Problem pokoju z Rosją bolszewicką w polskich analizach i opiniach w kontekście rokowań ryskich (wybrane przykłady)
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2024.3.05Słowa kluczowe
pertraktacje pokojowe, Polska, Rosja bolszewicka, Ryga, Oddział II Naczelnego Dowództwa WP, Oddział II Sztabu Generalnego WP, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ignacy Matuszewski, Roman Knoll, Tadeusz Jordan RozwadowskiAbstrakt
W artykule zbadane zostały dokumenty przestawiające analizy i opinie na temat możliwości i ryzyka zawarcia pokoju z Rosją bolszewicką, a także wynikających z tego zagrożeń i konsekwencji dla Polski i Europy. Są to przede wszystkim materiały ekspertów wojskowych, służb wywiadowczych i dyplomatycznych. Temat przedstawiony jest głównie z polskiej perspektywy, ale w mniejszym stopniu uwzględniono także francuską. Włączenie jej wynika przede wszystkim z antybolszewickiego stanowiska władz w Paryżu, znaczenia Francji w systemie międzynarodowym po pierwszej wojnie światowej, a także licznych odniesień do tego kraju w wykorzystanych dokumentach.
Bibliografia
Źródła drukowane
Documents diplomatiques français. 1920, t. II: 19 mai – 23 septembre, Paris 1999.
Documents diplomatiques français. 1920, t. III: 24 septembre 1920 – 15 janvier 1921, Bruxelles–Bern–Berlin–Frankfurt/M–New York–Oxford–Wien 2002.
Dokumenty do historii stosunków polsko-sowieckich 1918–1945, t. I: 1918–1926, cz. I: Polska między Rosją „białą” a „czerwoną” (listopad 1918 – marzec 1921), red. J.J. Bruski, M. Wołos, Warszawa 2020.
Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, red. N. Gąsiorowska-Grabowska, I.A. Chrienow, t. III: Kwiecień 1920 – marzec 1921, oprac. W. Gostyńska et al., Warszawa 1964.
Stanisław Patek. Raporty i korespondencja z Moskwy (1927–1932), red. M. Gmurczyk-Wrońska, wyd. 2, Warszawa 2013.
Советско-польские отношения в 1918–1945 гг. Сборник документов в четырех томах, т. I: 1918–1926, ред. М.М. Наринский, А.В. Мальгин, Москва 2017.
Opracowania
Bartoszewicz H., Roman Knoll. Polityk i dyplomata, Warszawa 2018.
Cisek J., Suleja W., Ignacy Matuszewski w rokowaniach ryskich, w: Traktat ryski 1921 roku po 75 latach, red. M. Wojciechowski, Toruń 1998.
Gmurczyk-Wrońska M., Francja i jej rosyjski „sojusznik” w latach 1917–1921, w: Yesterday. Studia z historii najnowszej. Księga dedykowana prof. Jerzemu Eislerowi w 65. rocznicę urodzin, red. J. Olaszek, A. Dudek, Ł. Kamiński, K. Kosiński, M. Przeperski, K. Rokicki, P. Sasanka, R. Spałek, S. Stępień, Warszawa 2017.
Gmurczyk-Wrońska M., Francja wobec wojny i pokoju Polski z bolszewikami (1919–1921), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace historyczne” 2015, t. CXLII, z. 4.
Gmurczyk-Wrońska M., Polska, bolszewicy i „biała Rosja” – z wschodniej polityki Francji 1918–1921, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 2014, t. XLIX, z. 1.
Gmurczyk-Wrońska M., Stanisław Patek w dyplomacji i polityce (1914–1939), Warszawa 2013.
Gmurczyk-Wrońska M., Traktat ryski z perspektywy Paryża, w: Zwycięski pokój czy rozejm na pokolenia? Traktat ryski z perspektywy 100 lat, red. Z. Girzyński, J. Kłaczkow, Warszawa 2022.
Gmurczyk-Wrońska M., Wołos M., Kornat M., Adamski Ł., Rosyjska edycja dokumentów dyplomatycznych do stosunków polsko-sowieckich. Co nowego?, „Kwartalnik Historyczny” 2022, t. CXXIX, z. 4.
Kolekcja akt z archiwów rosyjskich (grupa zespołów), „Wojskowe Biuro Historyczne” [online, dostęp: 20 IV 2024]: <https://wbh.wp.mil.pl/pl/pages/kolekcja-akt-z-archiwow-rosyjskich-grupa-zespolow-2020-01-17-b2pv/>.
Majzner R., Attachaty wojskowe Drugiej Rzeczypospolitej 1919–1945. Strukturalno-organizacyjne aspekty funkcjonowania, Częstochowa 2011.
Matwiejew G., Taktyka Adolfa Joffego podczas pertraktacji z Polską w sprawie zawarcia preliminariów pokojowych w 1920 roku, w: Zapomniany pokój. Traktat ryski. Interpretacje i kontrowersje 90 lat później, red. S. Dębski, Warszawa 2013.
Nowik G., Odrodzenie Rzeczypospolitej w myśli politycznej Józefa Piłsudskiego 1918–1922, cz. II: Sprawy zagraniczne, Warszawa 2020.
Patelski M., Generał broni Tadeusz Jordan Rozwadowski. Żołnierz i dyplomata, Warszawa 2002.
Pepłoński A., Wywiad polski na ZSRR 1921–1939, wyd. 2, Warszawa 2010.
Suleja W., Józef Piłsudski, Warszawa 1995.
Traktat ryski 1921 roku po 75 latach, red. M. Wojciechowski, Toruń 1998.
Yesterday. Studia z historii najnowszej. Księga dedykowana prof. Jerzemu Eislerowi w 65. rocznicę urodzin, red. J. Olaszek, A. Dudek, Ł. Kamiński, K. Kosiński, M. Przeperski, K. Rokicki, P. Sasanka, R. Spałek, S. Stępień, Warszawa 2017.
Zapomniany pokój. Traktat ryski. Interpretacje i kontrowersje 90 lat później, red. S. Dębski, Warszawa 2013.
Zwycięski pokój czy rozejm na pokolenia? Traktat ryski z perspektywy 100 lat, red. Z. Girzyński, J. Kłaczkow, Warszawa 2022.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 73
Liczba cytowań: 0
