Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Język Polski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Język Polski

Dzieje Najnowsze

The Beginnings of Cooperation between British Institutions Responsible for Special Operations and Polish Military Intelligence in 1939
  • Home
  • /
  • The Beginnings of Cooperation between British Institutions Responsible for Special Operations and Polish Military Intelligence in 1939
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 51 No. 4 (2019) /
  4. Studia i artykuły

The Beginnings of Cooperation between British Institutions Responsible for Special Operations and Polish Military Intelligence in 1939

Authors

  • Jacek Tebinka Instytut Politologii Uniwersytetu Gdańskiego https://orcid.org/0000-0003-3000-2499
  • Anna Zapalec Instytut Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie https://orcid.org/0000-0002-4976-9537

DOI:

https://doi.org/10.12775/DN.2019.4.01

Keywords

special operation, General Staff Research [GS(R)], Military Intelligence Research (MIR), Polish intelligence, Colin McVean Gubbins, beginning of World War II

Abstract

The aim of the article is to analyse the origins of cooperation between British institutions responsible for special operations: the General Staff Research – GS(R), later renamed Military Intelligence Research (MIR) with the Polish side in 1939 on the eve of the war and during the Polish campaign. The basis of research are archival materials from Great Britain and Poland as well as memoirs and the scholarly literature on the subject.

Author Biographies

Jacek Tebinka, Instytut Politologii Uniwersytetu Gdańskiego

Jacek Tebinka – prof. dr hab., historyk i politolog, kierownik Zakładu Historii Najnowszej i Myśli Politycznej Instytutu Politologii Uniwersytetu Gdańskiego. Przedmiotem jego zainteresowań są stosunki brytyjsko-polskie w XX w., rola służb specjalnych w dyplomacji oraz historia zimnej wojny. Autor m.in. książek: „Wielka Brytania dotrzyma lojalnie swojego słowa”. Winston S. Churchill a Polska (Warszawa 2013); Uzależnienie czy suwerenność? Odwilż październikowa w dyplomacji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1956–1961 (Warszawa 2010).

Anna Zapalec, Instytut Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie

Anna Zapalec – dr hab., profesor Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Pracuje w Katedrze Historii Najnowszej Instytutu Historii i Archiwistyki UP. Badania prowadzi nad tematem II wojny światowej w kontekście dziejów Polski, a zwłaszcza nad represjami i zbrodniami popełnionymi w czasie II wojny światowej. Opublikowała m.in. monografię Druga strona sojuszu. Żołnierze brytyjscy w Polsce w czasie II wojny światowej (Gdańsk 2014) oraz jest autorką rozdziału pt. „Powiat Złoczów” w książce Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski, red. B. Engelking, J. Grabowski (Warszawa 2018).

References

Anglim S., MI(R), GS(R) and British Covert Operations, 1939–42, „Intelligence and National Security” 2005, t. XX, nr 4.

Atkin M., Section D for Destruction. Forerunner of SOE, Barnsley 2017.

Bines J., Poland’s S.O.E. A British Perspective: the Story of the Polish Country Section of the Special Operations Executive 1940–1946 Including the British Military Mission Number Four to Poland 1939, London 2018.

Carton de Wiart A., Happy Odyssey. The Memoirs of Lieutenant-General Sir Adrian Carton de Wiart, London 1950.

Ciechanowski J.S., Tebinka J., Współpraca kryptologiczna. Enigma, w: Polsko-brytyjska współpraca wywiadowcza podczas II wojny światowej, t. I: Ustalenia Polsko-Brytyjskiej Komisji Historycznej, red. T. Dubicki, D. Nałęcz, T. Stirling, Warszawa 2004, s. 443–461.

Czarnecka R., Organizacja Oddziału II Sztabu Generalnego WP (Sztabu Głównego) i jego ekspozytur terenowych w latach 1918–1939, w: Wywiad i kontrwywiad wojskowy II RP. Studia i materiały z działalności Oddziału II SG WP, red. T. Dubicki, t. I, Łomianki 2010, s. 8–50.

Gubbins C., Resistance Movements in the War, „Royal United Services Institution. Journal” 1948, t. XCIII.

Harrison E.D.R., Carton de Wiart’s Second Military Mission to Poland and the German Invasion of 1939, „European History Quarterly” 2011, t. XLI, nr 4.

Harrison E.D.R., The British Special Operations Executive and Poland, „The Historical Journal” 2000, t. XLIII, nr 4.

