Jaki paradygmat życia rodzinnego w narracji o Abrahamie?
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2020.004Słowa kluczowe
Abraham, Sara, Księga Rodzaju, patriarchowie, etyka, rodzina, analiza narracyjnaAbstrakt
Waldemar Janzen w książce "Old Testament Ethics" identyfikuje w narracji o Abrahamie paradygmat rodzinny, na który składają się trzy elementy: życie, ziemia i gościnność. Janzen buduje ten paradygmat przede wszystkim na zażegnaniu przez Abrahama konfliktu o ziemię między jego pasterzami i pasterzami Lota, co jest opisane w Rdz 13. Jednakże Janzen w swoim studium pomija problematyczne relacje Abrahama ze swoją żoną Sarą i jej niewolnicą Hagar. Celem artykułu jest rewizja paradygmatu rodzinnego na bazie analizy dwóch opowiadań odwołujących się do sceny typicznej żona/siostra w Rdz 12,10-20 i 20,1-11. W punkcie wyjścia paradygmat rodzinny zostanie ukazany na tle innych paradygmatów identyfikowanych w narracji o Abrahamie. Ocena propozycji Janzena dokona się przez analizę narracyjną elementów składowych sceny typicznej żona/siostra. Na tej podstawie zostaną poczynione pewne sugestie wobec paradygmatu rodzinnego wypracowanego przez Janzenza, przede wszystkim przez zwrócenie uwagi na modelową postawę gościnności obcych władców wobec Abrahama, jak również na związek zachodzących między gościnnością i błogosławieństwem wpisanym w program narracyjny cyklu o Abrahamie.Bibliografia
Alexander, T.D., Are the Wife/Sister Incidents of Genesis Literary Compositional Variants?, Vetus Testamentum 42 (1992), s. 145-153.
Alter, R., L’arte della narrative biblica (Biblioteca Biblica 4), Brescia 1990.
Arystoteles, Poetyka, tłum. i oprac. H. Podbielski (Biblioteka Narodowa II/209), Wrocław 2006.
Biddle, M.E., The „Endangered Ancestress” and Blessing for the Nations, The Journal of Biblical Literature 109 (1990), s. 599-611.
Dziadosz, D., Abraham – wspólnym dziedzictwem religii monoteistycznych, w: Tak było na początku… Izrael opowiada swoje dzieje. Literacka i teologiczna analiza wiodących tradycji Księgi Rodzaju, Przemyśl 2011, s. 317-343.
Eyre, C.J., Crime and Adultery in Ancient Egypt, The Journal of Egyptian Archaeology 70 (1984), s. 92-105.
Giuntoli, F., Genesi 12–50. Introduzione, traduzione e commento (Nuova Versione della Bibbia dai Testi Antichi 1/1), Cinisello Balsamo (Milano) 2013.
Gordis, D.H., Lies, Wives and Sisters. The Wife-Sister Motif Revisited, Judaism 34 (1985), s. 344-359.
Hamilton, V.P., The Book of Genesis. II. Chapters 18–50 (NICOT), Grand Rapids, MI 1995.
Hoffmeier, J.K., The Wives’s Tales of Genesis 12, 20 & 26 and the Covenants at Beer-Sheba, Tyndale Bulletin 42 (1992), s. 81-99.
Janzen, W., Etica dell’Antico Testamento. Un approccio paradigmatico (Piccola Biblioteca Teologica 63), Torino 2004.
Jepsen, A., ʼāman, w: Theological Dictionary of the Old Testament, I, red. G.J. Botterweck – H. Ringgren, Grand Rapids, MI 1997, s. 292-323.
Keller, C.A., „Die Gefährdung der Ahnfrau”. Ein Beitrag zur gattungs- und motivgeschichtlichen Erforschung alttestamentlicher Erzählungen, ZAW 66 (1954), s. 181-191.
Lemański, J., Księga Rodzaju. Rozdziały 11,27 – 36,43. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament II/2), Częstochowa 2014.
Miscall, P.D., Literary Unit in Old Testament Narrative, Semeia 15 (1979), s. 27-44.
Oswald, W., Die Erzeltern als Schutzbürger : Überlegungen zum Thema von Gen 12,10-20 mit Ausblick auf Gen 20; 21,22-34 und Gen 26, Biblische Notizen 106 (2001), s. 79-89.
