Fronda. Rozłam w Stowarzyszeniu PAX w 1955 roku. (Geneza – przebieg – konsekwencje)
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2018.1.09Słowa kluczowe
Stowarzyszenie PAX, fronda, katolicy świeccy w PRL, publicystyka polityczna, ruchy społeczno-polityczne, PAX Association, Fronde, lay Catholics in the Polish People’s Republic, political journalism, socio-political movementsAbstrakt
Artykuł stanowi próbę wielopłaszczyznowego ukazania podłoża wewnątrzśrodowiskowego konfliktu w Stowarzyszeniu PAX, który w 1955 r. doprowadził do poważnego w skutkach rozłamu. W pierwszej części tekstu skoncentrowano uwagę na genezie grupy, która opuści PAX. W drugiej części artykułu dokonano analizy procesu wewnętrznej dekompozycji Stowarzyszenia PAX, który doprowadził do opuszczenia jego szeregów przez tzw. frondę. Omówiono zarówno podstawowe źródła konfliktu, jak też przebieg wewnętrznego sporu, z uwzględnieniem optyki dwóch stron konfliktu.
The article is an attempt at multi-faceted presentation of the underlying causes of the internal conflict within the PAX Association, which in 1955 led to a split with serious consequences. The first part focuses on the origins of the group which would leave PAX. The second part is and analysis of the process of internal decomposition of the PAX Association, which led the so-called Fronde to leave its ranks. The text discusses both the basic causes of the conflict, and its internal course, seen from the both sides.
Bibliografia
Bankowicz B., Dudek A., Ze studiów nad dziejami Kościoła i katolicyzmu w PRL, Kraków 1996.
Brzeziecki A., Tadeusz Mazowiecki. Biografia naszego premiera, Kraków 2015.
Cenckiewicz S., Udział aparatu bezpieczeństwa PRL w drugiej kampanii reemigracyjnej (1955–1957), w: idem, Śladami bezpieki i partii, Łomianki 2009, s. 51–89.
Ceranka P., Warszawskie Kluby Dyskusyjne, w: Warszawa miasto w opresji. Warszawa niepokonana, red. K. Krajewski, M. Pietrzak-Merta, Warszawa 2010, s. 392–419.
Dudek A., Pytel G., Bolesław Piasecki. Próba biografii politycznej, Londyn 1990.
Friszke A., Między wojną a więzieniem 1945–1953. Młoda inteligencja katolicka, Warszawa 2015.
Friszke A., Nadzieje i złudzenia. Środowiska katolików świeckich przed i po październiku 1956 roku, w: Sensus catholicus. Katolicy świeccy w Polsce Ludowej. Postawy – aktywność – myśl. Studia i szkice, red. R. Ptaszyński, T. Sikorski, Toruń 2014.
Friszke A., Oaza na Kopernika. Klub Inteligencji Katolickiej 1956–1989, Warszawa 1997.
Friszke A., Opozycja polityczna w PRL 1945–1980, Londyn 1994.
Graczyk R., Od uwikłania do autentyczności. Biografia polityczna Tadeusza Mazowieckiego, Poznań 2015.
Gucewicz D., Dywersyjna działalność Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Społecznego w ruchu katolickim (na przykładzie Gdańska), w: Sensus catholicus. Katolicy świeccy w Polsce Ludowej. Postawy – aktywność – myśl. Studia i szkice, red. R. Ptaszyński, T. Sikorski, Toruń 2014.
Kaźmierczak P., Klub Inteligencji Katolickiej w Krakowie w latach 1956–1989, Kraków 2009.
Krok T., Antymasońska komórka Episkopatu Polski w świetle badań i dokumentów (1946–1952), Gdynia–Kraków 2015.
Kuta C., „Działacze” i „Pismaki”. Aparat bezpieczeństwa wobec organizacji katolików świeckich w Krakowie w latach 1957–1989, Kraków 2009.
Przytulski F., „Obok wież Kościołów, kominy fabryk”. Działalność publicystyczna Tadeusza Mazowieckiego w latach 1947–1955, w: Sensus catholicus. Katolicy świeccy w Polsce Ludowej. Postawy – aktywność – myśl. Studia i szkice, red. R. Ptaszyński, T. Sikorski, Toruń 2014.
Raina P., Piasecki na indeksie watykańskim. Geneza sprawy, Warszawa 2002.
Strzelecka M., Między minimalizmem a maksymalizmem. Dylematy ideowe Stanisława Stommy i Janusza Zabłockiego, Toruń 2015.
Wójtowicz N., Kryptonim „Mikron”. Bezpieka wobec Juliusza Sokolnickiego, Poznań 2015.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 586
Liczba cytowań: 0