Kastory A., Rozbiór Rumunii w 1940 roku, Warszawa 2002.

Kołakowski P., Współpraca polskiego wywiadu wojskowego z Secret Intelligence Service w drugiej połowie lat trzydziestych XX w., „Dzieje Najnowsze” 2017, nr 2.

Kornat M., Polityka zagraniczna Polski 1938–1939. Cztery decyzje Józefa Becka, Gdańsk 2012.

Kupliński J., Polskie działania dywersyjne na Ukrainie Zakarpackiej w 1938 roku, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1996, nr 4.

Lett B., SOE’s Mastermind. An Authorized Biography of Major General Sir Colin Gubbins, Barnsley 2016.

Linderman A.R.B., Rediscovering Irregular Warfare. Colin Gubbins and the Origins of Britain’s Special Operations Executive, Oklahoma 2015.

Mackenzie W.J.M., The Secret History of SOE. The Special Operations Executive 1940–1945, London 2000.

Mawdsley E., Piąta kolumna, czwarty rodzaj sił zbrojnych, trzecie zadanie czy drugi konflikt? Stosunek mocarstw alianckich do ruchu oporu, w: Ruch oporu w Europie 1939–1945, red. Ph. Cooke, B.H. Shepherd, tłum. T. Prochenka, M. Wasilewski, Warszawa 2015, s. 29–59.

Mazur W., Lot ku burzy. Polska w przygotowaniach mocarstw Zachodu do wojny powietrznej marzec–sierpień 1939 roku, Kraków 2017.

Mazur W., Niebo rozwianych nadziei. Zachodni sojusznicy wobec wojny powietrznej w Polsce we wrześniu 1939 roku, Kraków 2018.

Nowak-Kiełbikowa M., Działalność Brytyjskiej Misji Wojskowej w Polsce od 3 do 18 września 1939 r. w świetle dokumentów brytyjskich, w: Polska w Europie i świecie w XX stuleciu. Prace ofiarowane Panu Profesorowi Marianowi Leczykowi w 75-lecie urodzin, red. H. Parafianowicz, Białystok 2001, s. 331–338.

Nurek M., Polska w polityce Wielkiej Brytanii w latach 1936–1941, Warszawa 1983.

Samuś P., Badziak K., Matwiejew G., Akcja „Łom”. Polskie działania dywersyjne na Rusi Zakarpackiej w świetle dokumentów Oddziału II Sztabu Głównego WP, Warszawa 1998.

Seaman M., „New Instrument of War”. The Origins of the Special Operations Executive, w: Special Operation Executive. A New Instrument of War, red. M. Seaman, London 2006, s. 7–21.

Stafford D., Wielka Brytania i ruch oporu w Europie (1940–1945). Zarys dziejów Kierownictwa Operacji Specjalnych (SOE) oraz wybór dokumentów, tłum. Z. Sroczyńska, Warszawa 1984.

Tebinka J., „Wielka Brytania dotrzyma lojalnie swojego słowa”. Winston S. Churchill a Polska, Warszawa 2013.

Watt D.C., How War Came. The Immediate Origins of the Second World War, 1938–1939, London 1989.

Wieliczko M., Polski przemysł naftowy pod niemiecką okupacją w latach 1939–1945, Lublin 2001.

Wilkinson P., Bright Astley J., Gubbins and SOE, London 1997.

Wilkinson P., Foreign Fields. The Story of an SOE Operative, London 1997.

Williamson D.G., Polski ruch oporu 1939–1947, tłum. J. Szkudliński, Poznań 2015.

Zapalec A., Druga strona sojuszu. Żołnierze brytyjscy w Polsce w czasie II wojny światowej, Gdańsk 2014.

Dzieje Najnowsze

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2020-02-15

How to Cite

1.
TEBINKA, Jacek and ZAPALEC, Anna. The Beginnings of Cooperation between British Institutions Responsible for Special Operations and Polish Military Intelligence in 1939. Dzieje Najnowsze. Online. 15 February 2020. Vol. 51, no. 4, pp. 5-25. [Accessed 6 July 2025]. DOI 10.12775/DN.2019.4.01.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 51 No. 4 (2019)

Section

Studia i artykuły

Stats

Number of views and downloads: 526
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Język Polski

Tags

Search using one of provided tags:

special operation, General Staff Research [GS(R)], Military Intelligence Research (MIR), Polish intelligence, Colin McVean Gubbins, beginning of World War II
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop