Społeczna percepcja wyborów w PRL w świetle listów nadesłanych do władz podczas konsultacji projektu nowej ordynacji wyborczej do Sejmu w 1985 roku
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2018.4.07Słowa kluczowe
wybory w PRL, Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, Sejm PRL, percepcja społeczna rządów komunistycznych w PolsceAbstrakt
Artykuł prezentuje przegląd opinii, które zawierają listy przesłane władzom PRL podczas tzw. konsultacji społecznych projektu nowej ordynacji wyborczej do Sejmu w 1985 r. Większość nadawców pisała krytycznie nie tylko o samym projekcie, ale także o systemie wyborczym PRL w ogóle. Zestawiając te opinie ze znanymi z innych publikacji listami z okresu budowy w Polsce systemu komunistycznego, autor stawia tezę, iż przez kolejne dziesięciolecia trwania rządów PPR/PZPR Polacy nawet jeśli brali udział w powszechnych głosowaniach, zdawali sobie sprawę z ich fasadowego charakteru.
The article presents a survey of opinions expressed in the letters sent to the authorities of the Polish People’s Republic during the so-called social consultations of the draft of a new electoral law to the Sejm in 1985. A majority of people wrote critically not only about the project itself but also about the whole electoral system of the Polish People’s Republic. After a comparison of these opinions with other letters known from the period of building of a communist system in Poland, the author puts forward a thesis that in the successive decades of the rule of the Polish Workers’ Party/Polish United Workers’ Party, even if they had voted in universal elections, the Polish people were aware of their window-dressing nature.
Bibliografia
Bereszyński Z., Wybory w latach 1972–1989 oraz referendum społeczne w 1987 r. na Śląsku Opolskim. Działania aparatu władzy i środowisk opozycyjnych, akcje antywyborcze oraz spontaniczne przejawy postaw opozycyjnych wśród mieszkańców regionu, w: Wybory i referenda w PRL, red. S. Ligarski, M. Siedziako, Szczecin 2014, s. 263–332.
Brzechczyn K., Wybory do Sejmu i rad narodowych w programie i myśli politycznej NSZZ „Solidarność” w latach 1980–1981, w: Wybory i referenda w PRL, red. S. Ligarski, M. Siedziako, Szczecin 2014, s. 685–704.
Budzyńska C., Strzępy rodzinnej sagi, Warszawa 1997.
Danilecki T., Formy oporu społecznego związanego z wyborami powszechnymi w Polsce w okresie „małej stabilizacji” – zarys problematyki, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2012, nr 1 (19).
Dąbrowska M., Dzienniki. 1914–1965, t. I–XIII, oprac. W. Starska-Żakowska, Warszawa 2009.
Dworaczek K., Opozycja wobec wyborów do Sejmu PRL w 1980 r., w: Wybory i referenda w PRL, red. S. Ligarski, M. Siedziako, Szczecin 2014, s. 665–683.
Eisler J., Siedmiu wspaniałych. Poczet pierwszych sekretarzy KC PZPR, Warszawa 2014.
Friszke A., Czas KOR-u. Jacek Kuroń a geneza Solidarności, Kraków 2011.
Janowski K.B., Źródła i przebieg zmiany politycznej w Polsce 1980–1989. Studium historyczno-politologiczne, Toruń 2004.
Kisielewski S., Dzienniki, Warszawa 2001.
Kowal P., Koniec systemu władzy. Polityka ekipy gen. Wojciecha Jaruzelskiego w latach 1986–1989, Warszawa 2012.
Ligarski S., Społeczeństwo polskie wobec wyborów do sejmu w 1976 i 1980 roku, w: Opozycja demokratyczna w PRL w latach 1976–1981, red. W. Polak, J. Kufel, P. Ruchlewski, Gdańsk 2012, s. 328–348.
Lipski J.J., Dzienniki 1954–1957, przedm. A. Friszke, oprac. Ł. Garbal, Warszawa 2010.
Mażewski L., Posttotalitarny autorytaryzm PRL 1956–1989. Analiza ustrojowopolityczna, Warszawa–Biała Podlaska 2011.
Mołdawa T., Ludzie władzy 1944–1991. Władze państwowe i polityczne Polski według stanu na dzień 28 II 1991, Warszawa 1991.
O wolne wybory w PRL. Zbiór dokumentów (1980–1989), wstęp A. Pleśniar, Wrocław 1989.
