Losy polskiej emigracji zarobkowej we Francji w latach kryzysu gospodarczego – nowe spojrzenie badawcze
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2022.3.02Słowa kluczowe
emigracja polska we Francji, II Rzeczpospolita, III Republika Francuska, polsko-francuskie stosunki gospodarczeAbstrakt
Celem tekstu jest opisanie losów polskiej emigracji zarobkowej we Francji w latach kryzysu ekonomicznego. Tekst koncentruje się wokół niełatwej egzystencji Polaków, uzależnionej od wewnętrznej polityki Francji, związanej z zastosowaniem licznych obostrzeń, a także od ogólnych relacji polsko-francuskich. Emigracja polska stała się narzędziem w rozgrywkach między oboma krajami i dla obu stron była niejako obciążeniem.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archives départementales des Bouches-du-Rhône (Marseille)
Police. Préfecture/Police administrative, 1800–1952
Archives du Ministère des Affaires étrangères (La Courneuve)
Europe 1930–1940: Pologne (Série Z)
Archives Nationales (Pierrefitte-sur-Seine)
Police générale
Archiwum Akt Nowych (Warszawa)
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Sztab Główny
Biblioteka Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego (Londyn)
Rękopisy
Źródła drukowane
Drymmer W.T., W służbie Polsce. Wspomnienia żołnierza i państwowca z lat 1914–1947, Kraków 2014.
Zjazdy i konferencje konsulów polskich we Francji. Protokoły i Referaty 1931–1938, oprac. H. Chałupczak, E. Kołodziej, Lublin 2009.
Opracowania
Ambrochowicz-Gajownik A., Koncert życzeń – żądania francuskie w negocjacjach gospodarczych z Polską w latach 1933–1935, „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX wieku” 2020, nr 23, s. 75–93.
Ambrochowicz-Gajownik A., Opieka nad emigracją polską we Francji w działalności Konsulatu RP w Marsylii w latach 30. XX wieku, „Echa Przeszłości” 2015, nr 16, s. 175–194.
Ambrochowicz-Gajownik A., Powstanie Konsulatów Honorowych II RP w Afryce Północnej – wybrane problemy, „Dzieje Najnowsze” 2012, nr 3, s. 3–19.
Ambrochowicz-Gajownik A., Polsko-francuskie stosunki gospodarcze w okresie międzywojennym – nowe postulaty badawcze, „Przegląd Środkowo-Wschodni” 2016, nr 1, s. 182–214.
Ambrochowicz-Gajownik A., Senat Drugiej Rzeczypospolitej a stosunki polsko-francuskie – wybrane aspekty, w: Senat II Rzeczypospolitej (1922–1939) – „rzecznik rozsądku, rozwagi i miary”, red. Z. Girzyński, J. Kłaczkow, J. Żaryn, Toruń 2020, s. 199–228.
Ambrochowicz-Gajownik A., W cieniu Lazurowego Wybrzeża. Konsulat polski w Marsylii w latach 1919–1940, Warszawa 2019.
Ambrochowicz-Gajownik A., Z dziejów służby konsularnej Drugiej Rzeczypospolitej we Francji. Marsylski okręg kompetencyjny 1919–1940, „Dzieje Najnowsze” 2016, nr 4, s. 157–162.
Bartnicka D.A., Status prawny polskiego emigranta we Francji 1900–1939. Dlaczego Francja chętnie przyjmowała polskich robotników?, w: Spoglądając na Mariannę. O Francji i Francuzach w pierwszej połowie XX wieku z polskich perspektywy, red. M. Białokur, A. Karbowiak, Opole–Bielsko-Biała 2014, s. 38–55.
Batowski H., Między dwiema wojnami 1919–1939, Kraków 2011.
Bettelheim Ch., Ekonomika Francji 1919–1954, tłum. J. Zborsztyn, Warszawa 1955.
Borejsza J.W., Emigracja polska po powstaniu styczniowym, Warszawa 1977.
Broder A., Histoire économique de la France au XX siècle – 1914–1997, Paris 1998.
Bułhak H., Polska – Francja z dziejów sojuszu 1933–1936, Warszawa 2000.
Ciałowicz J., Polsko-francuski sojusz wojskowy 1921–1939, Warszawa 1970.
Davion I., Mon voisin, cet ennemi. La politique de sécurité française face aux relations polono-tchécoslovaques entre 1919 et 1939, Bruxelles–Bern–Berlin–Frankfurt am Main–New York–Oxford–Wien 2009.
Davion I., Strategiczne stosunki francusko-polskie w latach 1918–1939, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 2011, z. 1, s. 97–111.
Dessberg F., Le triangle impossible. Les relations franco-soviétiques et le facteur polonais dans les questions de sécurité en Europe (1924–1935), Bruxelles–Bern–Berlin–Frankfurt am Main–New York–Oxford–Wien 2009.
Dorocki S., Kształtowanie się regionów przemysłowych Francji, „Prace Komisji Geografii Przemysłu” 2008, nr 10, s. 45–54.
