Józef Beck a Czechosłowacja w roku 1938. Czy wchodziła w grę alternatywna opcja polityki polskiej?
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2025.2.05Słowa kluczowe
Józef Beck, kryzys sudecki, 1938, Polska, CzechosłowacjaAbstrakt
Artykuł poświęcony został niezmiernie spornemu problemowi postępowania polskiej dyplomacji wobec Czechosłowacji podczas kryzysu sudeckiego, zakończonego uchwałami konferencji szefów rządów czterech mocarstw w Monachium i polskim ultimatum do rządu w Pradze z żądaniem cesji Śląska Cieszyńskiego. Autor analizuje dylematy ministra Józefa Becka i stawia pytania o możliwości innej opcji politycznej w realiach 1938 r., tj. appeasement policy mocarstw zachodnich.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archives du Ministère des Affaires Etrangères (Paryż)
Archivio Storico Diplomatico, Ministero degli Affari Esteri (Rzym)
Hoover Institution (Palo Alto – Kalifornia)
Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce (Nowy Jork)
The National Archives (London–Kew)
Źródła drukowane
Beck J., Wspomnienia o polskiej polityce zagranicznej 1926–1939, oprac. A.M. Cienciała, Warszawa–Kraków 2015.
Beneš E., Pamětí. Od Mnichova k nové válce a k novému vítězství, Praha 1947.
Bułhak H., Stosunek Józefa Becka do Czechosłowacji w r. 1938 w ujęciu Michała Łubieńskiego, dyrektora gabinetu Ministra Spraw Zagranicznych II Rzeczypospolitej, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 1995, t. XXX, s. 123–128.
Coulondre R., De Staline à Hitler. Souvenirs de deux ambassades 1936–1939, Paris 1950.
Československá zahraniční politika v roce 1938, t. 2: 1. červenec – 5. říjen 1938, red. J. Dejmek, Praha 2001 (Dokumenty československé zahraniční politiky).
Dodd William E., Dziennik ambasadora, 1933–1938, Warszawa 1972 (wyd. ang. Diaries of William Dodd, 1933–1938 [1941]).
Dyplomata w Paryżu 1936–1939. Wspomnienia i dokumenty Juliusza Łukasiewicza ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej, oprac. W. Jędrzejewicz, H. Bułhak, Londyn 1989 (wyd. 2: Warszawa 1995).
Essen A., Memoriał generała Bláhy z marca 1934 r., „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 1996, t. XXXI, s. 165–173.
Foreign Relations of the United States. Diplomatic Papers. 1939: General, t. 1, wyd. G.B. Noble, E.R. Perkins, Washington 1956.
Kwiatkowski E., Dziennik. Lipiec 1939 – sierpień 1940, oprac. M.M. Drozdowski, Rzeszów 2003.
Łubieński M., Refleksje i reminiscencje, oprac. M. Kornat, Warszawa 2012.
Monachium 1938. Polskie dokumenty dyplomatyczne, oprac. Z. Landau, J. Tomaszewski, Warszawa 1985.
Papée K., Kartki z pamiętnika. Kronika kilku dni, „Wiadomości” (Londyn), 25 III 1962, nr 834.
Poland and the Coming of the Second World War. The Diplomatic Papers of A. J. Drexel Biddle, Jr., United States Ambassador to Poland 1937–1939, wyd. P.V. Cannistraro, E.D. Wynot, Jr., T.P. Kovaleff, Columbus 1976.
Polskie dokumenty dyplomatyczne. 1938, red. M. Kornat, Warszawa 2007.
Sokolnicki M., Na rozdrożu czasów, „Kultura” (Paryż) 1957, z. 1–2, s. 125–147.
Stachiewicz W., Wierności dochować żołnierskiej. Przygotowania wojenne w Polsce 1935–1939 oraz kampania 1939 w relacjach i rozważaniach szefa Sztabu Głównego i szefa Sztabu Naczelnego Wodza, Warszawa 1998.
Tysklands efterföljare [Naśladowcy Niemiec], „Dagens Nyheter”, 4 XI 1938.
Opracowania
Batowski H., Zdrada monachijska. Sprawa Czechosłowacji i dyplomacja europejska w roku 1938, Poznań 1973.
Bułhak H., Polska deklaracja sojusznicza w czasie remilitaryzacji Nadrenii, marzec 1936 r., „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1974, t. XIX, nr 4, s. 272–290.
Cienciała A.M., The Munich Crisis of 1938. Plans and Strategy in Warsaw in the Context of the Western Appeasement of Germany, w: The Munich Crisis, 1938. Prelude to World War II, red. I. Lukes, E. Goldstein, London–Portland 1999, s. 48–81.
Dejmek J., Edvard Beneš a Polska międzywojenna. (Uwagi w związku z jednym z aspektów polityki zagranicznej Beneša), „Dzieje Najnowsze” 2000, t. XXXII, nr 3, s. 89–118.
Grzeloński B., Dyplomacja Stanów Zjednoczonych Ameryki wobec zagrożenia Czechosłowacji i Polski (12 marca 1938 – 1 września 1939), Warszawa 1995.
Kamiński M.K., Szkice z dziejów Polski i Czechosłowacji w latach trzydziestych XX wieku, Warszawa 2014.
Kornat M., „Tymczasowy przyjaciel”. Józef Lipski – ambasador Polski w III Rzeszy (1933–1939), Warszawa 2024.
Kornat M., Polska i Europa 1938–1939. Cztery decyzje Józefa Becka, Gdańsk 2024.
Kornat M., Wacław Grzybowski. Ambasador w Moskwie (1936–1939). Biografia polityczna, Warszawa 2016.
Kornat M., Wołos M., Józef Beck 1894–1944. Biografia, Kraków 2020.
Kvaček R., Obtížné spojenectví. Politicko-diplomatické vztahy mezi Československem a Francií, 1937–1938, Praha 1989.
Lockhart R.H.B., Guns or Butter. War, Countries and Peace. Countries of Europe Revisited, London 1938.
Stanisławska S., Polska a Monachium, Warszawa 1967.
Wojciechowski M., Stosunki polsko-niemieckie 1933–1938, Poznań 1980.
Zacharias M.J., Sytuacja międzynarodowa i polityka zagraniczna Polski w latach 1936–1939 (w związku z publikacją materiałów Juliusza Łukasiewicza pt. Dyplomata w Paryżu 1936–1939 w oprac. Wacława Jędrzejewicza i Henryka Bułhaka, Warszawa 1995, s. 497, Warszawska Oficyna Wydawnicza „Gryf” i Instytut Historii PAN), „Kwartalnik Historyczny” 1997, t. CIV, nr 3, s. 41–70.
Zgórniak M., Sytuacja militarna Europy w okresie kryzysu politycznego 1938 r., Warszawa 1979.
Żerko S., Stosunki polsko-niemieckie 1938–1939, Poznań 1998.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 142
Liczba cytowań: 0