Olejniczak J., Wybory do Sejmu i rad narodowych w okresie rządów Władysława Gomułki, w: Wybory i referenda w PRL, red. S. Ligarski, M. Siedziako, Szczecin 2014, s. 151–167.
Paczkowski A., Pułapki „Dzienników” Rakowskiego, „Polityka” 2013, nr 15.
Polak W., Bojkot wyborów do sejmu i rad narodowych w regionie toruńskim w latach 1984– 1988, w: O Polskę wolną! O Polskę solidarną! NSZZ Solidarność w latach 1980–1989, red. W. Polak i in., Gdańsk 2011, s. 193–207.
Polak W., Rysunki satyryczne jako narzędzie propagandy antywyborczej w latach osiemdziesiątych, w: Wybory i referenda w PRL, red. S. Ligarski, M. Siedziako, Szczecin 2014, s. 721–736.
Przeperski M., PRON – nowy pas transmisyjny. Przyczynek do nacjonalistycznej próby legitymizacji ustroju w początku lat 80., „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny” 2010, z. 1 (135).
Raciborski J., Wiatr J.J., Wybory w PRL. Doświadczenia i wnioski, Warszawa 1987.
Rakowski M.F., Dzienniki polityczne 1958–1990, [t. I–X], Warszawa 1998–2005.
Rupnik J., The Military and „Normalisation” in Poland, w: Eastern Europe. Political Crisis and Legitimation, ed. P.G. Lewis, London–Sydney 1984, s. 154–175.
Siedziako M., Bez wyboru. Głosowania do Sejmu PRL (1952–1989), Warszawa 2018.
Siedziako M., Manipulacje i fałszerstwa wyborcze w wyborach do Sejmu PRL (1952–1985), „Pamięć i Sprawiedliwość” 2016, nr 1 (27).
Siedziako M., Partia wybiera, społeczeństwo głosuje. Jak wyłaniano Sejm PRL (1952–1985), w: Elity komunistyczne w Polsce, red. M. Szumiło, M. Żukowski, Warszawa–Lublin 2015, s. 192–223.
Skoczylas M., Wybory do Sejmu Ustawodawczego z 19 stycznia 1947 r. w świetle skarg ludności, Warszawa 2003.
Świda-Ziemba H., Człowiek wewnętrznie zniewolony. Problemy psychosocjologiczne minionej formacji, Warszawa 1998.
Torańska T., Oni, Warszawa 1989.
Waligóra G., Bojkot wyborów w latach 1984–1985, w: Wybory i referenda w PRL, red. S. Ligarski, M. Siedziako, Szczecin 2014, s. 705–719.
Waligóra G., Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela 1977–1981, Warszawa 2006.
Wąsowicz SDB J., „Nie pójdziemy na wybory!” Akcje bojkotu wyborów organizowane przez młodzieżowe organizacje niezależne w Gdańsku w latach 1984–1988, w: Wybory i referenda w PRL, red. S. Ligarski, M. Siedziako, Szczecin 2014, s. 737–762.
Wolsza T., Zaćmiński A., Ludzie listy piszą… Referendum i wybory do Sejmu w korespondencji Polaków (1946–1952), Bydgoszcz 2013.
Wyszyński S., Pro Memoria, t. I: 1948–1952, red. P. Skibiński, Warszawa 2017.
Zabłocki J., Dzienniki 1956–1986, t. I–III, wstęp J. Żaryn, oprac. M. Barcikowski i in., Warszawa 2008–2013.
Zaćmiński A., „Identyfikacja wroga” w wyborach do Sejmu PRL z 26 października 1952 r. – metodologia pracy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, w: Wybory i referenda w PRL, red. S. Ligarski, M. Siedziako, Szczecin 2014, s. 123–147.
Zaremba M., Klimat emocjonalny w Polsce lat osiemdziesiątych. Studium na podstawie raportów Biura „W”, w: Społeczeństwo polskie w latach 1980–1989, red. N. Jarska, J. Olaszek, Warszawa 2015, s. 13–34.
Zaremba M., Wielka trwoga. Polska 1944–1947. Ludowa reakcja na kryzys, Kraków 2012.
Zawieyski J., Dzienniki, t. I: Wybór z lat 1955–1959, t. II: Wybór z lat 1960–1969, wybór i oprac. A. Knyt i in., Warszawa 2011–2012.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 190
Liczba cytowań: 0
