„Utrzymać Iran po stronie Zachodu”. Ewolucja polityki Stanów Zjednoczonych wobec kryzysu irańskiego (1951–1953)
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2023.1.07Słowa kluczowe
USA, Iran, ropa naftowa, nacjonalizm, zimna wojnaAbstrakt
Artykuł ukazuje ewolucję polityki USA wobec kryzysu międzynarodowego wywołanego w 1951 r. nacjonalizacją przemysłu naftowego w Iranie. Temat jest przedstawiony w oparciu o nowo opublikowane dokumenty archiwalne.
Bibliografia
Źródła drukowane
Eden A., Full Circle. The Memoirs of Anthony Eden, London 1960.
Foreign Relations of the United States 1951, The Near East and Africa, t. V, Washington 1982.
Foreign Relations of the United States 1952–1954, Iran 1951–1954, t. X, Washington 1989.
Foreign Relations of the United States 1952–1954, Iran 1951–1954, Washington 2017.
Foreign Relations of the United States 1955–1957, Near East Region, Iran, Iraq, t. XII, Washington 1991.
Secretary of State Madeleine K. Albright, Remarks before the American-Iranian Council, 17 III 2000, Washington DC, https://1997-2001.state.gov/statements/2000/000317.html (dostęp: 15 IX 2021).
State Department, Memorandum of Conversation, Byroade to Matthews, „Proposal to Organize a Coup d’Etat in Iran”, 26 XI 1952, https://nsarchive.gwu.edu/document/15497-01-state-department-memorandum-conversation (dostęp: 15 IX 2021).
Opracowania
Abassy M., Kultura wobec postępu i modernizacji. Rosja i Iran w perspektywie porównawczej, Kraków 2013.
Abrahamian E., Historia współczesnego Iranu, tłum. N. Nowak, Warszawa 2011.
Abrahamian E., Iran between Two Revolutions, Princeton 1982.
Abrahamian E., The Coup. 1953, the CIA, and the Roots of Modern U.S.–Iranian Relations, New York 2015.
Afkhami G.R., The Life and Times of the Shah, Berkeley 2009.
Azimi F., The Overthrow of the Government of Mosaddeq Reconsidered, „Iranian Studies” 2012, t. XLV, nr 5, s. 693–712.
Azimi F., The Quest for Democracy in Iran. A Century of Struggle Against Authoritarian Rule, Cambridge 2008.
Bill J.A., The Eagle and the Lion. The tragedy of American-Iranian Relations, New Haven 1988.
Clark M., Premier Quits As Iran Speeds Nationalization of Oil Fields, „The New York Times”, 28 IV 1951, s. 1.
Elm M., Oil, Power and Principle. Iran’s Oil Nationalization and Its Aftermath, Syracuse 1992.
Gasiorowski M.J., U.S. Foreign Policy and the Shah. Building a Client State in Iran, Ithaca–London 1991.
Ghods M.R., The Rise and Fall of General Razmara, „Middle Eastern Studies” 1993, t. XXIX, nr 1, s. 22–35.
Hirszowicz Ł., Iran 1951–1953. Nafta, nacjonalizm, imperializm, Warszawa 1958.
Keddie N.R., Współczesny Iran. Źródła i konsekwencje rewolucji, tłum. I. Nowicka, Kraków 2007.
Marsh S., Anglo-American Relations and the Labour Government’s ‘Scuttle’ from Abadan: a ‘Declaration of Dependence’?, „The International History Review” 2013, t. XXXV, nr 4, s. 817–843.
Maugeri L., The Age of Oil. The Mythology, History and Future of the World’s Most Controversial Resource, Westport 2006.
McAllister W.B., Botts J., Cozzens P., Marrs A.W., Toward „Thorough, Accurate and Reliable”. A History of the Foreign Relations of the United States Series, Washington 2015.
Milani A., Eminent Persians. The Men and Women Who Made Modern Iran, 1941–1979, t. I, Syracuse 2008.
Milani A., The Shah, New York 2012.
Mohammad Mosaddeq and the 1953 Coup in Iran, red. M.J. Gasiorowski, M. Byrne, Syracuse 2004.
Rahnema A., Overthrowing Mosaddeq in Iran: 28 Mordad/19 August 1953, „Iranian Studies” 2012, t. XLV, nr 5, s. 661–668.
Roosevelt K., Countercoup. The Struggle for the Control of Iran, New York 1979.
Shively J., „Good Deeds Aren’t Enough”: Point Four in Iran, 1949–1953, „Diplomacy & Statecraft” 2018, t. XXIX, nr 3, s. 413–431.
Wilber D.N., Adventures in the Middle East: Excursions and Incursions, Princeton 1986.
Wilber D.N., Overthrow of Premier Mosaddeq of Iran, November 1952 – August 1953, Washington 1954, https://archive.nytimes.com/www.nytimes.com/library/world/mideast/041600iran-cia-index.html (dostęp: 1 X 2020).
Woodhouse Ch.M., Something Ventured, London 1982.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 639
Liczba cytowań: 0
