Minister Henryk Juliusz Floyar-Rajchman jako polski polityk na uchodźstwie
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2023.1.02Słowa kluczowe
uchodźstwo niepodległościowe, piłsudczyk, minister, oficer, Instytut Józefa Piłsudskiego w AmeryceAbstrakt
W oparciu o materiały archiwalne, głównie z Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, artykuł przedstawia sylwetkę Henryka Juliusza Floyara-Rajchmana. Polski minister przemysłu i handlu w latach 1934–1935, pochodzenia żydowskiego, podczas wojny i później na uchodźstwie odegrał istotną rolę. Najpierw ratował złoto Banku Polskiego i Fundusz Obrony Narodowej dla dalszej walki u boku aliantów. Następnie współtworzył liczące się środowisko polityczne piłsudczyków w Stanach Zjednoczonych. Do śmierci pozostał „nieugiętym niepodległościowcem” strzegącym praw i granic II Rzeczypospolitej, w której miał honor być ministrem.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Biblioteka Polska w Londynie
Kol. Bronisława Hełczyńskiego (Korespondencja)
Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce
Kol. Augusta Zaleskiego
Kol. Henryka Floyar-Rajchmana (obecnie kolekcja opisana jako zespół archiwalny nr 044)
Kol. Włodzimierza Jaroszewicza
Księga protokołów walnych zgromadzeń IJP/A
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Papiery K. Sosnkowskiego
Źródła drukowane
Diariusz i teki Jana Szembeka 1935–1945, Uzupełnienia od 1 września do 31 grudnia 1939 r., „Niepodległość” 1987, t. XX, s. 3–169.
Dzienniki czynności prezydenta RP Władysława Raczkiewicza 1939–1947, oprac. J. Piotrowski, t. I–II, Wrocław 2004.
Gruber H., Wspomnienia i uwagi 1892–1942, Londyn 1968.
Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce i jego zbiory, oprac. J. Cisek, Warszawa 1997.
Jędrzejewicz W., Wspomnienia, oprac. J. Cisek, Wrocław 1993.
Koc A., Wspomnienia, oprac. J. Mierzwa, Wrocław 2005.
Lechoń J., Dziennik, t. I–III, Warszawa 1992.
Lipiński W., Dziennik. Wrześniowa obrona Warszawy 1939 r., Warszawa 1989.
Łubieński L., Dziennik wrzesień–grudzień 1939, w: Przed wrześniem i po wrześniu. Ze wspomnień młodych dyplomatów II Rzeczypospolitej, red. Z. Czeczot-Gawrak i in., Warszawa 1998, s. 77–109.
Matuszewski I., Wybór pism, Rzeszów 1991.
Mękarski S., Zapiski z Rothesay 1940–1942, oprac. A. Adamczyk, Londyn–Piotrków Trybunalski 2003.
Piłsudski J., Pisma zbiorowe, Warszawa 1937.
Pobóg-Malinowski W., Jędrzejewicz W., Listy 1945–1962, oprac. S.M. Nowinowski, R. Stobiecki, Warszawa 2016.
Protokoły posiedzeń Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, t. V: Wrzesień 1942 – lipiec 1943, red. nauk. M. Zgórniak, oprac. W. Rojek, współpr. A. Suchcitz, Kraków 2001.
Składkowski F.S., Nie ostatnie słowo oskarżonego. Wspomnienia i artykuły, Warszawa 2003.
Stachiewicz B., Generał Wacław Stachiewicz. Wspomnienie, Warszawa 2004.
Stroński S., Polityka rządu polskiego na uchodźstwie w latach 1939–1942, oprac. J. Piotrowski, t. I–III, Nowy Sącz 2007.
Świtalski K., Diariusz 1919–1935, Warszawa 1992.
Witos W., Dzieła wybrane, t. III: Moja tułaczka w Czechosłowacji, Warszawa 1995.
Zamorski K.J., Dzienniki (1930–1938), oprac. R. Litwiński, M. Sioma, Warszawa 2011.
Zawadzki W.M., Dziennik, oprac. J. Mierzwa, Kraków 2010.
Opracowania
Adamczyk A., Bogusław Miedziński (1891–1972). Biografia polityczna, Toruń 2000.
Adamczyk A., Piłsudczycy w izolacji (1939–1954). Studium z dziejów struktur i myśli politycznej, Bełchatów 2008.
Brzoza L., Piłsudczycy na emigracji, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1991, z. 97, s. 53–90.
Cenckiewicz S., Pułkownik Ignacy Matuszewski 1891–1946, Warszawa 2017.
