Sprawiedliwość Boża a usprawiedliwienie z wiary w Liście do Rzymian

Abstrakt

Na podstawie występowania terminów hē dikaiosynē i dikaioō w Liście do Rzymian odkryliśmy, że teksty je zawierające tworzą interesujący układ. Pozwolił on nam na uporządkowanie materiału w ten sposób, że wyłoniła się dość uporządkowana wiedza na temat zarówno Bożej sprawiedliwości, jak i usprawiedliwienia, którego dostępuje chrześcijanin dzięki wierze w Jezusa Chrystusa. Przede wszystkim Paweł miał doskonałą świadomość jednej z podstawowych zasad judaizmu, którą przytoczył w Rz 2,13: „…ci, którzy praktykują Prawo, zostaną usprawiedliwieni”. Jednak z całą pewnością nie identyfikował się z tym założeniem, a jedynie przytoczył tekst Starego Testamentu, aby następnie wykazać, że rzecz ma się zupełnie inaczej – człowiek zyskuje usprawiedliwienie przez wiarę, a na wzór Abrahama. Zagadnienie to dość obszernie omawia Apostoł w kolejnych rozdziałach listu. Wychodzi on od stwierdzenia faktu objawienia Bożej sprawiedliwości (1,17). Ona staje się jeszcze bardziej jawna na tle naszej niesprawiedliwości (Rz 3,3–5). Ma nadto wymiar historiozbawczy, prowadzący do sprawiedliwości każdego wierzącego. Boża sprawiedliwość skutkuje więc działaniami zbawczymi na rzecz człowieka, a podjął je Chrystus, umierając na krzyżu i zmartwychwstając. Wykład na ten temat Apostoł przeprowadził w 3,21–31, którego najkrótszym wnioskiem, a zarazem dowodzoną tezą jest to, że człowiek osiąga usprawiedliwienie z wiary w Jezusa Chrystusa, a nie na podstawie pełnienia uczynków wymaganych przez Prawo. Wszyscy mają w nim udział nie tylko Żydzi, dla których wiara jest continuum przez monoteizm religijny i przez udział w błogosławieństwie Boga, ale i poganie, na których wiara jest udziałem w zbawczej śmierci Chrystusa. Wzorem wiary, która skutkuje usprawiedliwieniem, jest Abraham, on bowiem uwierzył i to zostało mu policzone ku usprawiedliwieniu (Rz 4,2–7). Odnotowaliśmy również, że usprawiedliwienie wierzącego niesie ze sobą bardzo konkretne skutki: trwanie w pokoju (Rz 5,1–2), zachowanie od gniewu Bożego (Rz 5,9), wezwanie do unikania grzechów (Rz 6,7), obdarzenie chwałą (Rz 8,29–30.33). Mimo tak wielkich darów człowiek może wybrać drogę własnej sprawiedliwości, odrzucając Bożą sprawiedliwość, podobnie jak Izraelici wybrali drogę pełnienia uczynków wymaganych przez Prawo, a odrzucili wiarę w Jezusa Chrystusa i Jego Ewangelię.