Bóg i cierpienie zwierząt. Próba rozwiązania problemu z nawiązaniem do mistyki i wybranych koncepcji filozoficznych
DOI:
https://doi.org/10.12775/DP.2023.011Klíčová slova:
Bóg, zło fizyczne, cierpienie, zwierzęta, cierpienie zwierząt, teodycea, mistyka, kabałaAbstrakt
Artykuł podejmuje temat poważnego problemu monoteizmu tj.cierpienia zwierząt. Autor sądzi, że osoba wierząca jest w stanie go satysfakcjonująco wyjaśnić i przedstawia propozycje wyjaśnień. Najpierw nawiązując do mistyki żydowskiej, neoplatońskiej oraz chrześcijańskiej rozpatruje problem zła fizycznego ogólnie, traktując cierpienie zwierząt jako jego przejaw, a następnie koncentruje się na nim samym, choć i w tej części tekstu nie abstrahuje od problemu zła rozpatrywanego ogólnie. Autor dochodzi do wniosku, że niedoskonałość wpisana jest w naturę stworzenia, oraz że jest ona konsekwencją środka kontaktu z Bogiem zdeterminowanego jego właściwościami - wiary. Ponadto, autor pokazuje, że cierpienie zwierząt jest skutkiem właściwej im zmysłowości oraz wolności, a także iż zjawisko to nie jest bezsensowne. Nawiązanie do poglądów współczesnych i nowożytnych wzbogaciło wywód o wątki eschatologiczne oraz o koncepcję “łaski kreacyjnej”. Warto również zaznaczyć, że w kontekście cierpienia zwierząt, użyte argumenty należy rozpatrywać całościowo, gdyż rozpatrywane osobno mogą nie być w pełni zadowalające.
Reference
Ashlag, B. (2023a). Shlavey HaSulam. Pobrane z: http://www.kabbalah.info/pl/biblioteka-kabalistyczna/rabash-shlavey-hasulam-steps-of-the-ladder/art-19-1985-p%C3%B3jdziemy-do-faraona-1 (dostęp: 21.03.2023).
Ashlag, B. (2023b). Shlavey HaSulam. Pobrane z: http://www.kabbalah.info/pl/biblioteka-kabalistyczna/rabash-shlavey-hasulam-steps-of-the-ladder/sens-prawdy-i-wiary (dostęp: 21.03.2023).
Ashlag, Y. Wprowadzenie w Sulam. Pobrane z: https://kabbala.pl/wprowadzenie-sulam/ (dostęp: 19.04.2023).
Baron, A. (2005). Neoplatońska idea Boga a ewangelizacja. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Biblia Tysiąclecia. (2008). Poznań: Wydawnictwo Pallottinum.
Drwięga, M. (2018). Zło – ten problem filozofii. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Franciszek. (2015). Laudato Si. Pobrane z: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20150524_enciclica-laudato-si.html (dostęp: 30.06.2023).
Gerhardt, C. I. (red.). (1875–1890). Die philosophischen Schriften von G. W. Leibniz, Bd. 7, Berlin.
Heller, M. (2008). Ostateczne wyjaśnienia wszechświata. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Hick, J. (2007). Soul-Making Theodicy. [W:] God and the Problem of Evil, ed. W. L. Rowe, s. 265–281.
Hołda, M. (2020). Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Jan od Krzyża. (2002). Droga na Górę Karmel. Warszawa: Wydawnictwo DeAgostini.
Kołakowski, L. (1988). Jeśli Boga nie ma. Kraków: Wydawnictwo ZNAK.
Kordowero, M. (2007). Palma Dewory. Kraków: Wydawnictwo PARDES.
Krasucka, B. (1997). Jan od Krzyża. [W:] Encyklopedia katolicka, t. 7, red. S. Wielgus, J. Duchniewski, M. Daniluk, S. Fita, J. Misiurk, M. Rusecki, A. Stępień, A. Weiss, Lublin: TN KUL, s. 802–806.
Krąpiec, M. A. (1995). Dzieła. Dlaczego zło? Rozważania filozoficzne. Lublin: TN KUL.
Leibniz, G. W. (2001). Teodycea. O dobroci Boga, wolności człowieka i pochodzeniu zła. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Maciołek, R. (2014). Problem zła w filozofii analitycznej. „Kwartalnik Filozoficzny”, 42(4), s. 173–186.