Cenckiewicz S., Tadeusz Katelbach. Biografia polityczna (1897–1977), Warszawa 2005.
Dubicki T., Internowanie płk. Józefa Becka w Rumunii (IX 1939 – VI 1944), Opole 1997.
Dymarski M., Stosunki wewnętrzne wśród polskiego wychodźstwa politycznego i wojskowego we Francji i Wielkiej Brytanii 1939–1945, Wrocław 1999.
Faryś J., Gabinet Leona Kozłowskiego, w: Od Moraczewskiego do Składkowskiego. Gabinety Polski Odrodzonej 1918–1939, red. J. Faryś, A. Wątor, H. Walczak, Szczecin 2011, s. 337–347.
Gałęzowski M., Wierni Polsce. Ludzie konspiracji piłsudczykowskiej 1939–1947, Warszawa 2005.
Głowiński T., Feliks Młynarski 1884–1972, Wrocław 2012.
Grzybowski A., Tebinka J., Na wolność przez Lizbonę. Ostatnie okręty polskich nadziei, Warszawa 2018.
Hübner M., „Pułkownicy”. Rdzeń środowiska piłsudczyków w systemie polityczno-ustrojowym II Rzeczypospolitej, Warszawa 2020.
Hübner M., Wybór marszałka senatu w 1935 r., w: Senat II Rzeczypospolitej (1922–1939) – „rzecznik rozsądku, rozwagi i miary”, red. nauk. Z. Girzyński, J. Kłaczkow, J. Żaryn, Toruń 2020, s. 171–197.
Jędrzejewicz J., W służbie idei, Londyn 1972.
Jędrzejewicz W., Polonia amerykańska w polityce polskiej. Historia Komitetu Narodowego Amerykanów Polskiego Pochodzenia, Nowy Jork 1954.
Kania K., Edward Bernard Raczyński 1891–1993. Dyplomata i polityk, Warszawa 2014.
Kornat M., Wołos M., Józef Beck. Biografia, Kraków 2020.
Kozłowski M., Sprawa premiera Leona Kozłowskiego. Zdrajca czy ofiara, Warszawa 2005.
Kulesza W.T., Koncepcje ideowo-polityczne obozu rządzącego w Polsce w latach 1926–1935, Wrocław 1985.
Langowski K., Koncepcja zorganizowania Komitetu Zagranicznego Piłsudczyków na emigracji, „Niepodległość” 2002, t. LII, s. 203–226.
Langowski K., „O honor i sztandar, który nas skupia”. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce (1943–2013), Warszawa 2018.
Langowski K., Ppłk Wacław Jędrzejewicz – attaché wojskowy w Tokio (1925–1928), w: Attaché i przedstawiciele misji wojskowych w Wojsku Polskim II RP i Siłach Zbrojnych PRL, red. B. Kapuściak, Katowice 2021, s. 86–110.
Majchrowski J.M., Ulubieniec Cezara. Bolesław Wieniawa-Długoszowski. Zarys biografii, Wrocław 1990.
Mierzwa J., Pułkownik Adam Koc. Biografia polityczna, Kraków 2006.
Pestkowska M., Uchodźcze pasje, Paryż 1991.
Piotrowski J., Generał Stefan Hubicki. Żołnierz, polityk, lekarz (1877–1955), Wrocław 2009.
Piotrowski J., Piłsudczycy bez lidera, Toruń 2004.
Rojek W., Odyseja skarbu Rzeczypospolitej. Losy złota Banku Polskiego 1939–1950, Kraków 2000.
Romeyko M., Przed i po maju, Warszawa 1967.
Rutkowski T.P., Stanisław Kot 1885–1975. Biografia polityczna, Warszawa 2000.
Serwatka T., Kazimierz Świtalski. Biografia polityczna (1886–1962), Warszawa 2009.
Suleja W., Józef Piłsudski, Wrocław 2004.
Witak R., Floyar-Rajchman Henryk, w: Leksykon piłsudczykowski. Słownik biograficzny, red. J.H. Szlachetko, K. Dziuda, K. Piskała, t. I, Gdańsk 2015, s. 129–136.
Wojewódzki I., Kazimierz Sosnkowski podczas II wojny światowej. Książę niezłomny czy Hamlet w mundurze?, Warszawa 2009.
Ziobroń R., Historia żołnierza tułacza. Działalność emigracyjna generała Władysława Bortnowskiego, Rzeszów 2009.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 576
Liczba cytowań: 0
