Stosunki polsko-niemieckie i Trzecia Rzesza w świetle korespondencji berlińskich Kazimierza Smogorzewskiego dla „Gazety Polskiej” (1933–1939) – wybrane aspekty
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2025.1.03Słowa kluczowe
Kazimierz Smogorzewski, stosunki polsko-niemieckie, „Gazeta Polska”, korespondent, Trzecia RzeszaAbstrakt
Kazimierz Smogorzewski w latach 1933–1939 r. był korespondentem „Gazety Polskiej” w Berlinie. Swoją pracę rozpoczął w warunkach dojrzewającego porozumienia polsko-niemieckiego. Doczekał podpisania deklaracji o niestosowaniu przemocy z 1934 r., a także kryzysu, którego wynikiem była inwazja na Polskę w 1939 r. W czasie odwilży miał przeprowadzić, jako jedyny polski dziennikarz, wywiad z Adolfem Hitlerem (po latach okazało się to mistyfikacją). Jego teksty były zawsze wierne kursowi wytyczonemu przez ministra spraw zagranicznych Józefa Becka, któremu zawdzięczał posadę. Przed 1934 r., choć bez pietyzmu, wielokrotnie pisał niepochlebnie o poczynaniach narodowych socjalistów. W czasie odprężenia starał się maksymalnie ograniczyć krytykę. Jeszcze przed kwietniowym zerwaniem przez Niemcy deklaracji oraz majową przemową Becka w Sejmie RP skorygował retorykę i pisał w mocno pompatycznym tonie.
Bibliografia
Źródła drukowane
Carency J. de, Joseph Pilsudski, soldat de la Pologne restaurée, Paris 1929.
Carency J. de, La Pologne et la Baltique, Paris 1931.
Carency J. de, Maršals Juzefs Pilsudskis. Vina dzive un darbi, Riga 1929.
Hory A., Martwa placówka. Wspomnienia i korespondencja posła Królestwa Węgier w Warszawie 1935–1939, Warszawa 2017.
Lipski J., Diplomat in Berlin, 1933–1939. Papers and Memoirs of Józef Lipski, Ambassador of Poland, red. W. Jędrzejewicz, New York–London 1968.
Memorandum by the Director of Department IV, w: Documents on German Foreign Policy 1918–1945. Series C (1933–1937), t. 1: The Third Reich. First Phase (January 30 – October 14 1933), red. P.R. Sweet i in., Washington 1957, s. 46–48.
Nowakowski Z., Niemcy à la minute, Warszawa 1933.
Nowakowski Z., Za zamkniętymi drzwiami. Reportaże z Niemiec 1933, oprac. T. Szarota, Warszawa 2014.
Słonimski A., Kroniki tygodniowe 1932–1935, oprac. R. Habielski, Warszawa 2001.
Smogorzewski C., La plébiscite et la partage de la Haute Silesie, w: La Silesie polonaise. Conférences faites à la Bibliothèque polonaise de Paris, Paris 1932, s. 257–448.
Smogorzewski C., Joseph Pilsudski et les Activistes Polonais pendant la Guerre, Paris 1930.
Smogorzewski C., La Pologne restaurée, Paris 1927.
Smogorzewski C., La Pologne, l’Allemagne et le „Corridor”, Paris 1929.
Smogorzewski C., La Poméranie Polonaise, Paris 1932.
Smogorzewski C., Poland, Germany & the Corridor, London 1930.
Smogorzewski C., Poland’s Access to the Sea, London 1934.
Smogorzewski K., Czy dziejowy zwrot w stosunkach polsko-niemieckich?, Poznań 1934.
Smogorzewski K., Pol-Pomeranio, Jaslo 1931.
Sobański A., Cywil w Berlinie, Warszawa 1934.
Prasa
„Contemporary Review” 1938
„Express Poranny” 1933
„Gazeta Polska” 1933–1939
„Przegląd” 2009
„Tydzień Robotnika” 1935
Opracowania
Golec R., Taniec z Hitlerem. Kontakty polsko-niemieckie 1930–1939, Poznań 2017.
Hertz-Eichenrode D., Hitler und Polen zwei Beiträge zur Geschichte der deutsch-polnischen Beziehungen von 1930 bis 1939, Berlin 2022.
Kornat M., Polityka równowagi 1934–1939. Polska między Wschodem a Zachodem, Kraków 2007.
Kornat M., Wołos M., Józef Beck. Biografia, Kraków 2020.
Kozeński J., Czechosłowacja w Polskiej polityce zagranicznej w latach 1932–1938, Poznań 1964.
Krasuski J., Stosunki polsko-niemieckie 1871–1939, Warszawa 1967.
Kulak T., Propaganda antypolska w Trzeciej Rzeszy, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1978, nr 2, s. 305–311.
Latawski P., Kazimierz Smogorzewski, „Kultura” 1994, t. XLIX, nr 4, s. 97–99.
Latawski P., Smogorzewski Kazimierz Maciej, w: Polski słownik biograficzny, t. 39, Warszawa–Kraków 1999–2000, s. 225–228.
Łojek J., Myśliński J., Władyka W., Dzieje prasy polskiej, Warszawa 1988.
Mecke C.E., Helmut Nicolai – niedoszły założyciel „teorii prawa” ruchu narodowosocjalistycznego w Niemczech, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2022, t. XLIV, nr 2, s. 61–100.
Nieć M., Obóz narodowy wobec Trzeciej Rzeszy do 1939 roku, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi” 1996, t. XIX, s. 103–140.
Rojek P., Teoria Strefy Środkowej. Kazimierz Smogorzewski i aktualność polskiego federalizmu, „Pressje” 2012, nr 30/31, s. 52–64.
Ryszka F., Państwo stanu wyjątkowego, Wrocław 1974.
Sobczak J., Propaganda zagraniczna Niemiec Weimarskich wobec Polski, Poznań 1972.
Tarka K., Emigracyjny dziennikarz i wywiad PRL. Przypadek Kazimierza Smogorzewskiego, „Dzieje Najnowsze” 2011, t. XLIII, nr 4, s. 3–16.
Wojciechowski M., Stosunki polsko-niemieckie 1933–1938, Poznań 1965.
Wrzesiński W., Narodowy socjalizm i Hitler w polskiej opinii publicznej okresu II Rzeczpospolitej. Zarys problematyki, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1984, nr 2, s. 147–182.
Wrzos K., Pułkownik Józef Beck, Warszawa 1939.
Żerko S., Niemiecka polityka zagraniczna 1933–1939, Poznań 2005.
Żerko S., Polska w hitlerowskiej koncepcji polityki zagranicznej 1933–1939, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi” 2001, t. XXIV, s. 247–276.
Żerko S., Stosunki polsko-niemieckie 1938–1939, Poznań 2020.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 25
Liczba cytowań: 0
