W stronę idealnej wizji dziejów Polski w XX wieku. Polska polityka historyczna po 2015 roku
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2023.4.08Słowa kluczowe
polityka historyczna, polityka pamięci, historia w przestrzeni publicznej, historia najnowsza Polski, Prawo i SprawiedliwośćAbstrakt
Artykuł jest próbą krytycznego spojrzenia na politykę historyczną Prawa i Sprawiedliwości po 2015 r., ze szczególnym uwzględnieniem tworzonej w jej obrębie nowej wizji dwudziestowiecznych dziejów Polski. Zaczyna ona niepokojąco przypominać historyczną utopię – idealny obraz przeszłości, z wyraźnym zaznaczeniem konfliktu absolutnie rozumianego „dobra” i „zła”, z modelowymi bohaterami, którzy winni się stać wzorami dla kolejnych pokoleń.
Bibliografia
Bacia E., The phenomenon of banished soldiers in Polish schools as an example of the politics of memory, „Journal of Social Science Education” 2019, t. XVIII, z. 1, s. 13–31.
Behr V., Histoire du temps présent et politique en Pologne, „Les Cahiers Sirice” 2018, t. II, nr 21, s. 121–137.
Behr V., Powojenna historiografia polska jako pole walki. Studium z socjologii wiedzy i polityki, Warszawa 2021.
Bernacki W., Głębocki H., Korkuć M., Musiał F., Szarek J., Zblewski Z., Komunizm w Polsce. Zdrada, zbrodnia, zakłamanie, zniewolenie, Kraków 2005.
Brzostek B., Nachodźców zatopić!, „Wolna Sobota. Magazyn Wyborczej”, 23–24 I 2021.
Chodakiewicz M., Międzymorze, Warszawa 2016.
Chwedoruk R., Polityka historyczna, Warszawa 2018.
Czy wystarczy prawda historyczna, Andrzej Chwalba w rozmowie z Januszem A. Majcherkiem, „Przegląd Polityczny” 2006, nr 75, s. 61–70.
Dobrosielski P., Spory o Grossa. Polskie problemy z pamięcią o Żydach, Warszawa 2017.
Dziurok A., Gałęzowski M., Kamiński Ł., Musiał F., Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918–1989, Warszawa 2010.
Eliade M., Sacrum – mit – historia, Warszawa 1970.
Forecki P., Po Jedwabnem. Anatomia pamięci funkcjonalnej, Warszawa 2018.
Głowiński M., Rytuał i demagogia, Warszawa 1992.
Grabski A.F., Historiografia – Mitotwórstwo – Mitoburstwo, w: Historia. Mity. Interpretacje, red. A. Barszczewska-Krupa, Łódź 1996, s. 29–62.
Historia w przestrzeni publicznej, red. J. Wojdon, Warszawa 2018.
Hlebowicz A., Kto Wyklęty, kto Niezłomny, „Biuletyn IPN” 2017, nr 3, s. 4–8.
Janion M., Do Europy tak, ale razem z naszymi umarłymi, Warszawa 2000.
Jankowicz G., Życie w kuli. Parmigianino, Ashbery i sztuka przemiany, Kraków 2020.
Kończal K., The Invention of the „Cursed Soldiers” and Its Opponents: Post-war Partisan Struggle in Contemporary Poland, „East European Politics and Societies and Cultures” 2019, t. XX, nr 10, s. 1–29.
Kończal K., Wawrzyniak J., Provincializing memory studies: Polish approaches in the past and present, „Memory Studies” 2017, nr 1, s. 391–404.
Koziołek R., Czytać, dużo czytać, Wołowiec 2023.
Lencznarowicz J., Wyobrażenia konferencji jałtańskiej w dyskursie emigracji po II wojnie światowej, w: Jałta. Rzeczywistość, mit, pamięć, red. S. Łukasiewicz, Warszawa 2019, s. 231–247.
Łuczewski M., Kapitał moralny. Polityki historyczne w późnej nowoczesności, Kraków 2017.
Machcewicz P., Muzeum, Kraków 2017.
Machcewicz P., Westerplatte i Jedwabne, „Rzeczpospolita”, 8 VIII 2001.
Mazur M., Antykomunistycznego podziemia portret zbiorowy 1945–1956. Aspekty mentalno-psychologiczne, Warszawa 2019.
Merta T., Warunek obrachunku z przeszłością, „Rzeczpospolita”, 1 IX 2001.
Musiał F., Podbój zwany wyzwoleniem, „Biuletyn IPN” 2017, nr 1–2, s. 198–200.
Musiał F., Wybór tradycji. Między wolnością a posttotalitaryzmem, „Biuletyn IPN” 2017, nr 1–2, s. 9–15.
Nizinkiewicz J. w rozmowie z A. Friszke, „Rzeczpospolita”, 10 IX 2017.
Nowak A., O pierwszej zdradzie Zachodu, „Gazeta Wyborcza”, 8 XII 2016.
Nowak A., Westerplatte czy Jedwabne, „Rzeczpospolita”, 1 VIII 2001.
Nowicka-Franczak M., Niechciana debata. Spór o książki Jana Tomasza Grossa, Warszawa 2017.
O liberalizmie, wspólnocie i historii. Rozmowa Łukasza Gałeckiego z Andrzejem Walickim, „Przegląd Polityczny” 2006, nr 75, s. 20–31.
Odkryć historię – zrozumieć wolność. Muzeum Historii Polski, Warszawa 2006.
Pamięć i odpowiedzialność, red. R. Kostro, T. Merta, Kraków–Wrocław 2005.
Poland’s Memory Wars: Essays on Illiberalism, red. J. Harper, New York–Budapest 2018 (wyd. pol.: Nieliberalna rewolucja w Polsce, red. J. Harper, tłum. P. Tomanek, Warszawa 2020).
Polska pamięć i duma. „Żołnierze wyklęci” – między historią, popkulturą a polityką (dyskusja), „Więź” 2016, nr 3, s. 7–27.
Polska polityka historyczna, „Biuletyn IPN” 2006, nr 5, s. 2–33.
Pomorski J., Polityzacja/mitologizacja historii, czyli w czym neuronauka (i metodologia) może pomóc badaczowi historii najnowszej?, „Historia@Teoria” 2017, nr 4, s. 15–42.
Pomorski J., What is „Politics of History” Concerning Poland’s Raison d’etat, „Institute of National Rememberance. Review” 2019, nr 1, s. 37–60.
Public History in Poland, red. J. Wojdon, New York–London 2021.
Saryusz-Wolska M., Publiczne konstruowanie historii. Przeszłość w prawicowej ikonografii, „Teksty Drugie” 2016, nr 6, s. 326–346.
Sellin J., Systemowa polityka historyczna 2015–2019, „Gazeta Polska”, 8 VII 2015.
Šimečka M., Wrogowie prawdy, „Gazeta Wyborcza”, 23–24 IV 2017.
Smolar A., Bezpieczne miejsce, „Gazeta Wyborcza”, 15–16 X 2016.
Snyder T., Poland vs History, „New York Review of Books”, 3 V 2016.
Stobiecki R., Historians Facing Politics of History, w: Past in the Making, red. M. Kopeček, Budapest–New York 2008, s. 179–196.
Stobiecki R., Jak gadżety oswajają nas z przeszłością, „Polityka” 2015, nr 22.
Stobiecki R., Polityka historyczna a edukacja szkolna we współczesnej Polsce. Kilka uwag do dyskusji, w: Historia i pamięć. Studia i szkice historiograficzne, red. J. Kolbuszewska, R. Stobiecki, Łódź 2016, s. 179–190.
Stobiecki R., Rola historyka we współczesnym świecie, „Europa” 2005, nr 2.
Stobiecki R., Towards the Ideal Vision of the Twentieth-Century Polish History. On the Post-2015 Polish Politics of History, w: Public History in Poland, red. J. Wojdon, New York–London 2021, s. 30–49.
Traba R., Polityka wobec historii: kontrowersje i perspektywy, „Teksty Drugie” 2010, nr 1–2, s. 300–320.
Walicki A., Sprawiedliwość na pasku polityki, „Przegląd Polityczny” 1999, nr 40/41, s. 28–39.
Wituch T., Narodowy bilans XX wieku, „Arcana” 1999, nr 2, s. 22–29.
Wojdon J., Czym jest public history?, w: Historia w przestrzeni publicznej, red. J. Wojdon, Warszawa 2018, s. 11–16.
Wolff-Powęska A., Rocznice historyczne w służbie propagandy, „Polityka” 2018, nr 46.
Woźniak M., SŁOWO jako narzędzie kreowania i zawłaszczania przeszłości w dyskursie/ dyskursach publicznych, „Almanach Historyczny” 2020, t. XXII, s. 303–323.
Żaryn J., Polska pamięć. O historii i polityce historycznej, Gdańsk 2017.
Żaryn J., Powstrzymać kłamstwo. Rozmowę przeprowadzili J. i M. Karnowscy, „W Sieci”, 21 IX 2015.
