„Przepisanie historii” czy pogłębienie edukacji psychologicznej? Uwagi na marginesie książki Michała Bilewicza Traumaland. Polacy w cieniu przeszłości
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2025.1.11Słowa kluczowe
dzieje ojczyste, trauma historyczna, II wojna światowa, reinterpretacja historii narodowej, psychologia społeczna, historia historiografiiAbstrakt
Niniejszy artykuł poświęcony został głośnej od pewnego czasu w Polsce książce psychologa społecznego Michała Bilewicza Traumaland. Polacy w cieniu przeszłości (2024). Autorka przyjrzała się głównym tezom pracy, szczególną uwagę zwracając na postulat przepisania / reinterpretacji dziejów narodowych. Analizie poddano nie tylko monografię, ale i towarzyszące jej promocji wypowiedzi, wywiady i wystąpienia Autora. Z perspektywy nauki historycznej krytycznie odniesiono się do zgłaszanych przez Bilewicza propozycji zmian dyskursu historycznego poświęconego dziejom najnowszym.
Bibliografia
Źródła i netografia
Bilewicz M., Myślimy o sobie jako o narodzie kolaborantów i heroicznych altruistów, Dzieje.pl, 24 III 2024, https://dzieje.pl/wiadomosci/michal-bilewicz-myslimy-o-sobie-jako-o-narodzie-kolaborantow-i-heroicznych-altruistow (dostęp: 1 V 2024).
Bilewicz M., Traumaland. Polacy w cieniu przeszłości, Kraków 2024.
Byczkowska-Nowak M., Żyjemy w „Traumalandzie”? Prof. Michał Bilewicz mówi o trendzie martyrologicznym, „Wprost”, 28 IV 2024, https://www.wprost.pl/kraj/11663596/polska-jako-traumaland-psycholog-o-trendzie-martyrologicznym.html (dostęp: 1 V 2024).
Leszczyński A., Polacy to naród straumatyzowany. Trauma powoduje nieufność i nieżyczliwość, [wywiad z M. Bilewiczem], Oko.press, 10 III 2024, https://oko.press/bilewicz-trauma-powoduje-nieufnosc-i-niezyczliwosc (dostęp: 1 V 2024).
Lis-Turlejska M., Polacy zignorowali swoje wojenne przeżycia. Dziś jej skutki zagospodarowują partie populistyczne, Forsal.pl, https://forsal.pl/lifestyle/psychologia/artykuly/8502174,lis-turlejska-polacy-zignorowali-swoje-wojenne-przezycia.html (dostęp: 1 V 2024).
Moroń M., Zrezygnować z mentalności ofiary (Michał Bilewicz: Traumaland. Polacy w cieniu przeszłości), „artPapier”, 1 IV 2024, nr 7 (487), https://artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=483&artykul=9778 (dostęp: 30 IV 2025).
Olekszyk J., Wywiad z M. Bilewiczem, „Zwierciadło” czerwiec 2024, nr 6 (2131), s. 122–126.
Podgórska J., Prof. Bilewicz dla „Polityki”: Polacy są straumatyzowani. Jesteśmy trochę inni, żyjemy na grobach, 7 V 2024, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczen- stwo/2254901,1,prof-bilewicz-dla-polityki-polacy-sa-straumatyzowani-jestesmy-troche-inni-zyjemy-na-grobach.read (dostęp: 1 V 2024).
Pruszkowska-Sokalla K., Mówienie o traumie może działać uzdrawiająco, [wywiad z M. Bilewiczem], 5 V 2024, Interia.pl., https://historia.interia.pl/aktualnosci/news-michal-bilewicz-mowienie-o-traumie-moze-dzialac-uzdrawiajaco,nId,7936670 (dostęp: 1 V 2024).
Wojciszke B., Trzeba trzech pokoleń aby Polacy pozbyli się wojennej traumy, Dzieje.pl., 30 VIII 2014, https://dzieje.pl/aktualnosci/psycholog-potrzeba-trzech-pokolen-zeby-polacy-pozbyli-sie-wojennej-traumy (dostęp: 1 V 2024).
Zrozumieć pamięć. Między reportażem a nauką. M. Pakier rozmawia z Katarzyną Surmiak--Domańską i Michałem Bilewiczem, DOM SPOTKAŃ z HISTORIĄ, 26 IV 2024, https:// www.youtube.com/watch?v=kPYSzJUK2yY (dostęp: 1 V 2024).
Opracowania
Bauman Z., Nowoczesność i zagłada, New York 1989.
Bielewicz K., Mała Zagłada jako wyraz przestrzennego aspektu post pamięci, „Literaturoznawstwo” 2014–2015, nr 8–9, s. 11–20.
Campbell B., Manning J., The Rise of Victimhood Culture. Microaggressions, Safe Spaces, and the New Culture Wars, Cham 2018
Garlicki A., Mit założycielski II RP, „Polska Zbrojna”, 29 VII 2010.
Jordan J.J., Kouchaki M., Virtuous Victims, „Science Advances” 2021, t. VII, nr 42 (2018).
Kolbuszewska J., Walory historii bez patentu. Uwagi na marginesie książki Katarzyny Surmiak-Domańskiej „Czystka”, Wołowiec 2021, ss. 283, „Res Historica” 2022, nr 54, s. 775–782.
Leszczyński A., Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i oporu. Mitologia panowania, Warszawa 2020.
Lis-Turlejska M., Traumatyczne zdarzenia i ich skutki psychiczne, Warszawa 2005.
Pobłocki K., Chamstwo, Wołowiec 2022.
Rauszer M., Bękarty pańszczyzny. Historia buntów chłopskich, Warszawa 2020.
Siewierska-Chmaj A., Mity w polityce. Funkcje i mechanizmy aktualizacji, Warszawa 2016.
Stępnik A., Mity w wiązaniu narracji historycznej, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” 2015, t. XXXIV, nr 3, s. 3–23.
Tokirska-Bakir J., Historia jako fetysz, „Gazeta Wyborcza”, 15–16 II 2003, s. 5–7.
Topolski J., Historiografia jako tworzenie mitów i walka z nimi, w: Ideologie, poglądy, mity w dziejach Polski i Europy XIX i XX wieku. Studia historyczne, red. J. Topolski, W. Molik, K. Makowski, Poznań 1991, s. 243–254.
Waniek D., Mity założycielskie – mity polityczne. Ich znaczenie w procesie kształtowania współczesnych podziałów społecznych, „Państwo i Społeczeństwo” 2011, nr 4, s. 9–45.
Zaremba M., Trauma Wielkiej Wojny. Psychospołeczne konsekwencje drugiej wojny światowej, „Kultura i Społeczeństwo” 2008, t. LII, nr 2, s. 3–42.
Zaremba M., Wielka trwoga. Polska 1944–1948. Ludowa reakcja na kryzys, Kraków 2012.
Ziębińska-Witek A., Holocaust. Problemy przedstawiania, Lublin 2005.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 196
Liczba cytowań: 0
