Wokół dezercji Żydów z Armii Polskiej na Wschodzie i konfliktu w Palestynie. Sprawa zajść w kibucach Chulda i Ramat ha-Kowesz w 1943 r.
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2022.3.04Słowa kluczowe
II wojna światowa, Palestyna, stosunki polsko-żydowskie, stosunki brytyjsko-żydowskie, dezercje, Armia Polska na WschodzieAbstrakt
Artykuł dotyczy wydarzeń, które miały miejsce w mandatowej Palestynie jesienią 1943 r. Podczas brytyjskich akcji wymierzonych w żydowskie organizacje zbrojne w dwóch kibucach doszło do gwałtownych starć z osadnikami i aresztowań, co wywołało z kolei burzliwe protesty społeczności żydowskiej. Analiza autora ogniskuje się wokół związków tych wydarzeń z relacjami polsko-żydowskimi, zwłaszcza w kontekście sprawy dezercji Żydów z Armii Polskiej na Wschodzie dowodzonej przez gen. Władysława Andersa.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Akt Nowych
Hoover Institution Archives
Anders Collection
Ministerstwo Informacji i Dokumentacji
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie
A 49 Konsulat Generalny RP w Tel Awiwie
A XII Ministerstwo Obrony Narodowej
Kol. 138 Wincentego Bąkiewicza
Źródła drukowane
Anders W., Bez ostatniego rozdziału. Wspomnienia z lat 1939–1946, Lublin 1995.
Dezercje Żydów z Armii Polskiej na Wschodzie, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1993, z. 103, s. 131–144.
Protokoły posiedzeń Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, t. VI: Lipiec 1943 – kwiecień 1944, red. M. Zgórniak, oprac. W. Rojek, przy współpr. A. Suchcitza, Kraków 2003.
Opracowania
Bauer Y., From Diplomacy to Resistance. A History of Jewish Palestine 1939–1945, Skokie 2001.
Ben-Eliezer U., The Making of Israeli Militarism, Bloomington 1998.
Cholewinska-Vater D., Contested Loyalties in War: Polish-Jewish Relations within Anders Army, PhD thesis, Faculty of Humanities, University of Manchester 2019.
Cohen M.J., Palestine. Retreat from the Mandate. The Making of British Policy 1936–45, New York 1978.
Engel D., Facing the Holocaust. The Polish Government-in-Exile and the Jews 1943–1945, Chapel Hill–London 1993.
Gavron D., The Kibbutz. Awakening from Utopia, Lanham 2000.
Gąsowski T., Pod sztandarami Orła Białego. Kwestia żydowska w Polskich Siłach Zbrojnych w czasie II wojny światowej, Kraków 2002.
Hoffman B., Anonymous Soldiers. The Struggle for Israel 1917–1947, New York 2015.
Kersten K., Polacy, Żydzi, komunizm. Anatomia półprawd 1939–68, Warszawa 1992.
Kossoy E., Żydowskie podziemie zbrojne w Palestynie i jego polskie powiązania, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 2006, z. 157, s. 62–100.
Levin D., Żydzi wschodnioeuropejscy podczas II wojny światowej, tłum. E. Balcerek, Warszawa 2005.
Patek A., Żydzi w drodze do Palestyny 1934–1944. Szkice z dziejów aliji bet nielegalnej emigracji żydowskiej [Jews on their way to Palestine 1934–1944. Sketches of the history of aliyah bet illegal Jewish immigration], Kraków 2009.
Pietrzak J. Polscy uchodźcy na Bliskim Wschodzie w latach drugiej wojny światowej. Ośrodki, instytucje, organizacje, Łódź 2012.
Sarner H., Generał Anders i żołnierze II Korpusu Polskiego, tłum. P.K. Domaradzki, Poznań 2002.
Segev T., One Palestine, Complete. Jews and Arabs under the British Mandate, tłum. H. Watzman, New York 2000.
Sharfman D., Palestine in the Second World War. Strategic Plans and Political Dilemmas. The Emergence of a New Middle East, Eastbourne 2014.
Smoliński J., Sprawa dezercji Żydów z Armii Polskiej na Wschodzie w latach 1942–1944, w: Żydzi i Wojsko Polskie w XIX i XX wieku, red. T. Domański, E. Majcher-Ociesa, Warszawa–Kielce 2020, s. 265–278.
Stola D., Nadzieja i zagłada. Ignacy Schwarzbart – żydowski przedstawiciel w Radzie Narodowej RP (1940–1945), Warszawa 1995.
Strzyżewski S., Dezercje Żydów z Armii Andersa w świetle dokumentów Instytutu Polskiego i Muzeum im. Władysława Sikorskiego w Londynie, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych” 2012, nr 3, s. 220–238.
Zamorski K., Dezercje Żydów z Armii Polskiej, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1993, z. 104, s. 5–22.
Zamorski K., Dwa tajne biura 2 Korpusu, Londyn 1990.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 340
Liczba cytowań: 0