Papieska Komisja Biblijna, Naród żydowski i jego Święte Pisma w Biblii chrześcijańskiej, Watykan 2001 [wyd. pol. Kielce 2002].
Papieska Komisja Biblijna, Biblia a moralność. Biblijne korzenie postępowania chrześcijańskiego, Watykan 2008 [wyd. pol. Kielce 2009].
Peleg, Y., Was the Ancestress of Israel in Danger?, ZAW 118 (2006), s.197-208.
Petersen, D.L., A Thrice-Told Tale. Genre, Theme and Motif, Biblical Review 18 (1973), s. 30-43.
Polzin, R., The Ancestress of Israel in Danger, Semeia, 3-4 (1975), s. 81–97.
Rashkow, I.N., Intertextuality, Transference and the Reader in/of Genesis 12 and 20, w: Reading between Texts. Intertextuality and the Hebrew Bible, red. D.N. Fewell, Louisville, KY 1992, s. 57-73.
Rogland, M., Abram’s Persistent Faith. Hebrew Verb Semantics in Genesis 15:6, Westminster Theological Journal 70 (2008), s. 239-244.
Ruppert, L., Genesis. Ein kritischer und theologischer Kommentar. II. Gen 11,27–25,18 (FzB 98), Würzburg 2002.
Seebass, H., Genesis. II/1. Vatergeschichte I (11,27–22,24), Neukirchen-Vlyun 1997.
Ska, J.L., Introduzione alla lettura del Pentateuco. Chiavi per l’interpretazione dei primi cinque libri della Bibbia (Collana BIBLICA), Roma 1998.
Ska, J.L., Essai sur la nature et la signification du cycle d’Abraham (Gn 11,27 – 25,11), w: Studies in the Book of Genesis. Literature, Redaction and History, red. A. Wénin (BEThL 155), Leuven 2001, s. 153-177.
Ska, J.L., Abramo e i suoi ospiti. Il patriarca e i credenti nel Dio unico (Collana BIBLICA), Bologna 2002.
Speiser, E.A., Genesis. A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Bible 1), New York 1983.
Thompson, T.L., The Origin of Ancient Israel. I. The Literary Formation of Genesis and Exodus 1–23 (JSOT.S 55), Sheffield 1987.
Tollington, J.E., Abraham and His Wives. Culture and Status, w: The Old Testament in Its World, red. R.P. Gordon – J.C. de Moor (OTS 52), Leiden–Boston 2005, 183-199.
Van Seters, J., Abraham in History and Tradition, New Haven, CT – London 1975.
Vogels, W., Le prophète, un homme de Dieu. La vie intérieure des prophètes (Hier-aujourd’hui 14), Paris – Montréal 1973.
Warner, M., Re-Imagining Abraham. A Re-Assessement of the Influence of Deuetronomism in Genesis (Oudtestamentische Studiën 72), Leiden 2018.
Wenham, G.J., Genesis 1–15 (World Biblical Commentary 1), Waco, TX 1987.
Wénin, A., Abramo e l’educazione divina. Lettura narrativa e antropologica della Genesi. II. Gen 11,27–25,18 (Testi e Commenti), Bologna 2017.
Westbrook, R., Adultery in Ancient Near Eastern Law, Revue Biblique 97 (1990), s. 542-580.
Sprinkle, J.M., Sexuality, Sexual Ethic, w: Dictionary of the Old Testament. Pentateuch, red. T.D. Alexander – D.W. Baker, Downers Grove, IL – Leicester 2003, s. 741-753.
Westermann, C., Genesis 12–36. A Commentary, Minneapolis, MN 1985.
Williams, J.G., The Beautiful and the Barren. Conventions in Biblical Type-Scenes, Journal for the Study of the Old Testament 17 (1980), s. 107-119.
Witczyk, H., Czytelnik jako współ-kreator postaci, w: Język Biblii. Od słuchania do rozumienia, red. W. Pikor (Studia Biblica 11), Kielce 2005, s. 70-89.
Witczyk, H., Wielowymiarowa re-kreacja postaci literackich, Biblica et Patristica Thoruniensia 11 (2018), s. 177-195.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1048
Liczba cytowań: 2