Maryniarczyk, A. (2009). Człowiek wobec świata. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Meister, C. (2018). Wprowadzenie do filozofii religii. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Mendeluk, P. (2018). Trzy koncepcje zła w myśli filozoficznej oraz religijnej. „Studia z Historii Filozofii”, 9(4), s. 217-235. https://doi.org/10.12775/szhf.2018.059.
Mistrz Eckhart. (2020). Dzieła wszystkie, t. 1. Poznań: Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów W drodze.
Mroczkowski, I. (2000). Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów W drodze. „Roczniki Teologiczne”, 47(3), s. 31–45.
Nowak, M. (2016). Teodycea między św. Augustynem a Leibnizem. „Przegląd Filozoficzny –Nowa Seria”, s. 93–107.
Nowakowski, D. (2010). Św. Augustyn a paradoks zła. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica”, 23, s. 61–88. https://doi.org/10.18778/0208-6107.23.04.
Olam ha-ba. https://www.britannica.com/topic/olam-ha-ba (dostęp: 7.05.2023).
Orlewicz, E. Plotyn i początki neoplatonizmu, część 2: Antropologia, Jednia.https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&opi=89978449&url=https://zpe.gov.pl/pdf/PnFkTdJZT&ved=2ahUKEwiPjurCjeWGAxWrR_EDHfXDBbMQFnoECA4QAQ&usg=AOvVaw0NceII_tKwcJYRePUZQnLY.
Ozorowski, E. (2000). Dziecięctwo Boże a dziecko. „Studia nad Rodziną”, s. 25–32.
Pabjan, T. (2017). Gottfrieda W. Leibniza idea świata najlepszego z możliwych. „Studia z Historii Filozofii”, 4(8), s. 107–124. https://doi.org/10.12775/szhf.2017.044.
Piotr z Alkantary. (2015). Pokój duszy. Sandomierz: Wydawnictwo Armoryka.
Plotyn. (1951). Enneady. Warszawa.
Ricoeur, P. (1992). Filozofia osoby. Kraków: Wydawnictwo PAT.
Ricoeur, P. (1992). Zło. Wyzwanie dla filozofii i teologii. Warszawa.
Rolston, III, H. (1992). Disvalues in Nature „The Monist”, s. 250–276.
Sawicka, J. (2013). Ciało jako pułapka na drodze do wyzwolenia. Zarys problemu w kontekście refleksji niektórych myślicieli antycznych i wczesnochrześcijańskich. „Idea. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych”, s. 47–68.
Scarlett, B. (2003). God and Animal Pain. „Sophia”, 42, s. 61–75. https://doi.org/10.1007/BF02824842.
Scholem, G. (2010). O mistycznej postaci bóstwa. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Scholem, G. (2020a). Mistycyzm żydowski i jego główne kierunki. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Scholem, G. (2020b). Kabała i jej symbolika. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Singer, P. (1976). Animal Liberation. London: Jonathan Cape.
Spirit and Body: Final Correction(Gmar Tikkun). http://lib.kabbalah.info/?e=d-00000-00--0newtest--00-0--0-10-0---0---0prompt-10---4-------0-0l--11-gd-50---20-help---00-0-1-00-11-1-1eucZz-kr-10&cl=CL1.2.1&d=HASH018bd04b6124540b2048cdd3.5>=2 (dostęp: 8.05.2023).
Ślązak, A. (2016). Człowiek ogranicza rolę drapieżników w przyrodzie. https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C412005%2Cczlowiek-ogranicza-role-drapieznikow-w-przyrodzie.html (dostęp: 17.03.2023).
Vital, C. Shaarei Kedusha. https://www.sefaria.org/Shaarei_Kedusha%2C_Introduction.1?lang=bi (dostęp: 30.06.2023).
Wiara. [W:] Encyklopedia powszechna PWN. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/wiara;3995315.html (dostęp: 9.03.2023).
Wojtysiak, J. (2023). Między ukryciem a jawnością. Esej z filozofii religii i teologii filozoficznej. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Wolter. (2001). Kandydm czyli optymizm. Kraków.
Zagzebski, L. T. (2012). Wprowadzenie historyczne do filozofii religii. Kraków: Wydawnictwo WAM.
The Zohar. Vol 2: Beresheet B, Noach. (2003). Los Angeles: The Kabbalah Centre International Inc. Dean Rav S. P. Berg Shlita.
Publikováno
Jak citovat
Číslo
Sekce
Licence
Copyright (c) 2024 Konrad Pachniewski
Tato práce je licencována pod Mezinárodní licencí Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0.
Stats
Number of views and downloads: 221
Number of citations: 0