The Collection of Egyptian Mummies of the University of Warsaw and their Role in the ‘Prehistory’ of Polish Egyptology
DOI:
https://doi.org/10.12775/EtudTrav.35.001Słowa kluczowe
Egyptian mummies, human remains, museology, University of Warsaw, EgyptomaniaAbstrakt
The University of Warsaw has a collection of ancient Egyptian objects, including four human mummies (200334 MNW, 236805/3 MNW, 236806 MNW, along with the mummy remains under two numbers KMS St. 0089 and KMS St. 0096 from the coffin 236804 MNW). They were donated by various persons in the nineteenth century. This paper establishes their dating, history, provenances, and research history in the context of the university’s antiquities collection, interests in ancient Egypt, and the development of Egyptology in Poland, especially in Warsaw. Previous studies on the subject were problematic owing to the limited and dispersed nature of sources and the fact that some of them were ambiguous and sometimes contradictory. Since then, more information has become available, especially computed tomography and X-ray scans of the mummies made by the Warsaw Mummy Project in cooperation with the National Museum in Warsaw. This has allowed further elaboration on the history of the collection and to re-establish identities of some of the deceased.
Bibliografia
Ambroziak, L. 2016: Exposition « Fouilles égyptiennes » au Musée National de Varsovie, 1937, EtudTrav XXIX, 7–17
Andrews, C. 1994: Amulets of Ancient Egypt, London
Anonymous 1822: Nowości Warszawskie, Kurier Warszawski 256, 26th of October, 1
Anonymous 1826: Gazeta Warszawska 200, 16th of Deceber, 2834–2835
Anonymous 1828: Gazeta Warszawska 53, 24th of February, 471–473
Anonymous 1869a: Dział informacyjny. Kronika krajowa. (Muzeum Starożytności w Warszawie), Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego, Literatury i Sztuk Pięknych 35, 299
Anonymous 1869b: Muzeum Starożytności w Warszawie, Kłosy 233, 364–365
Anonymous 1883: Tygodnik Ilustrowany 49, 8th of December, 377
Babraj, K., Szymańska, H. 2001: Mummy: Results of Interdisciplinary Examination of the Egyptian Mummy of Aset-iri-khet-es from the Archaeological Museum in Cracow, Kraków
Bieliński, J. 1907: Królewski Uniwersytet Warszawski, vol. I, Warszawa
Cannata, M. 2020: Three Hundred Years of Death: The Egyptian Funerary Industry in the Ptolemaic Period, CHANE 110, Leiden-Boston
Carruthers, J. 2017: Unwrapping mummification techniques in ancient Egypt, [in:] Tristant, Y., Ryan, E.M. (Eds), Death Is Only the Beginning: Egyptian Funerary Customs at the Macquarie Museum of Ancient Cultures, ACE-Stud. 11, Oxford, 88–99
Colla, E. 2007: Conflicted Antiquities. Egyptology, Egyptomania, Egyptian Modernity, Durham-London
Cooney, K. 2021: Coffin Commerce: How a Funerary Materiality Formed Ancient Egypt, Elements in Ancient Egypt in Context, Cambridge
Dannenfeldt, K.H. 1985: Egyptian Mumia: The Sixteenth Century Experience and Debate, Sixteenth Century Journal 16/2, 163–180
Dąbrowska-Smektała, E. 1967: Coffin of Tay-akhuth, Chantress of Amūn-Re, Rocznik Orientalistyczny 30/2, 7–17
Dobrowolski, W. 2003: Stanisław Kostka Potocki, kolekcjoner – klasycysta – minister, [in:] Miziołek, J. (Ed.), Kultura artystyczna Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 107–116
Dobrowolski, W. (Ed.) 2007: Galeria Sztuki Starożytnej. Egipt, Bliski Wschód, Warszawa
Dolińska, M. 1997: On some “Embellished” Antiquities in the Egyptian Collection of the Warsaw National Museum, [in:] Aksamit, L. Dolińska, M., Majewska, A., Niwiński, A., Rzepka, S., Szafrański, Z. (Eds), Essays in honour of Prof. Dr. Jadwiga Lipińska, Warsaw Egyptological Studies I, Warsaw, 275–282
Dolińska, M. 2000: Falsyfikaty nie całkiem fałszywe, mumie nie całkiem prawdziwe, Światowit XLIII, Fasc. A, 29–35
Dolińska, M. 2003: Egipskie mumie i sarkofagi z kolekcji Uniwersytetu Warszawskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie, [in:] Miziołek, J. (Ed.), Ars et educatio. Kultura artystyczna Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 445–462
Dolińska, M. 2017: The Third Intermediate Period coffins in the National Museum in Warsaw. Presentation of the collection, [in:] Amenta, A., Guichard, H. (Eds), Proceedings first Vatican coffin conference: 19–22 June 2013, vol. I, Vaticano, 155–164
Ejsmond, W., Ożarek-Szilke, M., Jaworski, M., Szilke, S. 2021: A pregnant ancient Egyptian mummy from the 1st century BC, JAS 132, 105371
Ejsmond, W., Ożarek-Szilke, M.A., Jaworski, M., Szilke, S., Jaroszewska, K. 2022: Further evidence to confirm the ‘pregnant mummy’: A reply to Saleem (2021), JAS 137, 105504
Erman, A. 1937: Język egipski i hieroglify, transl. Z. Konopczyński, Warszawa
Fazzini, R.A. 1988: Egypt Dynasty XXII–XXV, IcRel 10, Leiden
Gałczyńska, C.Z. 2013: Pierwsze sarkofagi egipskie w Polsce. Z historii zbiorów zabytków antycznych, Materiały Archeologiczne XXXIX, 241–262
Gałczyńska, C.Z. 2015: Aleksander Branicki (1821–1877). Pierwszy polski archeolog-amator nad Nilem, Materiały Archeologiczne XL, 271–298
Gałczyńska, C.Z. 2019: Der Papyrus Branicki in Nationalmuseum in Warschau, Archeologia 68, 73–79
Germer, R., Kischkewitz, H., Lüning, M. 1994: Pseudo-Mumien der ägyptischen Sammlung Berlin, SAK 21, 81–94
Grajetzki, W. 2007: Burial Customs in Ancient Egypt: Life in Death for Rich and Poor, Norfolk
Henzel, A. 1929: Zbiory egipskie w Muzeum Narodowem w Warszawie, Sztuka i Praca 25/28 (1), 19–24
Jacotin, P. 1826: Carte topographique de l’Égypte et de plusieurs parties des pays limitrophes levée pendant l’expédition de l’armée française, par les ingénieurs-géographes, les officiers du génie militaire et les ingénieurs des ponts et chaussées : assujettie aux observations des astronomes, Paris
Jaworski, P. 2001: Wiadomość o Janie Wężyku-Rudzkim (1792–1874), miłośniku egipskich starożytności (z dziejów zbiorów starożytności Uniwersytetu Warszawskiego), Światowit Nowa Seria III (XLIV), Fasc. A, 47–52
Jaworski, P. 2003: Sztuka starożytna w zbiorach Uniwersytetu Warszawskiego, [in:] Miziołek,J. (Ed.), Ars et educatio. Kultura artystyczna Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 463–474
J.Ł. 1862: Mumie, Przyjaciel Dziecka 87, 379–380
J.R. 1830: Wiadomości Naukowe. Opisanie Mumji sprowadzonej z Tebów Egipskich do Uniwersytetu Alexandrowskiego Warszawskiego w dwóch pudłach czyli trumnach zamkniętéj, Gazeta Polska 311, 19th of November, 5–6
Kaczmarek, H. 2002: Jan Jonston z Szamotuł. U początków polskich zainteresowań starożytnym Egiptem, Szkice z Dziejów Egiptologii Polskiej 1, Poznań
Kaczmarek, H. 2016: Polskie badania nad starożytnym Egiptem do końca XIX wieku, Szczecin
