Księgozbiór toruńskiego pastora Krzysztofa Henryka Andrzeja Gereta. Na podstawie katalogów aukcyjnych z lat 1764–1768
DOI:
https://doi.org/10.12775/FT.2015.002Słowa kluczowe
Krzysztof Henryk Andrzej Geret, Toruń, aukcje książek, katalogi aukcyjne, proweniencjaAbstrakt
Księgozbiór toruńskiego pastora Krzysztofa Henryka Andrzeja Gereta to największa biblioteka prywatna zgromadzona przez toruńskich kolekcjonerów w okresie staropolskim. Po śmierci pastora biblioteka została rozproszona w trakcie trzech licytacji, które odbyły się w Toruniu w latach: 1764, 1765 i 1768. W artykule zawarta została krótka prezentacja tej biblioteki na podstawie katalogów aukcyjnych, które obecnie w komplecie przechowywane są w zbiorach Staatsbibliothek zu Berlin – Preussischer Kulturbesitz i są dostępne on-line.
Księgozbiór zdominowały prace tematycznie bliskie zainteresowaniom zawodowym Gereta, tj. publikacje o treści religijnej, na które przeznaczono trzecią aukcję. Przeważała w tym wypadku książka protestancka z przewagą luterańskiej, ale inne wyznania też były reprezentowane. Poza tym pastor posiadał w sporym wyborze książki o bardzo różnej tematyce, w tym dzieła z zakresu prawa, historii, filologii i filozofii, a także publikacje o treści medycznej. Katalogi rejestrują w sumie 15 174 woluminy, jednak tytułów zgromadził pastor znacznie więcej, gdyż niektóre tomy zawierały czasami nawet po kilkaset drobnych druków, dokumentujących ówczesne życie religijne, społeczne i polityczne. Tak pokaźny zbiór drobnych objętościowo publikacji wyróżniał księgozbiór Gereta spośród innych znanych nam z zawartości dużych bibliotek prywatnych XVIII stulecia.
Bibliografia
[Geret Ch. H. A.], Bibliothecae viri dum viveret summe Reverendi Amplissimi Doctissimique Christoph. Henr. Andr. Geret S.R.M. Boruss. in consistorio Sambiensi et Seren. March. Brandenb. Onold. a consiliis Ecclesiasticis Rev. Ministerii I. A. C quod Thoruni est Senioris et Eccles. Pastoris Longe Meritissimi. Pars complectens libros philolog., philos., historicos et juridicos Thoruni d. 3 [rz.] Junii 1765 [rz.] in aedibus Geretianis auctionis lege parata pecunia vendendos, Gedani Literis Schreiberianis [1765].
[Geret Ch. H. A.], Bibliothecae viri dum viveret summe Reverendi Amplissimi Doctissimique Christoph. Henr. Andr. Geret S.R.M. Boruss. in consistorio Sambiensi et Seren. March. Brandenb. Onold. a consiliis Ecclesiasticis Rev. Ministerii I. A. C quod Thoruni est Senioris et Eccles. Pastoris Longe Meritissimi. Pars reliqua complectens libros ad sanctiores disciplinas pertinentes cum appendice medicor. et miscellaneor Thoruni d. 30 [rz.] Maji 1765 [rz.] in aedibus Geretianis auctionis lege parata pecunia vendendos, Gedani Literis Schreiberianis [1768].
[Geret Ch. H. A.], Catalogus librorum incompactorum ex omni atrium genere, Thoruni d. 18 [rz.] Junii 1764 [rz.] in aedibus Geretianis auctionis lege parata pecunia vendorum, b.m.w. [1764].
de Lyra N., Postilla super totam Bibliam, cum expositionibus Guillelmi Britonis et additionibus Pauli Burgensis replicisque Matthiae Doering, Nürnberg A. Koberger 1481.
Estreicher K., Bibliografia polska, t. 17, Kraków 1899.
Grzegorz z Żarnowca, Postilla Oder Außlegung der Sontags Evangelien und anderer Fest Der Allgemeinen Kirchen durch das gantze Jahr, Amberg 1603.
Herolt J., Sermones Discipuli de tempore et de sanctis, Strasburg 1487.
Historia Torunia, red. M. Biskup, t. 2, cz. 3: Między barokiem i oświeceniem (1660–1793), oprac. J. Dygdała, S. Salmonowicz, J. Wojtowicz, Toruń 1996.
Imańska I., Książnica Kopernikańska a kolekcjonerstwo w dawnym Toruniu. Na przykładzie książek z biblioteki pastora Krzysztofa Henryka Andrzeja Gereta, Folia Toruniensia, t. 13: 2013.
Imańska I., Per medium auctionis. Aukcje książek w Rzeczypospolitej (XVII–XVIII w.), Toruń 2013.
Jędrzejowska H., Pelczarowa M., Katalog inkunabułów Biblioteki Miejskiej w Gdańsku, Gdańsk 1954.
Loha G., Verzeichnis der Kataloge von Buchauktionen und Privatbibliotheken aus dem deutschsprachigen Raum, Tl. 1–7, Leipzig 1995–2014.
Migoń A., W kręgu bibliologii XVIII w. Johann Carl Conrad Oelrichs (1722–1798). Jego prace bibliologiczne i księgozbiór, Roczniki Biblioteczne R. 27: 1983.
Mocarski Z., Książka w Toruniu do roku 1793. Zarys dziejów, Toruń 1934.
Piotrowska E., Gdańskie kolekcje biblioteczne XVI–XVIII wieku w zbiorach Biblioteki Gdańskiej PAN, Gdański Rocznik Kulturalny, R. 12: 1989.
Podlaszewska K., XVIII-wieczne księgozbiory mieszczan toruńskich jako przejaw ich kultury umysłowej, [w:] 500-lecie polskiego słowa drukowanego na Śląsku. Materiały sesji naukowej 9–11 X 1973, Wrocław, kol. red. A. Kisza et al., Wrocław 1978.
Salmonowicz S., Geret Krzysztof Henryk Andrzej, [w:] Toruński Słownik Biograficzny, t. 4, red. K. Mikulski, Toruń 2004.
Salmonowicz S., Życie religijne luteranów toruńskich w XVII–XVIII w., Odrodzenie i Reformacja w Polsce, t. 34: 1989.
Schertzera J. A., Breviculus theologicus, Lipsk 1688.
Serczykowa B., Pierwszy stały regulamin aukcji książek w Toruniu z 1718 roku, Zeszyty Naukowe UMK w Toruniu, 1966, Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 18, Nauka o Książce 4.
Thornische Wöchentliche Nachrichten und Anzeigen, 1764.
Tondel J., Inkunabuły w zbiorach Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie, Toruń 2007.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Teksty są publikowane w formule Open Access, na zasadach niewyłącznej licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa-Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0).
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 601
Liczba cytowań: 0