Netografia
Behr V., The writing of the „political” history of Communism in Poland, https://halshs. archives-ouvertes.fr/halshs-01021644 (dostęp: 15 I 2021)
Dudek A., Szkolny program. Historyk: wyrzuciłbym ok. 80 proc. obecnie wymaganej treści, https://www.newsweek.pl/historia/dlaczego-hitler-przegral-i-co-na-naszych-ziemiach-ro- bila-armia-radziecka-historyk/nxz6zp5 (dostęp: 24 V 2023)
http://przegladpolityczny.pl/wokol-mitu-zolnierzy-wykletych-rafal-wnuk/ (dostęp: 25 X 2020)
http://wiadomosci.onet.pl/kraj/listy-od-dudy-i-kaczynskiego-do-kombatantow-nsz/nysef0g (dostęp: 21 IX 2017)
http://wpolityce.pl/polityka/275550-nasza-relacja-trzy-wybitne-dziela-czyli-inauguracja-no- wej-polityki-historycznej-na-sali-szczerski-glinski-kolarski-i-marszalek-pilsudski (dostęp: 30 XII 2015)
http://www.radiomaryja.pl/infomacje/unas-j.kaczynski-obecnasytuacja-odwrocenia-warun- kiem-ze-bedziemy-razem (dostęp: 30 VII 2017)
https://ako.poznan.pl/13303/ (dostęp: 24 V 2023)
https://archiwumosiatynskiego.pl/wpis-w-debacie/ipn-chcial-skonfiskowac-pamiec-ta-ekspertyza-obronila-ulice-warszawy-przez-szalona-dekomunizacja/ (dostęp: 23 I 2021)
https://dorzeczy.pl/historia/133498/roj-bat-na-komune.html (dostęp: 22 I 2020)
https://historia.wprost.pl/531316/gross-straci-panstwowe-odznaczenie-prezydent-poprosil-msz-o-opinie.html (dostęp: 21 I 2021)
https://idmn.pl/ (dostęp: 24 X 2022)
https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/75223,75-rocznica-powstania-Brygady-Swietokrzyskiej-Narodowych-Sil-Zbrojnych.html?search=5447947603 (dostęp: 20 VII 2020)
https://ipn.gov.pl/pl/kongres-pamieci-narodowej/182757,Panel-dyskusyjny-Edukacja-dla-pamieci-podczas-Kongresu-Pamieci-Narodowej.html (dostęp: 20 IV 2023)
https://muzeumulmow.pl/pl/muzeum/o-muzeum/ (dostęp: 21 I 2021)
https://muzeumzolnierzywykletych.pl/ (dostęp: 20 I 2021)
https://oko.press/naukowcy-i-naukowczynie-w-obronie-prof-engelking-niebezpieczne-i-niedopuszczalne-zapedy-cenzorskie (dostęp: 24 V 2023)
https://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/7,35612,29669524,jest-prawomocny-wyrok-w-sprawiemuzeum-ii-wojny-koncowy-film.html (dostęp: 2 V 2023)
https://wiadomosci.onet.pl/kraj/burza-po-slowach-prof-barbary-engelking-w-tvn24-jestoswiadczenie/2h1gm04 (dostęp: 24 IV 2023)
https://wiadomosci.radiozet.pl/Polska/Polityka/Jaroslaw-Kaczynski-ocenil-czym-jest-polskosc.-Komentarze-Jak-nie-glosowal-na-Dude-to-nie-Polak (dostęp: 20 X 2020)
https://wmeritum.pl/partia-razem-oburzona-udzialem-wojewody-lubelskiego-marszu-onr-doskonale-wczul-sie-retoryke-nienawisci/173774 (dostęp: 20 II 2020)
https://wpolityce.pl/historia/227719-pedagogika-wstydu-nie-dziala-wielkie-badania-wsiecipokazuja-jak-kruche-sa-podstawy-prob-przerobienia-polakow (dostęp: 20 I 2021)
https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wypowiedziprezydentarp/wystapienia/art,1042,wreczenie-orderow-orla-bialego-wystapienie-prezydent.html (dostęp: 4 V 2020)
https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,21211571,polacy-pomagali-zydom-i-ich-zabijali-dyskusja-o-muzeum-w-markowej.html (dostęp: 7 I 2017)
Majewski P.M., Mały przewodnik po zmianach w Muzeum II Wojny Światowej, http:// ohistorie.eu/2020/06/03/maly-przewodnik-po-zmianach-w-muzeum-ii-wojny-swiatowej/ (dostęp: 21 I 2020)
Majmurek J., Pedagogika wstydu, której nigdy nie było, https://oko.press/pedagogika-wstydu-ktorej-nigdy-bylo/ (dostęp: 21 I 2021)
Niezwyciężeni (film), https://www.youtube.com/watch?v=M7MSG4Q-4as (dostęp: 21 I 2021)
Nowak A., Co powiedziałem na spotkaniu u prezydenta. Arcyciekawa debata o polityce historycznej, https://wpolityce.pl/polityka/272146-co-powiedzialem-na-spotkaniu-u-prezydenta (dostęp: 28 IX 2017)
Opinia PTH dotycząca Podstawy programowej historii oraz nowego przedmiotu Historia i Teraźniejszość, tekst z 14 III 2022, http://pth.net.pl/aktualnosci/275 (dostęp: 24 V 2023)
Traba R., Koniec z dryfowaniem! „Projekt dla Pokoju” i otwarte muzeum, http://borussia.pl/ index.php/category/aktualnosci/ (dostęp: 24 V 2023)
Tylus E., Walka o prawdę jako jeden z głównych problemów polskiej polityki historycznej, https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=822294 (dostęp: 12 I 2021)
Wnuk R., „Niezwyciężeni” – czyli folk-history po polsku, http://ohistorie.eu/2018/07/17/nie- zwyciezeni-czyli-folk-history-po-polsku/ (dostęp: 20 I 2020)
Żaryn J., Recenzja wewnętrzna: Program funkcjonalno-użytkowy wystawy głównej. Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, www.muzeum1939.pl/object.php/act/sho/oid/ddb2639b93a- ea6fe19bddd01aab694ce (dostęp: 27 X 2020)
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 201
Liczba cytowań: 0