Kolendo, J. 1993a: Historia starożytna na Uniwersytecie Warszawskim do roku 1915, [in:] Kolendo, J. (Ed.), Antyk na Uniwersytecie Warszawskim. Nauka i nauczanie w okresie od powstania uczelni do 1915 roku. Prawo rzymskie, historia starożytna, archeologia klasyczna, Warszawa, 89–134
Kolendo, J. 1993b: Zbiory zabytków archeologicznych oraz kolekcje numizmatyczne na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1816–1915, [in:] Kozłowski, S.K., Kolendo, J. (Eds), Dzieje archeologii na Uniwersytecie Warszawskim, Warszawa, 27–40
Mańkowska-Pliszka, H., Piotrowski, J., Niewiadomski, L. 2016: Specyficzny przypadek daktyloskopowania zmumifikowanych zwłok, Problemy Kryminalistyki 292/2, 30–34
Marciniak, M. 1964: Cercueil anthropoïde de Horus-Thot au Musée national de Varsovie, BIFAO 62, 87–101
Marshall, A. 2018: On the origin of pseudo-mummies, fake mummies and other bodies delivered in ‘kit form’, AncEg 107, 32–35
Michałowski, K. 1957: Galeria Sztuki Starożytnej w Muzeum Narodowym w Warszawie 1957, RMNW 2, 101–138
Michałowski, K. 1962: Badania nad starożytnością w Muzeum Narodowym w latach 1946–1961, RMNW 6, 133–164
Mikocki, T. 1984: Historia dwóch warszawskich zbiorów zabytków antycznych: kolekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego i Michała Ludwika Paca, RMNW 28, 401–455
Mikocki, T., Szafrański, Z.E. 1993: Uniwersyteckie zbiory starożytności, [in:] Kolendo, J. (Ed.), Antyk w Uniwersytecie Warszawskim. Nauka i nauczanie w okresie od powstania uczelni do 1915 roku. Prawo rzymskie, historia starożytna, archeologia klasyczna, Warszawa, 147–169
Miziołek, J. 2017: The University of Warsaw. History and Traditions, Warsaw
Niwiński, A. 1988: 21st Dynasty Coffins from Thebes: Chronological and Typological Studies, Theben 5, Mainz a/Rhein
Niwiński, A. 1993: Excavations in a Late Period Priest’s Mummy at the National Museum Warsaw. Preliminary Report, [in:] Atti del VI Congresso Internazionale di Egittologia, vol. II, Turin, 353–361
Niwiński, A. 1998: Some unusual amulets found in the Late Period mummies in Warsaw and Cracow, [in:] Clarysse, W., Schoors, A., Willems, H. (Eds), Egyptian Religion: The last thousand years. Studies dedicated to the memory of Jan Quaegebeur, vol. I, OLA 85, Leuven, 179–190
Niwiński, A., Snitkuviené, A. 1999: Pierwszy polski wykład o języku i piśmie staroegipskim, Światowit XLII, Fasc. A, 109–115
Noskowski, W. 1874: Jan Wężyk-Rudzki (wspomnienie pośmiertne), Tygodnik Illustrowany 342, 36–38
Piombino-Mascali, D., Jankauskas, R., Snitkuvienė, A., Ikram, S., Sutherland, M.L. 2017: On the human remains contained in Count Aleksander Branicki’s Egyptian coffin, JAEI 15, 11–17
Pomorska, I. 1963: Kartonaż z Muzeum Narodowego w Warszawie nr inw. 17330, RMNW 7, 53–74
Potocki, S.K. 1815: O sztuce u dawnych, czyli Winkelman Polski, Warszawa
Price, C., Forshaw, R., Chamberlain, A., Nicholson, P., Morkot, R., Tyldesley, J. 2016: Mummies, magic and medicine in ancient Egypt. Multidisciplinary essays for Rosalie David, Manchester
Radziwiłł, M.K. 1601: Hierosolymitana peregrinatio illvstrissimi domini Nicolai Christophori Radzivili…, Brvnsbergae
Rudnicki, M. 1938–1945: Wspomnienia pośmiertne: Antoni Śmieszek (1881–1943), Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego 31–38, 257
Sadek, A.-A.F. 1985: Contribution à l’étude de l’Amdouat. Les variantes tardives du Livre de l’Amdouat dans les papyrus du Musée du Caire, OBO 65, Göttingen
