Iwan Kriwoziercew jako świadek niektórych okoliczności zbrodni katyńskiej
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2021.3.04Słowa kluczowe
Iwan Grigorijewicz Kriwoziercew, zbrodnia katyńska, NKWD, 2 Korpus Polski, dipisi, Józef Mackiewicz, Ferdynand GoetelAbstrakt
Artykuł systematyzuje częściowo nieznane dotychczas aspekty biografii rosyjskiego chłopa Iwana Kriwoziercewa, będącego po 1945 r. do ujawnienia zbrodni w latach dziewięćdziesiątych XX w. najważniejszym świadkiem zbrodni katyńskiej. Tekst przedstawia szczegóły represji i śmierci ojca świadka, dostępne obecnie informacje na temat jego rodziny, ucieczki z miejsca zamieszkania, kompletu zeznań składanych polskim władzom i pisarzom oraz śledztwa podjętego po niewyjaśnionej do dziś śmierci Kriwoziercewa. Przedmiotem artykułu jest także prawnicza analiza i weryfikacja zeznań złożonych przez Kriwoziercewa, ocena pobudek postępowania świadka i rekonstrukcja charakteru postaci, także w związku z filmem fabularnym.
Bibliografia
Figes O., Szepty. Życie w stalinowskiej Rosji, tłum. W. Jeżewski, Warszawa 2008.
Goetel F., Czasy wojny, wyd. 1, Londyn 1955, wyd. 2, Gdańsk 2000.
Katyń. Wybór publicystyki 1943–1988 i „Lista Katyńska”, Londyn 1988.
Lebiediewa N.S., Komisja specjalna i jej przewodniczący Burdenko, w: Zbrodnia katyńska między prawdą i kłamstwem, red. M. Tarczyński, Warszawa 2008 („Zeszyty Katyńskie”, nr 23).
Lewis F., Kto zabił Kriwickiego?, w: W. Kriwicki, W tajnej służbie Stalina, tłum. Z. Kunert, Warszawa 2000.
Mackiewicz J., Katyń. Zbrodnia bez sądu i kary, zebrał i oprac. J. Trznadel, t. I, Warszawa 1997.
Mackiewicz J., Tajemnicza śmierć Iwana Kriwoziercowa, głównego świadka zbrodni katyńskiej, „Wiadomości” R. VII, (Londyn) 20 IV 1952, nr 15–16 (315–316), http://retropress.pl/ wiadomosci/tajemnicza-smierc-iwana-kriwoziercowa-glownego-swiadka-zbrodni-katynskiej/ (dostęp: 27 VII 2020).
Maresch E., Katyń 1940, tłum. z ang. M. Urbański, Warszawa 2014.
Niemiecki urzędowy materiał w sprawie masowego mordu w Katyniu, red. nauk. A. Bosiacki, tłum. P. Bentkowski, Warszawa 2020.
Pietrow N., Poczet katów katyńskich, tłum. J. Prus-Wojciechowska, Warszawa 2015.
Platajs J., Zbrodnia katyńska. Zeznania świadków przed polskimi sądami wojskowymi 1943–1946, Gdańsk 2016.
Savory D.L., O rzezi w Katyniu, „Wiadomości”, (Londyn) 10 IV 1949, nr 15.
Swianiewicz S., W cieniu Katynia, Paryż 1989.
Trznadel J., Rosyjscy świadkowie Katynia (1943–1946–1991), w: Zbrodnia katyńska. Droga do prawdy, red. M. Tarczyński, Warszawa 1992 („Zeszyty Katyńskie”, nr 2).
Urban Th., Katyń. Zbrodnia i walka propagandowa wielkich mocarstw, tłum. E. Ziegler-Brodnicka, Warszawa 2019.
Weber C., Krieg der Täter. Die Massenerschießungen von Katyń, Hamburg 2015.
Wolsza T., Jak Sowieci mścili się na lekarzach katyńskich, https://nowahistoria.interia.pl (dostęp: 6 III 2020).
Wolsza T., Katyń 1940. Świadkowie i świadectwa (PDF udostępniony dzięki uprzejmości Autora).
Wolsza T., „To co widziałem przekracza swą grozą najśmielsze fantazje”. Wojenne i powojenne losy Polaków wizytujących Katyń w 1943 roku, Warszawa 2015.
Zachenter A., Oni wciąż są i robią swoje, „Dziennik Polski”, 14 IX 2009, https://dziennikpolski24.pl/oni-wciaz-sa-i-robia-swoje/ar/2646822 (dostęp: 17 VII 2020).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 551
Liczba cytowań: 0
