecznicze, walory kosmetyczne, metody analityczne oraz badania biotechnologiczne, Farmacja Polska, 2012, 68(12), s. 832–843.
Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Schisandrae chinensis fructus, [w:] Farmakopea Polska XI, Rzeczpospolita Polska, 2018.
Schisandra fruit, [w:] European Pharmacopoeia 9.0, European Directorate for the Quality of Medicines, Strasburg 2017.
Ekiert R. J., Cytryniec chiński – niedoceniany dar chińskiej medycyny, Lek w Polsce, 2005, 15(9), s. 88–92.
Szopa A., Klimek-Szczykutowicz M., Kokotkiewicz A., Maślanka A., Król, A., Łucz-kiewicz M., Ekiert H., Phytochemical and biotechnological studies on Schisandra chinensis cultivar Sadova No. 1-a high utility medicinal plant, Applied Microbiology and Biotechnology, 2018, 102(12), s. 5105–5120, doi: 10.1007/s00253-018-8981-x.
Shaitan I., Колбасина ЕИ: Актиндия и лимонник (Actinidia and Chinese magnolia vine). Moscow, Издательский Дом МСП, 2005.
Chinese Pharmacopoeia Commission, Pharmacopoeia of the People’s Republic of China, Beijing, China Chemical Industry Press, 2005.
Central Pharmaceutical Affairs Council of Korea, Korean Pharmacopoeia. Seoul, 2002.
Committee of the Japanese Pharmacopoeia Evaluation and Licensing Division Phar-maceuticals and Food Safety, Japanese Pharmacopoeia. Labour and Welfare, Tokyo, Bureau Ministry of Health, 2006.
Shikov A.N., Pozharitskaya O.N., Makarov V.G., Wagner H., Verpoorte, R., Heinrich M., Medicinal Plants of the Russian Pharmacopoeia; their history and applications, Journal of Ethnopharmacology, 2014, 154(3), s. 481–536, doi: 10.1016/j.jep.2014.04.007.
Upton R., Graff A., Jolliffe G., Länger R., Williamson E., American Herbal Pharmacopo-eia: Botanical Pharmacognosy – Microscopic Characterization of Botanical Medicines, CRC Press, 2011.
Fructus Schisandrae, [w:] WHO Monographs on Selected Medicinal Plants. vol. 3. Fructus Schisandrae, Geneva, World Health Organization, 2007.
Schisandrae chinensis fructus, [w:] European Pharmacopoeia 6.0. Strasburg, European Directorate for the Quality of Medicines, 2008.
Schisandrae chinensis fructus, [w:] Farmakopea Polska VIII, Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Rzeczpospolita Polska, 2009.
Opletal L., Sovová H., Bártlová M., Dibenzo[a,c]cyclooctadiene lignans of the genus Schisandra: importance, isolation and determination, Journal of Chromatography B, 2004, 812(1–2), s. 357–371, doi: 10.1016/j.jchromb.2004.07.040.
Szopa A., Kokotkiewicz A., Bednarz M., Łuczkiewicz M., Ekiert H., Studies on the accumulation of phenolic acids and flavonoids in different in vitro culture systems of Schisandra chinensis (Turcz.) Baill. using a DAD-HPLC method, Phytochemistry Letters, 2017, 20, s. 462–469. doi: 10.1016/j.phytol.2016.10.016.
Mocan A., Schafberg M., Crisan G., Rohn S., Determination of lignans and phenolic components of Schisandra chinensis (Turcz.) Baill. using HPLC-ESI-ToF-MS and HPLC-online TEAC: Contribution of individual components to overall antioxidant activity and comparison with traditional antioxidant assays, Journal of Functional Foods, 2016, 24, s. 579–594, doi: 10.1016/j.jff.2016.05.007.
Szopa A., Ekiert H., In vitro cultures of Schisandra chinensis (Turcz.) Baill. (Chinese magnolia vine) – A potential biotechnological rich source of therapeutically important phenolic acids, Applied Biochemistry and Biotechnology, 2012, 166(8), s. 1941–1948, doi: 10.1007/s12010-012-9622-y.
Hancke J.L., Burgos R.A., Ahumada, F., Schisandra chinensis (Turcz.) Baill, Fitoterapia, 1999, 70(5), s. 451–471, doi: 10.1016/S0367-326X(99)00102-1.