Dunin-Wąsowicz K., Francuska opinia publiczna wobec sprawy polskiej i Polaków w latach 1895–1914, Warszawa 1999.
Duroselle J.B., Histoire diplomatique de 1919 à nos jours, Paris 1993.
Gmurczyk-Wrońska M., Polacy we Francji w latach 1871–1914. Społeczność polska i jej podstawy materialne, Warszawa 1996.
Gogolewski E., Szkolnictwo polskie we Francji (1833–1990), Wrocław 1998.
Gołąbek S., Związki Polski i Polaków z Afryką do roku 1945, Warszawa–Łódź 1978.
Graham B.D., Choice and Democratic Order. The French Socialist Party, 1937–1950, New York 1994.
Gruszyński J., Społeczność Polska we Francji w latach 1918–1978. Problemy integracyjne trzech pokoleń, Warszawa 1981.
Janowska H., Polska emigracja zarobkowa we Francji (1919–1939), Warszawa 1964.
Kalembka S., Wielka Emigracja. Polskie wychodźstwo polityczne w latach 1831–1862, Warszawa 1971.
Kamiński M.K., Zacharias M.J., Polityka zagraniczna Rzeczypospolitej Polskiej 1918–1939, Warszawa 1998.
Kitchen M., Historia Europy 1919–1939, tłum. T. Rybowski, Wrocław 2009.
Knopek J., Migracje Polaków do Afryki Północnej w XX wieku, Bydgoszcz 2001.
Kołodziej E., Dzieje Polonii w zarysie 1918–1939, Warszawa 1991.
Kołodziej E., Wychodźstwo zarobkowe z Polski 1918–1939. Studia nad polityką emigracyjną II Rzeczypospolitej, Warszawa 1982.
Kornat M., Schramm T., La politique étrangère de la Pologne 1918–1939 en débats. Les dilemmes et la réalité, „Revue d’Histoire Diplomatique” 2010, nr 4, s. 343–368.
Kornat M., Wołos M., Józef Beck. Biografia, Kraków 2021.
Kraszewski P., Polska emigracja zarobkowa w latach 1870–1939. Praktyka i refleksja, Poznań 1995.
Kuźmiński T., Polska, Francja, Niemcy 1933–1935. Z dziejów sojuszu polsko-francuskiego, Warszawa 1963.
Lewis M.D., Les frontières de la République. Immigration et limites de l’universalisme en France (1918–1940), Marseille 2010.
Lopez R., Temime É., Migrance. Histoire des Migrations à Marseille. L’expansion Marseillaise et „l’invasion Italiennne” (1830–1918), Aix-en-Provence 1991.
Łossowski P., Dyplomacja Drugiej Rzeczypospolitej. Z dziejów polskiej służby zagranicznej, Warszawa 1992.
Maj K., Polscy komuniści we Francji 1919–1946, Warszawa 1971.
Pałyga E.J., Stosunki konsularne Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1970.
Pasztor M., Polska w oczach francuskich kół rządowych w latach 1924–1939, Warszawa 1999.
Ponty J., Polonais méconnus. Histoire des travailleurs immigrés en France dans l’ entre-deux-guerres, Paris 2005.
Puchalski P., The Polish Mission to Liberia, 1934–1938: Constructing Poland’s Colonial Identity, „The Historical Journal” 2017, nr 4, s. 1071–1096.
Rollet H., La Pologne au XXe siècle, Paris 1984.
Rzepala L., Polonais en Provence. De l’exil au refuge (1831–1942), Saarbrücken 2013.
Schramm T., Francuskie misje wojskowe w państwach Europy Środkowej 1919–1938, Poznań 1987.
Skóra W., Służba konsularna Drugiej Rzeczypospolitej. Organizacja, kadry i działalność, Toruń 2006.
Soutou G.H., L’alliance franco-polonaise (1925–1933) ou comment s’en débarrasser?, „Revue d’Histoire Diplomatique” 1981, nr 2–4, s. 295–348.
Śladkowski W., Emigracja polska we Francji 1871–1918, Lublin 1980.
Śladkowski W., Wysepka polska we Francji. U Marii i Henryka Gierszyńskich w Ouavrille 1878–1930, Lublin 2005.
Wandycz P.S., France and her Eastern Allies 1919–1925. French-Czechoslovak-Polish Relations from the Paris Peace Conference to Locarno, Minneapolis 1962.
Wandycz P.S., The Twilight of French Eastern Alliances 1926–1936. French-Czechoslovak-Polish Relations from Locarno to the Remilitarization of the Rhineland, Princeton 1988.
Wandycz P., Z dziejów dyplomacji, Londyn 1988.
Wołos M., Alfred Chłapowski (1874–1940). Biografia ambasadora Polski we Francji, Toruń 2001.
Wroniak Z., Polityka polska wobec Francji w latach 1925–1932, Poznań 1987.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 479
Liczba cytowań: 0
