Pakt Ribbentrop-Mołotow. Interpretacje, mity, rzeczywistość
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2020.1.04Słowa kluczowe
pakt Ribbentrop-Mołotow, Europa, II wojna światowa, polityka międzynarodowa, historiografiaAbstrakt
Artykuł przynosi próbę reinterpretacji paktu Ribbentrop-Mołotow, komentując obfitą historiografię poświęconą temu przełomowemu wydarzeniu w stosunkach międzynarodowych XX w. Autor dyskutuje różne podejścia do wyjaśnienia jego genezy i znaczenia. Daje też własną interpretację tego taktycznego aliansu dwóch totalitarnych dyktatur.Bibliografia
Balcerak W., Na drodze do wojny. Europa Środkowo-Wschodnia wobec agresji niemieckiej i sowieckiej, w: Od Wersalu do Poczdamu. Sytuacja międzynarodowa Europy Środkowo-Wschodniej 1918–1945, red. A. Koryn, Warszawa 1996.
Batowski H., „Przecieki” o tajnym protokole z dnia 23 sierpnia 1939, „Polityka” 1989, nr 10.
Besier G., Stokłosa K., Europa dyktatur. Nowa historia XX wieku, Warszawa 2009.
Bloch M., Ribbentrop, tłum. G. Siwek, Warszawa 1995.
Bregman A., Najlepszy sojusznik Hitlera. Studium o współpracy niemiecko-sowieckiej 1939–1941, wyd. 2, Bruksela 1961.
Broszat M., Narodowo-socjalistyczna polityka w sprawie Polski 1939–1945, Warszawa 1966 (wyd. niem.: Nationalsozialistische Polenpolitik (1939–1945), Stuttgart 1961).
Carley J.M., 1939. L’alliance de la dernière chance: une réinterprétation des origines de la Seconde Guerre mondiale, Montréal 2001.
Carley J.M., End of the Low, Dishonest Decade: Failure of the Anglo-Franco-Soviet Alliance in 1939, „Europe-Asia Studies” 1993, t. XLV, nr 2, s. 303–341.
Dębski S., Polityka zagraniczna Związku Sowieckiego w latach 1939–1941, w: Niemcy w polityce międzynarodowej podczas II wojny światowej, red. S. Sierpowski, Poznań 2007.
Duraczyński E., Polska w polityce Moskwy latem 1939, w: 17 września 1939. Materiały z ogólnopolskiej konferencji historyków, Kraków 25–26 października 1993 r., red. H. Batowski, Kraków 1994, s. 33–52.
Ferrero G., Między przeszłością a tym co nas czeka, tłum. J. Kuryłowicz, Poznań 1927.
Gaddis J.L., Russia, the Soviet Union and the United States. An Interpretive History, New York 1978.
Groehler O., Selbstmorderische Allianz. Deutsch-russische Militärbeziehungen 1920–1941, Berlin 1992.
Hildebrand K., The Foreign Policy of the Third Reich, London 1973.
Kimche J., Bitwa, której nie było, tłum. I. Bukowski, Warszawa 1970 (wyd. ang.: The Unfought Battle, London 1968).
Kornat M., Polityka zagraniczna Polski 1938–1939. Cztery decyzje Józefa Becka, Gdańsk 2012.
Kornat M., Polska 1939 roku wobec paktu Ribbentrop-Mołotow. Problem zbliżenia niemiecko-sowieckiego w polityce zagranicznej II Rzeczypospolitej, Warszawa 2002.
Kornat M., Wacław Grzybowski. Ambasador w Moskwie (1936–1939). Biografia polityczna, Warszawa 2016.
Longworth P., The Making of Eastern Europe, New York–London 1992.
Moorhouse R., Pakt diabłów. Sojusz Hitlera i Stalina, tłum. G. Siwek, Kraków 2015.
Morozow S., Polsko-czechosłowackije otnoszenija 1933–1939. Czto skrywałos’ za politikoj „rawnoudaliennosti” J. Becka, Moskwa 2004.
Overy R., 1939. Nad przepaścią, tłum. J. Skowroński, Warszawa 2009.
Prażmowska A., Britain, Poland and the Eastern Front, 1939, Cambridge 1987.
Słucz S., Długa droga Stalina do ugody z Hitlerem, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2009, nr 1 (14), s. 27–46.
Słucz [Slutsch] S., „Stalins „Kriegsszenario 1939”: Eine Rede die es nie gab. Die Geschichte einer Fälschung, „Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte” 2004, nr 4, s. 597–636.
Sukiennicki W., From Foreign Domination to National Independence. East-Central Europe during the First World War, red. M. Siekierski, Boulder (Colo.) 1984.
Taylor A.J.P., The Origins of the Second World War, Oxford 1961.
Watt D.C., Błędne informacje, błędne komentarze, brak zaufania. Z dziejów brytyjskiej polityki zagranicznej w latach 1938–1939, „Kwartalnik Historyczny” 1978, t. LXXXV, nr 4, s. 961–985.
Watt D.C., The Initiation of the Negotiations Leading to the Nazi-Soviet Pact: A Historical Problem, w: Essays in Honour of E.H. Carr, red. C. Abramsky, London 1974, s. 157–170.
Weber R.H., Die Entstehungsgeschichte des Hitler-Stalin Paktes. 1939, Frankfurt am Main 1980.
Weinberg G.L., Germany and the Soviet Union 1939–1941, Leiden 1954.
Weinberg G.L., Wizje zwycięstwa. Nadzieje ośmiu przywódców z czasów drugiej wojny światowej, tłum. R. Dymek, Warszawa 2005.
Włoski historyk obarcza Polaków winą za… pakt Ribbentrop-Mołotow, „Dziennik”, 22 IV 2015.
Wollstein G., Hitlers gescheitertes Projekt einer Juniorpartnerschaft Polens, „Universitas” 1983, t. XXXVIII, nr 5.
Zacharias M., Pakt Ribbentrop-Mołotow w dokumentach estońskich, „Kwartalnik Historyczny” 1991, nr 4, s. 111–112.
Zamfirescu D., Un alt 23 August, w: Tragedia Romaniei 1939–1947, Bucureşti 2004.
Zernack K., Pakt, który zrodził wojnę, „Gazeta Wyborcza”, 17 IX 1999, nr 218.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 393
Liczba cytowań: 0