Cheng Z., Yang Y., Liu Y., Liu Z., Zhou H., Hu, H., Two-steps extraction of essential oil, polysaccharides and biphenyl cyclooctene lignans from Schisandra chinensis Baill fruits, Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis, 2014, 96, s. 162–169, doi: 10.1016/j.jpba.2014.03.036.
Xia Y.G., Yang B.Y., Kuang H.X., Schisandraceae triterpenoids: a review, Phytochemistry Reviews, 2015, 14, s. 155–187, doi: 10.1007/s11101-014-9343-7.
Ip S.P., Mak D.H.F., Li P.C., Poon M.K.T., Ko K.M., Effect of a lignan-enriched extract of Schisandra chinensis on aflatoxin B1 and cadmium chloride-induced hepatotoxicity in rats, Pharmacology and Toxicology, 1996, 78(6), s. 413–416, doi: 10.1111/j.1600-0773.1996.tb00228.x.
Wang C., Diphenyl Dimethyl Bicarboxylate in the Treatment of Viral Hepatitis, Adjuvant or Curative?, Gastroenterology Research, 2008, 1(1), s. 2–7, doi: 10.4021/gr2008.10.1231.
Jiang Y., Fan X., Wang Y., Tan H., Chen P., Zeng H., Bi H., Hepato-protective effects of six Schisandra lignans on acetaminophen-induced liver injury are partially associated with the inhibition of CYP-mediated bioactivation, Chemico-Biological Interactions, 2015, 231, s. 83–89, doi: 10.1016/j.cbi.2015.02.022.
Fan X., Jiang Y., Wang Y., Tan H., Zeng H., Wang Y., Bi H., Wuzhi tablet (Schisandra sphe-nanthera extract) protects against acetaminophen-induced hepatotoxicity by inhibition of CYP-mediated bioactivation and regulation of NRF2-ARE and p53/p21 pathways, Drug Metabolism and Disposition, 2014, 42(12), s. 1982–1990, doi: 10.1124/dmd.114.059535.
HuHu D., Yang Z., Yao X.X.-J., Wang H., Han N., Liu Z., Meng X., Lipidomic-based investigation into the regulatory effect of Schisandrin B on palmitic acid level in non--alcoholic steatotic livers, Food and Chemical Toxicology, 2015, 10(1), s. 224–233, doi: 10.1039/c2fo30139c.
Wang Q.Y., Deng L.L., Liu J.J., Zhang J.X., Hao X.J., Mu S.Z., Schisanhenol derivatives and their biological evaluation against tobacco mosaic virus (TMV), Fitoterapia, 2015, 101, s. 117–124, doi: 10.1016/j.fitote.2015.01.006.
Song Q.Y., Zhang C.J., Li Y., Wen J., Zhao X.W., Liu Z.L., Gao K., Lignans from the fruit of Schisandra sphenanthera and their inhibition of HSV-2 and adenovirus, Phytoche-mistry Letters, 2013, 6(2), s. 174–178, doi: 10.1016/j.phytol.2012.12.008.
Liu C.S., Fang S.D., Huang M.F., Kao Y.L., Hsu J.S., Studies on the active principles of Schisandra sphenanthera Rehd. et Wils. The structures of schisantherin A, B, C, D, E, and the related compounds, Scientia Sinica, 1978, 21(4), s. 483–502.
Cheng N., Ren N., Gao H., Lei X., Zheng J., Cao W., Antioxidant and hepatoprotective effects of Schisandra chinensis pollen extract on CCl4-induced acute liver damage in mice, Food and Chemical Toxicology, 2013, 55, s. 234–240, doi: 10.1016/j.fct.2012.11.022.
Lu H., Liu G.-T., Antioxidant Activity of Dibenzocyclooctene Lignans Isolated from Schisandraceae, Planta Medica, 1992, 58(04), s. 311–313, doi: 10.1055/s-2006-961473.
Huyke C., Engel K., Simon-Haarhaus B., Quirin K.-W., Schempp C. M., Composition and biological activity of different extracts from Schisandra sphenanthera and Schisandra chinensis, Planta Medica, 2007, 73(10), s. 1116–1126, doi: 10.1055/s-2007-981559.
Smejkal K., Slapetova T., Krmencik P., Babula P., Dall’Acqua S., Innocenti G., Urbanova M., Evaluation of cytotoxic activity of Schisandra chinensis lignans, Planta Medica, 2010, 76(15), s. 1672–1677, doi: 10.1055/s-0030-1249861.
