Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Język Polski

Dzieje Najnowsze

Ustroń-Jaszowiec. Niespełniony sen o socjalistycznym kurorcie (ze studiów nad kulturą wczasów i wypoczynku w PRL-u)
  • Strona domowa
  • /
  • Ustroń-Jaszowiec. Niespełniony sen o socjalistycznym kurorcie (ze studiów nad kulturą wczasów i wypoczynku w PRL-u)
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 53 Nr 2 (2021) /
  4. Studia i artykuły

Ustroń-Jaszowiec. Niespełniony sen o socjalistycznym kurorcie (ze studiów nad kulturą wczasów i wypoczynku w PRL-u)

Autor

  • Tomasz Pawelec Instytut Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach https://orcid.org/0000-0003-3375-1807

DOI:

https://doi.org/10.12775/DN.2021.2.07

Słowa kluczowe

historia Polski 1944–1989, Ustroń-Jaszowiec, historia i kultura czasu wolnego, Jerzy Ziętek, PRL

Abstrakt

Artykuł traktuje o wczasowym miasteczku Jaszowiec w Ustroniu, stanowiącym wyjątkową w dziejach PRL próbę zrealizowania w praktyce marzenia o wzorcowym, idealnym socjalistycznym kurorcie. Autor identyfikuje i rekonstruuje mechanizmy oraz przesłanki ideologicznego niepowodzenia przedsięwzięcia, zarazem wskazując i tłumacząc przestrzenie ograniczonego (ale realnego) sukcesu Jaszowca jako wypoczynkowej propozycji dla mieszkańców PRL-u. Analizowany w ten sposób kompleks okazuje się „antywzorcem” socjalistycznej budowy.

Biogram autora

Tomasz Pawelec - Instytut Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach

Tomasz Pawelec – prof. dr hab.; Instytut Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Zainteresowania naukowe: polska i amerykańska historiografia w XIX i XX w., związki historii z psychologią i psychoanalizą, najnowsza historia Polski, pamięć zbiorowa, kultura uzdrowiskowa w Europie i w Polsce.

Bibliografia

Aleksander T., Kultura wypoczynku na wczasach, Warszawa 1986.

Białas Z., Ustroński kurort w latach 1858–1876, „Kalendarz Ustroński” 2011, s. 70–83.

Białas Z., Ustroński kurort w połowie XIX wieku, „Kalendarz Ustroński” 2010, s. 236–253.

Białas Z., Ustrońskie łazienki borowinowe, „Kalendarz Ustroński” 2003, s. 72–77.

Błasiak W., Szczepański M.S., Wódz J., Szczyrk – miasto w sytuacji inwazji turystycznej (socjologiczne studium układu lokalnego), Katowice 1990.

Cieszyn. Zarys rozwoju miasta i powiatu, red. J. Chlebowczyk, Katowice 1973.

Dąbrowski P., Resortowość jako źródło zagrożeń w systemie zarządzania kryzysowego, „Prace Geograficzne” 2014, t. LV, s. 19–26.

Dziuba A., Dziurok A., Linek B., Tracz B., Węgrzyn D., Jerzy Ziętek. Konteksty kariery w komunistycznym państwie, Katowice 2018.

Fic M., Między nauką a propagandą. Śląski Instytut Naukowy im. Jacka Koraszewskiego w Katowicach (1957–1992), Katowice 2014.

Gładysz A., Moje badawcze przygody w Jaszowcu, „Kalendarz Ustroński” 2001, s. 68–71.

Gładysz A., Wczasy w Jaszowcu, Katowice 1974.

Gołkowski W., Generał czynu, „Kalendarz Ustroński” 2000, s. 141–146.

Gonda-Soroczyńska E., Nietypowe połączenie funkcji uzdrowiskowej z funkcją przemysłową na przykładzie uzdrowiska Ustroń, „Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich” 2013, nr 3, s. 31–45.

Gurjanowa H., Jałowiecki B., Przestrzenno-społeczne zagadnienia organizacji wypoczynku, Warszawa 1972.

Guzik H., Działalność uzdrowiskowa w Ustroniu w latach 2000–2006, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie” 2010, nr 821, s. 111–128.

Jarosz D., „Masy pracujące przede wszystkim”. Organizacja wypoczynku w Polsce 1945–1956, Warszawa–Kielce 2003.

Kincel R., Lata dwudzieste, lata trzydzieste, „Kalendarz Ustroński” 2004, s. 41–47.

Kincel R., Rozmaitości z początków kurortu, „Kalendarz Ustroński” 2003, s. 37–52.

Korcz P., Lecznictwo ogólne i uzdrowiskowe po 1945 r., w: Ustroń 1305–2005, t. II: 1945–2005, red. L. Szkaradnik, K. Szkaradnik, Ustroń 2007, s. 333–383.

Kubień B., Historia budownictwa w Ustroniu, „Pamiętnik Ustroński” 2001, t. XI, s. 20–39. Lipowczan H., Jaszowiec, Katowice 1970.

Łobodzińska B., Ewolucja założeń programowych wczasów pracowniczych w Polsce Ludowej w latach 1945–1965, w: Wzory społeczne wakacji w Polsce. Studia i materiały z badań socjologicznych, red. Z. Skórzyński, A. Ziemilski, t. I, Warszawa 1971, s. 143–184.

Malczewska-Pawelec D., Pawelec T., Akcja „lato”. Peerelowskie uzdrowisko przygotowuje się do sezonu (na przykładzie Ustronia), w: Tradycje i perspektywy rozwoju kultury uzdrowiskowej w Iwoniczu-Zdroju w kontekście europejskim, red. B. Płonka-Syroka, A. Kaźmierczak, S. Jandziś, A. Syroka, Wrocław 2018, s. 341–362.