Sainte Fare Garnot, J., Bruyè re, B., Manteuff el, J., Michałowski, K., Kuentz, C. 1937: Fouilles franco-polonaises. Rapports. I. Tell Edfou 1937, Le Caire
Skimborowicz, H. 1869: Muzeum Starożytności w Warszawie, Tygodnik Ilustrowany 100, 27th of November, 264–265
Sobieszański, F.M. 1848: Rys historyczno-statystyczny wzrostu i stanu miasta Warszawy od najdawniejszych czasów aż do 1847 roku, Warszawa
Sztetyłło, Z. 1993: Archeologia śródziemnomorska na Uniwersytecie Warszawskim, [in:] Kozłowski, S.K., Kolendo, J. (Eds), Dzieje archeologii na Uniwersytecie Warszawskim, Warszawa, 289–298
Śliwa, J. 2019: Starożytny Egipt oczami Polaków. Słownik biograficzny egiptologów, archeologów i badaczy pokrewnych dziedzin, podróżników i kolekcjonerów oraz literatów i malarzy zafascynowanych przeszłością i teraźniejszością Egiptu, Kraków
Śliwa, J. 2020: Poland, [in:] Bednarski, A., Dodson, A., Ikram, S. (Eds), A History of World Egyptology, Cambridge, 344–353
Śmieszek, A. 1930: Literatura starożytnego Egiptu, [in:] Lam, S. (Ed.), Wielka literatura powszechna. Tom pierwszy. Wschód – literatury klasyczne, Warszawa, 271–300
Śmieszek, A. 1935: Uwagi o egipskim sufiksie nominalnym -w, Rocznik Orientalistyczny 11, 24–51
Śmieszek, A. 1936: Some hypotheses concerning the prehistory of the Coptic vowels, Kraków
Taczanowski, W. 1864: Wiadomość o okazach zwierząt egipskich darowanych Gabinetowi Zoologicznemu, Biblioteka Warszawska poczet nowy III, 493–497
Tarasenko, M. 2017: Ancient Egyptian Antiquities from Bāb El-Gusūs in Odesa (1894–1895): The new archive documents, Shodoznavstvo 80, 94–134
Tarasenko, M. 2019: U poshukakh starozhytnostey z daru khedyva. Davnʹoyehypet·sʹki pamʺyatnyky XXI dynastiyi v muzeyakh Ukrayiny, Kiev
Tarasenko, M. 2021: The Lot VI of Bab el-Gasus in the light of the new archive documents, [in:] Sousa, R., Amenta, A., Cooney, K.M. (Eds), Bab El-Gasus in Context: Rediscovering the Tomb of the Priests of Amun, Roma-Bristol, 263–277
Uchman-Laskowska, I. 2003: Egipski kartonaż kapłana Amenhotepa, Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki 14/3–4, 70–79
Urbanik, A. 2001: Comprehensive radiological examination, [in:] Babraj, K., Szymańska, H. (Eds), Mummy. Results of Interdisciplinary Examination of the Egyptian Mummy of Aset-iri-khet-es from the Archaeological Museum in Cracow, Kraków, 63–74
Urbanik, A., Chrzan, R., Wojciechowski, W., Czubak, A., Szymańska, H., Babraj, K. 2001a: CT Investigation of Mummies’ Heads, Rivista di Neuroradiologia 14/6, 611–618
Urbanik, A., Chrzan, R., Wojciechowski, W., Szymańska, H., Babraj, K., Czubak, A. 2001b: Badanie mumii egipskich, Polski Przegląd Radiologii 66/1, 79–83
Wierzbowski, T. 1904: Arkheologicheskiy kabinet Imperatorskogo Varshavskogo universiteta, Izdaniya Arkheologicheskogo i numizmaticheskogo kabineta Imperatorskogo Varshavskogo universiteta; Vyp. 1, Varshava
Wojciechowski, J. 2005: Dominium Sławsk. NUNQUAM RETRORSUM czyli 860 lat pisanej historii Sławska, Konin
Zinkow, L. 2000: W poszukiwaniu najstarszej kolekcji starożytności egipskich w Polsce, Meander 55/2, 153–160
Pobrania
Sklep wydawnictwa:
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych Polskiej Akademii Nauk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 652
Liczba cytowań: 0