Lu H., Liu G.T., Effect of dibenzo[a,c]cyclooctene lignans isolated from Fructus schi-zandrae on lipid peroxidation and anti-oxidative enzyme activity, Chemico-biological Interactions, 1991, 78(1), s. 77–84, doi: 10.1016/0009-2797(91)90104-F.
Liu H., Zhang J., Li X., Qi Y., Peng Y., Zhang B., Xiao P., Chemical analysis of twelve lignans in the fruit of Schisandra sphenanthera by HPLC-PAD-MS, Phytomedicine, 2012, 19(13), s. 1234–1241, doi: 10.1016/j.phymed.2012.07.017.
Panossian A.G., Oganessian A.S., Ambartsumian M., Gabrielian E.S., Wagner H., Wikman G., Effects of heavy physical exercise and adaptogens on nitric oxide content in human saliva, Phytomedicine, 1999, 6(1), s. 17–26, doi: 10.1016/S0944-7113(99)80030-0.
Oh S.-Y., Kim Y.H., Bae D.S., Um B.H., Pan C.-H., Kim C.Y., Lee J.K., Anti-Inflammatory Effects of Gomisin N, Gomisin J, and Schisandrin C Isolated from the Fruit of Schisandra chinensis, Bioscience, Biotechnology and Biochemistry, 2010, 74(2), s. 285–291, doi: 10.1271/bbb.90597.
Xu L., Grandi N., Del Vecchio C., Mandas D., Corona A., Piano D., Tramontano E., From the traditional Chinese medicine plant Schisandra chinensis new scaffolds effec-tive on HIV-1 reverse transcriptase resistant to non-nucleoside inhibitors, Journal of Microbiology, 2015, 53(4), s. 288–293, doi: 10.1007/s12275-015-4652-0.
Bensky D., Gamble A., Chinese Herbal Medicine Materia Medica, Eastland Press, Vista, 1993.
Panossian A., Wikman G., Pharmacology of Schisandra chinensis Bail.: An overview of Russian research and uses in medicine, Journal of Ethnopharmacology, 2008, 118(2), s. 183–212, doi: 10.1016/j.jep.2008.04.020.
Zhao T., Mao G., Mao R., Zou Y., Zheng D., Feng W., Wu X., Antitumor and immu-nomodulatory activity of a water-soluble low molecular weight polysaccharide from Schisandra chinensis (Turcz.) Baill, Food and Chemical Toxicology, 2013, 55, s. 609–616, doi: 10.1016/j.fct.2013.01.041.
Chen Y., Tang J., Wang X., Sun F., Liang, S., An immunostimulatory polysaccharide (SCP-IIa) from the fruit of Schisandra chinensis (Turcz.) Baill, International Journal of Biological Macromolecules, 2012, 50(3), s. 844-848, doi: 10.1016/j.ijbiomac.2011.11.015.
Shi Y., Zhong W., Chen H., Wang R., Shang S., Liang C., Sun, H., New Lignans from the Leaves and Stems of Schisandra chinensis and Their Anti-HIV-1 Activities, Chinese Journal of Chemistry, 2014, 32(8), s. 734–740, doi: 10.1002/cjoc.201400001.
Shuwei L., Haodong C., On the indications of bifendate, Adverse Drug Reactions Journal, 2000, 2(4), s. 225–228.
Pan S.-Y., Chen S.-B., Dong H.-G., Yu Z.-L., Dong J.-C., Long Z.-X., Ko K.-M., New perspectives on Chinese Herbal Medicine (zhong-yao) research and development, Evidence-based Complementary and Alternative Medicine: eCAM, 2011, 2011, 403709, doi:10.1093/ecam/neq056.
European Commission CosIng. Cosmetics database-CosIng, https://ec.europa.eu/growth/sectors/cosmetics/cosing_pl.
Henry F., Danoux L., Pauly G., Cosmetic use of an extract of the fruit of Schisandra chinensis, 2012.[53] Szopa A., Klimek M., Ekiert H., Chinese magnolia vine (Schisandra chinensis) – thera-peutic and cosmetic importance, Polish Journal of Cosmetology, 2016, 19(4), s. 274–284.
Pobrania
Sklep wydawnictwa:
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 803
Liczba cytowań: 0