Michałek A., Rozwój i charakterystyka budownictwa w Ustroniu, w: Ustroń 1305–2005, t. II: 1945–2005, red. L. Szkaradnik, K. Szkaradnik, Ustroń 2007, s. 529–576.

Michałek A., Życie gospodarcze 1945–1989, w: Ustroń 1305–2005, t. II: 1945–2005, red. L. Szkaradnik, K. Szkaradnik, Ustroń 2007, s. 671–722.

Migdał K., Psychologia czasu wolnego, Warszawa 2011.

Okrasa R., Organizacja, finansowanie i formy wczasów pracowniczych, Warszawa 1988.

Okrasa R., Wczasy pracownicze. System organizacyjny, Warszawa 1979.

Pilch J., Rozwój Ustronia jako letniska i uzdrowiska (do r. 1939), „Pamiętnik Ustroński” 1989, t. II, s. 3–14.

Pilch M., Jaszowiec, „Pamiętnik Ustroński” 2001, t. XI, s. 73–78.

Płonka-Syroka B., Kultura uzdrowiskowa w Polsce w latach 1918–2012. Społeczno-kulturowe uwarunkowania zmiany jej modelu, w: Zdrowie i choroba. Wpływ jakości życia na kulturę w Europie Środkowej, red. A. Barciak, Katowice 2013, s. 174–200.

Sierpiński J., Wczasy pracownicze w Polsce Ludowej. Problematyka ekonomiczna i społeczna, Warszawa 1968.

Skórzyński Z., Typologia i zasięg społeczny wzorów wakacyjnych w Polsce w świetle badań reprezentatywnych, w: Wzory społeczne wakacji w Polsce. Studia i materiały z badań socjologicznych, red. Z. Skórzyński, A. Ziemilski, t. I, Warszawa 1971, s. 209–218.

Skórzyński Z., Wzory społeczne wakacji w Polsce – ważniejsze wyniki badań, w: Wzory społeczne wakacji w Polsce. Studia i materiały z badań socjologicznych, red. Z. Skórzyński, A. Ziemilski, t. II, Warszawa 1971, s. 305–312.

Sowiński P., Wakacje w Polsce Ludowej. Polityka władz i ruch turystyczny (1945–1989), Warszawa 2005.

Szkaradnik L., Od gminnej do miejskiej Rady Narodowej, w: Ustroń 1305–2005, t. II: 1945–2005, red. L. Szkaradnik, K. Szkaradnik, Ustroń 2007, s. 9–72.

Szkaradnik L., Początki i rozwój uzdrowiska, w: Ustroń 1305–2005, t. I: 1305–1945, red. I. Panic, Ustroń 2005, s. 361–380.

Szkaradnik L., Początki uzdrowiska w Ustroniu, „Kalendarz Ustroński” 2001, s. 37–43.

Szkaradnik L., Życie społeczne i polityczne do 1990 r., w: Ustroń 1305–2005, t. II: 1945–2005, red. L. Szkaradnik, K. Szkaradnik, Ustroń 2007, s. 117–176.

Szkaradnik L., Żyromski M., Przejawy aktywności kulturalnej w Ustroniu po 1945 r., w: Ustroń 1305–2005, t. II: 1945–2005, red. L. Szkaradnik, K. Szkaradnik, Ustroń 2007, s. 201–269.

Sztwiertnia G., Kombinat uzdrowiskowo-wypoczynkowy, w: Cieszyn. Zarys rozwoju miasta i powiatu, red. J. Chlebowczyk, Katowice 1973, s. 617–631.

Topolski J., Historia i życie, Lublin 1988.

Tracz B., Ślązak – żołnierz – gospodarz. Jerzy Ziętek jako przykład mitologizacji politycznej, w: A. Dziuba, A. Dziurok, B. Linek, B. Tracz, D. Węgrzyn, Jerzy Ziętek. Konteksty kariery w komunistycznym państwie, Katowice 2018, s. 40–51.

Tradycje i perspektywy rozwoju kultury uzdrowiskowej w Iwoniczu-Zdroju w kontekście europejskim, red. B. Płonka-Syroka, A. Kaźmierczak, S. Jandziś, A. Syroka, Wrocław 2018.

Ustroń 1305–2005, t. I: 1305–1945, red. I. Panic, Ustroń 2005.

Ustroń 1305–2005, t. II: 1945–2005, red. L. Szkaradnik, K. Szkaradnik, Ustroń 2007.

Walczak J., Jerzy Ziętek. Biografia Ślązaka (1901–1985), Katowice 2002.

Walicki R., Polityka społeczna zakładów pracy w sferze wypoczynku urlopowego, Warszawa 1985.

Wzory społeczne wakacji w Polsce. Studia i materiały z badań socjologicznych, red. Z. Skórzyński, A. Ziemilski, t. I–II, Warszawa 1971.

Zdrowie i choroba. Wpływ jakości życia na kulturę w Europie Środkowej, red. A. Barciak, Katowice 2013.

Dzieje Najnowsze

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2021-09-23

Jak cytować

1.
PAWELEC, Tomasz. Ustroń-Jaszowiec. Niespełniony sen o socjalistycznym kurorcie (ze studiów nad kulturą wczasów i wypoczynku w PRL-u). Dzieje Najnowsze [online]. 23 wrzesień 2021, T. 53, nr 2, s. 115–141. [udostępniono 22.3.2023]. DOI 10.12775/DN.2021.2.07.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 53 Nr 2 (2021)

Dział

Studia i artykuły

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 698
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

historia Polski 1944–1989, Ustroń-Jaszowiec, historia i kultura czasu wolnego, Jerzy Ziętek, PRL
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa